نشست اعضاي شوراي‌عالي جامعه حسابداران رسمي با رئيس كل بانك مركزي

نشست مشترک اعضای شورای عالی جامعه حسابداران رسمی با رئیس کل بانک مرکزی در تاریخ دوشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۰ در محل بانک مرکزی برگزار شد. در این نشست ابتدا آقای دکتر پرویزیان نماینده بانک مرکزی در شورای عالی جامعه حسابداران رسمی، که هماهنگی جلسه را به عهده داشت سه موضوع زیر را به عنوان دستور جلسه مطرح و درخواست کردند حول این سه محور گفتگو شود.

.

۱- بحث تداوم و توسعه‌ی همکاری جامعه حسابداران رسمی با بانک مرکزی؛

۲- بحث حاکمیتی شرکتی؛ و

۳- بحث کمیته‌های ریسک، حسابرسی و تطبیق.

.

ایشان در ارتباط با موضوعات یادشده به چند نکته اشاره داشتند.

اول آنکه، در جامعه حسابداران رسمی  ذخایر تجربی، فکری و علمی گسترده‌ای وجود دارد که بانک مرکزی می‌تواند در راستای اعمال وظایف حاکمیتی خود در موسسات مالی، اعتباری، بانکها، تعاونی‌های اعتباری و اجرای قانون سازماندهی بازار غیر‌متشکل پولی از آن استفاده کند.

.

دوم آنکه، با توجه به توسعه‌ی بانک‌های خصوصی و موسسات اعتباری که سپرده‌های مردم را در اختیار دارند برای آنکه بانک مرکزی بتواند به درستی بر حق و حقوق سپرده‌گذارن نظارت کند و نسبت به مسائل پاسخگو باشد ضرورت دارد از خدمات اعضای حقیقی و حقوقی جامعه حسابداران رسمی بهره‌برداری گسترده کند.

.

سوم آنکه، مصوبه هیات عامل بانک مرکزی در ارتباط با ضوابط انتخاب موسسات حسابرسی معتمد بانک مرکزی، به دستور جنابعالی( رئیس کل بانک مرکزی) در دست بررسی کارگروه مشترک بانک مرکزی و جامعه حسابداران رسمی است که امیدواریم با انجام اصلاحات لازم، زمینه همکاری بانک مرکزی و جامعه حسابداران رسمی بیشتر فراهم شود.

.

چهارم آنکه، بانک مرکزی در برخی موارد نیاز به گزارشهای خاص دارد که می‌تواند با حسابداران رسمی قرارداد همکاری تنظیم کند و از خدمات آنان دراین راستا نیز بهره گیرد.

.

سپس اعضای شورای عالی دید‌کاه‌های خود را در باره موارد مطروحه بیان کردند که خلاصه آن به شرح زیراست:

.

_     ابتدا از شما(دکتر بهمنی) به خاطر فراهم کردن زمینه همکاری نزدیکتر میان بانک مرکزی و جامعه حسابداران رسمی و از آقای دکتر پرویزیان که هماهنگی کردند تا این جلسه برگزار شود سپاسگزاریم.

.

_     بانک مرکزی می‌تواند حداقل از نظرات تخصصی اعضای جامعه حسابداران رسمی مطلع شود طبعا اختیار دارد از هرکدام خواست استفاده کند. امیدواریم این جلسه باعث شود فرهنگی بوجود آید تا در سایر سازمانها نیز از آن استفاده شود.

.

_     زمینه حمایت از حسابرسان را فراهم کنید. چه سازمانی باید از حسابرس حمایت کند؟ بورس یا بانک مرکزی. ابزار نظارت چه کسی هستیم؟ بانک مرکزی بیش از هر مرجعی می‌تواند از استقلال ما حمایت کند.

.

_     نقش حسابرسی یعنی شفافیت و اعتباربخشی به صورتهای مالی که مورد استفاده سهام‌داران، وام دهندگان و دولت از منظر مالیات است. مسئولیت دولت اعمال نظارت به خاطر حفظ حقوق مردم است. یک بازار مالی داریم که مسئولیت نطارت آن با بانک مرکزی است و یک بازار سرمایه داریم که مسئولیت نطارت برآن با شورای عالی بورس است. منابع مالی بانکها سپرده‌های مردم است که چندین برابر سرمایه است که نقشی در مدیریت آنها ندارند. این موضوع وظیفه بانک مرکزی را سنگین‌تر می‌کند که به عنوان حافظ منافع صاحبان سپرده، وارد عمل شود. 

.

