اجراي حسابرسي داخلي در بوته نقد «سرمايه‌گذاري‌ها»
در جمع نمايندگان «سازمان» و كانون سرمايه‌گذاري بررسي شد
منشور كميته حسابرسي و حسابرسي داخلي كه از سوي سازمان بورس و اوراق بهادار تهيه و تدوين شده است براي دريافت پيشنهادها و نظرات اصلاحي به شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و هلدينگ ارائه شد.
.
روز دوشنبه، نمايندگان سازمان بورس و اوراق بهادار و اعضاي كانون نهادهاي سرمايه‌گذاري ايران گردهم آمدند تا به بررسي منشورهاي يادشده بپردازند.
دبيركل كانون نهادهاي سرمايه‌گذاري ايران در ابتداي جلسه با اشاره به اهميت مشاركت كارشناسان در تدوين و تصويب قوانين گفت: به نظر مي‌رسد در نگارش دو منشور، به تفاوت ماهيتي كه در فعاليت شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و ديگر شركت‌هاي بورسي وجود دارد توجه كمتري شده است.
بهروز خدارحمي افزود: شركت‌هاي سرمايه‌گذاري به واسطه بضاعت اندك نيروي انساني خود به عنوان شركت‌هاي كوچك تلقي شده، حال آنكه تفاوت زيادي بين اين شركت‌ها و شركت‌هاي كوچك وجود دارد.
.
ارائه گزارش ارزيابي هيات مديره از كنترل‌هاي داخلي
رييس اداره امور حسابرسي و گزارشگري مالي سازمان بورس در اين جلسه با اشاره به اقدامات انجام شده براي تهيه منشورها گفت: براساس مطالعات و بررسي‌هاي انجام شده در كميته استانداردها و آموزش و مطالعات تطبيقي در ساير كشورها در زمينه كنترل‌هاي داخلي و در نظر گرفتن شرايط كشورمان، در آذرماه گذشته پيش‌‌نويس دستورالعمل كنترل‌هاي داخلي براي شركت‌ها و موسسات حسابرسي ارسال و نظرخواهي شد.
آزاده مداحي ادامه داد: در جامعه حسابداران رسمي كميته‌اي براي اجرايي كردن اين دستورالعمل تشكيل شد و از ارديبهشت‌ماه سال جاري اجراي اين دستورالعمل براي شركت‌هاي بورسي و فرابورسي الزامي شده‌است.
وي با اشاره به تهيه دو رهنمود در قالب منشور كميته حسابرسي و منشور حسابرسي داخلي گفت: براساس ماده ۱۰ دستورالعمل، كميته حسابرسي بايد متشكل از ۵ نفر از اعضاي مستقل و مالي باشد و براي اجرايي كردن اين ماده دو منشور تدوين و براي نظرخواهي ارسال شده كه تا بيستم آبان‌ماه نظرات گردآوري خواهد شد.
وي درخصوص اهميت اين دستورالعمل گفت: به موجب قانون بازار سرمايه اعضاي هيات مديره مسووليت سنگيني دارند و اگرچه برخي به سخت بودن اين دستورالعمل انتقاد دارند، اما اين دستورالعمل با هدف كمك به اعضاي هيات مديره و در راستاي پوشش مسووليت آنها تدوين و ابلاغ شده است.
مداحي سپس گفت: انتظار داريم بحث اجرايي شدن دستورالعمل با جديت پيگيري شود و از آنجا كه انجمن حسابرسان داخلي تشكيل شده پس سيستمي وجود دارد كه مي‌تواند آموزش بدهد و اجراي دستورالعمل بهتر پيگيري خواهد شد.
رييس اداره حسابرسي سازمان خاطرنشان كرد: شركت‌ها براي شروع، بايد كميته حسابرسي تشكيل بدهند و اگر اندازه شركت‌ها كوچك باشد اين كميته با سه نفر تشكيل خواهد شد و سپس واحد حسابرسي داخلي را در شركت‌ها ايجاد كنند.
مداحي تاكيد كرد: شركت‌ها از فروردين‌ماه آينده بايد گزارش ارزيابي هيات مديره از كنترل‌هاي داخلي را ارائه بدهند.
.
انعطاف‌پذير باشيم
رييس هيات مديره انجمن حسابرسي داخلي ايران نيز در اين نشست با اشاره به ارزشمند بودن اين اقدام گفت: هر كار جديد، ابتدا سخت است و به آموزش نياز دارد تا به يك ساختار واحد برسد. بنابراين اگر قرار باشد كميته حسابرسي و بخش حسابرسي داخلي در شركت‌ها وجود داشته باشد، بايد انعطاف لازم را داشته باشيم.
علي رحماني افزود: شركت‌ها بايد از اين موضوع استقبال كنند زيرا به بهبود ساختارهاي اجرايي در شركت‌ها كمك مي‌كند ولي به هر دليل ممكن است در بحث اجرا، اطمينان كافي وجود نداشته باشد، اما با توجه به شناخت موجود از حرفه حسابرسي و مالي اميد است اين كار به صورت جدي پياده شود.