_         بانک مرکزی بیش از هر مرجعی به حسابرسان نیاز دارد و بیش از هر مرجعی می‌تواند از حسابرسان حمایت کند.

.

_         باورمان این است که بانک مرکزی دادستان پولی کشور و مردم است بنابراین حق دارد برای صیانت از پس‌انداز مردم کار کند.

.

_     یک جزء لاینفک استقلال و اقتدار، نظارت بر بکارگیری ابزارهای نوین چون راهبری شرکتی است که در اصل این موضوع باید از بانک مرکزی شروع شود.

.

_     همکاری را تنها به انتخاب حسابرس محدود نکنیم، انتظار داریم توانائیهای حسابرسان به ویژه در زمینه بانک و بانکداری در یک کارگروه مشترک شکل گیرد، پردازش شود و در خدمت بانک مرکزی قرارگیرد.

.

_     خوب است استقلال حسابرس حفظ شود. حسابرس ضعیف به درد بازار مالی نمی‌خورد. هر چه اقتدار حسابرس بیشتر و مستقل‌تر باشد قطعا کارآئی و اثربخشی بیشتری خواهد داشت و بانک مرکزی استفاده بهتری از آن خواهد کرد.

.

_         برخی از بانکها، کمیته ریسک، حسابرسی و تطبیق دارند اما باید از حالت شکلی به حالت کیفی‌تری درآیند.

.

_         جدائی مدیر عامل بانک از رئیس هیات مدیره ضروری است. این موضوع جزو موارد اولیه حاکمیت شرکتی است.

.

_         توازنی بین مقررات وارداتی( بال ۱ و بال۲) با مقررات محیطی برقرارشود.

.

_     تهیه برخی گزارشها و محاسبه نسبتها برای بانک مرکزی بسیار مفید است. حسابداران رسمی می‌توانند در تهیه این گونه گزارشها و هم حسابرسی آنها کمک کنند.

.

_     در آئین‌نامه راهبردی بانک بر عضویت مدیر مستقل در کمیته حسابرسی تاکید شده است، بنابراین، حضور فردی با تجربه زیاد در حسابرسی در هیات مدیره بانکها ضروری است. این امر کیفیت کمیته حسابرسی بانکها را افزایش می‌دهد. در غیراینصورت کمیته حسابرسی ابزار دست هیات مدیره می‌شود. از حسابرسان می‌توانید به عنوان مدیر مستقل استفاده کنید.

.

_     اگر گزارش فعالیت بانکهای خوب دنیا را مرور کنیم شاید حدود پنجاه درصد گزارش فعالیتها راجع به حاکمیت شرکتی و بطور مشخص، ریسک است. اگر ریسک کنترل شود بسیاری از مشکلات حل می‌شود و خیلی از اتهامات هم که ناروا علیه حسابرسان مطرح است، برطرف خواهد شد.

.

_     بانک مرکزی باید بر انتخاب و تغییر حسابرس نظارت موثر داشته باشد. در همه‌ی دنیا هنگامی که بخواهند حسابرس بانک را تغییر دهند باید دلیل بیاورند.

.

_     چون بانک یک بنگاه بزرگ است پس موسسات حسابرسی بزرگ هم باید آن را حسابرسی کنند. باید زمینه رشد موسسات حسابرسی کوچک را فراهم کنیم.

.

_     دغدغه ما در سیستم بانکی، بحث کنترلهای داخلی و مطلب مهمتری هم که داریم این که کنترلهای موجود،کنترلهای IT Base نیست.در زمینه کنترلهای داخلی بانک مرکزی و جامعه حسابداران رسمی باید طوری حرکت کنند که از لحاظ آموزش، تدوین دستورالعمل‌ها و نرم افزارها بتوانیم ارزیابی کنترلهای داخلی را به نحو موثرتری انجام دهیم. در این رابطه می‌توانیم کمیته مشترک تشکیل دهیم.

.

_     اگر به سمتی برویم که نظارتهای درون سازمانی را تقویت کنیم و سپس سازمان بورس و بانک مرکزی بر نحوه اجرای آن نظارت کنند بهتر خواهد بود.

.

_     در مبحث اعتماد عمومی، موضوع استقلال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بخشی از این استقلال در دست حسابداران است و بخش دیگر در دست مراجع نظارتی مستقل چون بانک مرکزی و بورس است. نتیجه فساد بانکی، از دست رفتن اعتماد مردم نسبت به سیستم بانکی و حرفه حسابرسی بود. در نتیجه مراجع نظارتی و جامعه حسابداران رسمی و سازمان حسابرسی باید دست در دست هم تلاش کنند که این اعتماد عمومی را به جای خود برگردانند.