.
كنترل‌هاي داخلي، قلب تپنده شفافيت
دكتر كثيري يكي ديگر از اعضاي كانون در اين باره گفت: سازمان بورس، در راستاي حفاظت و حمايت از حقوق سرمايه‌گذاران، پيشگيري از تقلب، ايجاد شفافيت و رعايت انصاف و اطمينان‌بخشي به سرمايه‌گذاران اين دستورالعمل را تنظيم كرده كه قلب تپنده اين موضوعات چارچوب كنترل‌هاي داخلي است.
وي تصريح كرد: بروز تقلب‌ها و سوءاستفاده ها در نظام‌هاي مالي، ريشه در يكي از اجزاي كنترل داخلي دارد و اگر اين چارچوب در بخش‌هاي مالي مستقر مي‌شد شايد اين سوءاستفاده‌ها رخ نمي‌داد.
كثيري سپس گفت: چارچوب كنترل داخلي، محور اصلي راهبري شركتي است و مكانيزم راهبري، دو بال دارد كه يكي از آنها نظارت است و بال نظارتي به هيات مديره در استقرار نظام اطمينان‌بخشي براي رسيدن به قابليت اتكاي اطلاعات مالي و جلوگيري از تقلب كمك مي‌كند.
وي در پايان اظهار كرد: صرف‌نظر از مشكلات اجرايي، اگر بپذيريم كه استقرار كنترل‌هاي داخلي از وظايف و مسووليت‌هاي مديريت است بايد درباره اين موضوع زودتر فرهنگ‌سازي مي‌شد زيرا در اين دستورالعمل معيارها براساس چارچوب «كوزو» مشخص شده و تنها بايد مدل‌سازي و فرهنگ‌سازي شود.
.
تفاوت حسابرسي واحدهاي كوچك و بزرگ
مديرعامل سرمايه‌گذاري صنعت و معدن نيز در نشست يادشده با اشاره به تفاوت موجود ميان شركت‌هاي كوچك و بزرگ گفت: به منظور اجراي كنترل‌هاي داخلي و ايجاد كميته حسابرسي بايد ميان شركت‌هاي كوچك و بزرگ تفاوت قائل شد.
حسين زارعي افزود: كنترل‌هاي داخلي پنج چرخه را در برمي‌گيرند كه عبارتند از: خريد، فروش، موجودي كالا، توليد و دستمزد و وجه نقد اما سه چرخه اول شامل شركت‌هاي سرمايه‌گذاري نمي‌شود بنابراين لازم است تعداد ۵ نفري كه قرار است در واحدها به اين منظور به كار گرفته شود تعديل شود؛ زيرا براي شركت‌هاي سرمايه‌گذاري هزينه‌زا است.
وي با اشاره به موضوع نظارت در كشورهاي مختلف گفت: در كشورهاي ديگر، تمركز نظارت وجود دارد و مانند كشور ما، نظارت‌هاي متعدد در واحدهاي مختلف وجود ندارد. به عنوان مثال در حال حاضر در شركت‌ها ۸ ناظر فعاليت مي‌كند كه در وظايف آنها تناقض وجود دارد.
.
انتخاب حسابرس مستقل براساس معيارهاي شايسته
مدير حسابرسي داخلي شركت بورس اوراق بهادار نيز در اين نشست گفت: بورس تهران، اولين شركتي است كه پس از انتخاب هيات مديره واحد حسابرسي داخلي را تشكيل داد و در حال حاضر ۵ عضو كميته حسابرسي دارد كه سه تاي آنها مستقل هستند.
ناصر اميدواري ادامه داد: انتخاب رييس كميته اولين موضوعي بود كه با آن برخورد كرديم و به اين نتيجه رسيديم كه عضو هيات مديره به عنوان رييس كميته انتخاب شود و رابط بين حسابرس داخلي و حسابرس هيات مديره باشد.
وي تاكيد كرد: به جرات مي‌توان گفت بورس تهران در انتخاب حسابرس مستقل براساس معيارهاي شايسته و بررسي ابعاد مختلف، عمل كرده است و بيشتر از حق‌الزحمه حسابرس به كيفيت كار موسسه حسابرسي توجه داشته‌ايم.
اميدواري سپس گفت: در بحث استقلال، دو منشور پيش‌بيني شده و كميته بايد ۶ جلسه در سال داشته باشد كه دو جلسه آن با حسابرس مستقل خواهد بود.
وي خاطرنشان كرد: قوت و ضعف كميته حسابرسي و حسابرسي داخلي، وابسته به ميزان توجه هيات مديره است و هيات مديره بايد آموزش ببيند و بداند كه اين واحد، ارزش‌افزوده ايجاد مي‌كند.
.
وجود برنامه زمان‌بندي در كنار منشور
مديرعامل شركت مشاور سرمايه‌گذاري آرمان آتي در جلسه يادشده گفت: در ادبيات اين حوزه، هم شركت‌هاي كوچك و بزرگ جدا شده و هم حوزه فعاليت شركت‌ها، بنابراين اگر يك برنامه زمان‌بندي در كنار اين منشور وجود داشت مسير مشخص بود و همه مي‌دانستند قرار است چه اتفاقي بيفتد.
سعيد اسلامي بيدگلي افزود: مي‌توان كار را از شركت‌هاي بزرگ دولتي شروع كرد و بعد ادامه داد.
وي خاطرنشان كرد: متاسفانه حجم تخلفات در بازار سرمايه، بسيار زياد است با اين وجود بايد دانست آيا خروجي اين كميته‌ها منتشر خواهد شد و آيا اين كميته‌ها مشمول حذف و مميزي خواهند شد.
اسلامي اظهار كرد: آيا ما مايليم شفاف شويم يا فقط منشور بنويسيم. اطلاع‌رساني شركت‌ها الان داراي اشكالاتي است كه منوط به كميته حسابرسي نيست.
اين كارشناس بازار ادامه داد: بازار ما دچار نوسانات زيادي است، اما اين توجيه مغالطه‌آميز ارائه مي‌شود كه نوسانات، بازار را به كارآيي نزديك مي‌كند.
.
اجراي منشور در اولويت نيست
اسلامي سپس گفت: اينكه يك نفر در ده كميته حسابرسي شركت‌هاي مختلف عضويت داشته باشد فرآيند نادرستي است. جامعه حسابرسي ما بسيار كوچك است و اعضاي شركت‌ها نيز مشترك هستند بنابراين اجراي منشور در حال حاضر اولويت ندارد و مسائل مهم‌تري وجود دارد.
وي تاكيد كرد: راهبري شركتي يك اتفاق اقتصادي، حقوقي و مالي است و تشكيل كميته حسابرسي منجر به بهبود عملكرد شركت‌ها نخواهد شد.
.
نظارت‌هاي متعدد
مديرعامل سرمايه‌گذاري آتيه انديشان مس يكي ديگر از حاضران بود كه سخنان خود را با اين سوال آغاز كرد: چقدر بايد نظارت شويم؟ سازمان حسابرسي، ديوان محاسبات، سازمان بازرسي و… ما دائما در حال نظارت شدن هستيم اما آيا جلو تخلفات گرفته شده است؟ چقدر از بار تخلفات كاسته شده؟ آيا با اين حجم نظارت، فرصت كار كردن داريم؟
كيارش مهراني ادامه داد: آيا فرهنگ لازم براي اجراي چنين منشورهايي را داريم؟ ما به عنوان يك نهاد سرمايه‌گذاري چقدر روي سيستم‌هاي جبران خدماتمان كار كرده‌ايم؟ وي پيشنهاد كرد: بهتر است به جاي اين همه نظارت ببينيم آيا به مديران‌مان پاداش مناسب پرداخت كرده‌ايم، بنابراين سازمان بورس و كانون روي مسائلي متمركز شوند كه نظارت را به شكل بحث سيستم جبران خدمات مديران دنبال كنند.
مهراني خاطرنشان كرد: اگر روي سيستم‌هاي جبران خدمات كار كنيم شايد جلوي بسياري از تخلفات گرفته شود.
وي در پايان گفت: مي‌توانيم از حقوقدان‌ها كمك بگيريم زيرا بسياري از مسائل حقوقي در كنترل‌هاي داخلي تاثيرگذار است.
.
منشور از كيفيت لازم برخوردار است
مدير نظارت بر ناشران سازمان بورس در پايان اين نشست گفت: سازمان در جهت تدوين دستورالعمل‌ها ابتدا نظرخواهي مي‌كند كه اگر انتقادي به منظور بهبود منشورها و ساير دستورالعمل‌ها وجود دارد به سازمان ارائه شود و كانون نيز نظرات را جمع‌آوري مي‌كند و تا بيستم‌ماه نظرات را جمع‌آوري مي‌كنيم و دوباره در كميته‌هاي سازمان بررسي خواهيم كرد.امير حمزه‌مالمير تاكيد كرد: منشور از كيفيت مناسب و لازم برخوردار است اما اراده مديران براي اجرا مهم‌تر است.
وي خاطرنشان كرد: اگر در گذشته مي‌توانستيم كنترل‌هاي داخلي مناسب، كميته‌هاي ريسك، كميته حسابرسي و… را ايجاد كنيم شايد الان به اين همه نظارت نياز نداشتيم.
مالمير سپس گفت: ما بايد بين شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و هلدينگ تفاوت قائل شويم. هلدينگ‌ها مسووليت بيشتري نسبت به توليدي‌ها دارند و حسابرسي داخلي و كميته حسابرسي مي‌تواند اين مجموعه‌ها را بهتر مرتبط كند. مالمير در پايان گفت: هيات مديره با برگزاري يك جلسه در ماه يا هفته نمي‌تواند از مسووليت خود اطمينان خاطر حاصل كند.
.
منبع : دنیای اقتصاد
.