.

سرانجام، آقای دکتر محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی در این نشست به نکاتی اشاره داشتند که چکیده آن به شرح زیر است:

.

_     امروزه با تغییر در شرایط اقتصادی، بحث ساختار حسابرسی، نظارت و کنترلهای داخلی با گذشته متفاوت است. در گذشته تعداد اندکی بانک داشتیم که حسابرسان و بازرس‌های بانک می‌توانستند بسیار کارآمد باشند. امروزه بخش نظارتی بانک با ۶۰ نفر نیرو با ۲۰ هزار واحد بانکی روبروست. پس چگونه می‌تواند اتفاقی را که در یک شعبه درجه ۴ شهرستان اهواز رخ می‌دهد رصد کند؟ اینجاست که سازمانهای نظارتی به سهل‌انگاری متهم می‌شوند و کسانی اظهار نظر می‌کنند که در جریان این محدویتها نیستند و اطلاعاتشان کامل نیست.

.

_     مسائل پولی و مالی و بازار پول به بانک مرکزی مربوط است.یکی از مسائل اساسی که امروز با آن روبرو هستیم دخالت افراد مسئولی است که کارشان با بحث غیرمرتبط است. برخی دخالتها سبب می‌شود که یک مرتبه سیستم به هم بریزد و اصلا هم نمی‌توان در این مورد کاری کرد. ما در یک مورد برنامه‌ای را طراحی می‌کنیم اما یک صحبت غیراصولی بوسیله یک سازمان همه چیز را به هم می‌ریزد.

.

_     امروز ما بهتر از این مجموعه یعنی جامعه حسابداران رسمی در کشور نداریم. این تجربه، این سن و سال و این موهای سپید( فقط سابقه من و آقای مقدسی را روی هم بگذارید از سابقه بانک ملی تجاوز می‌کند) بنابراین تجربه‌ای که شما بدست آورده‌اید بسیار مهم است. تجربه کنار علم بسیار مهم و اثرگذار خواهد بود. خداوند هم وقتی می‌خواهد حضرت رسول(ص) به پیامبری مبعوث کند، با وجودی که  قبل از این‌که به دنیا بیایند آن حضرت را به پیامبری برگزیده بودند. اما هنگامی‌که پیامبر به دنیا آمدند تا ۴۰ سالگی حکمی از طرف خداوند به حضرت محمد(ص) داده نشد بلکه حکم رسالتشان را در سن ۴۰ سالگی ابلاغ کردند. خداوند خواست به جهانیان بگوید که مدیریت به یک سری مسائل دیگر، مانند تجربه هم نیاز دارد.

.

_     آسیب‌شناسی سیستم بانکی نشان می‌دهد که ۵۸۷ هزار میلیارد مطالبات معوق داریم. یکی از دوستان اشاره خوبی داشتند که ببینیم این موضوع از کجا ناشی می‌شود؟ دستورالعملی نوشتیم و  خواستیم هرشرکت که می‌خواهد تسهیلات بگیرد باید اساسنامه به انضمام صورتهای مالی حسابرسی شده ۳ سال متوالی را ارائه دهد. برخی از کارمندان بانکها فکر کرده بودند این مدارک برای تکمیل پرونده است. اگر از روز اول اندکی به صورتهای مالی دقت می‌کردند متوجه می‌شدند که شرکت نمی‌بایستی تسهیلات بگیرد چون مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت و ورشکسته است. امروز با جرات خدمت شما عرض می‌کنم که اگر موضوع ۵۸۷ هزار میلیارد مطالبات معوق را بیشتر بررسی کنیم معلوم می‌شود که به چند درصد از اشخاص از روز اول نباید تسهیلات پرداخت می‌شد.

.

_     ما نمی‌توانیم مانند برخی از کشورها، بانکها و موسسات مالی اعتباری را تعطیل کنیم. بلکه باید به آنها کمک کنیم حتی اگر زیان می‌دهند. مانمی‌خواهیم حتی یک صندوق قرض‌الحسنه هم  ورشکست شود.

.

_     تا پیش از سال ۹۰، بانک مرکزی به عنوان ناظر شناخته می‌شد و نمی‌توانست در انتصاب مدیرعامل و اعضای هیات مدیره بانکها دخالتی داشته باشد. گاه پیش می‌آمد در جریان برپائی جلسه‌ای با آنها آشنا می‌شدیم و در تائید صلاحیت آنان نقشی نداشتیم، در مواردی کسانی تصدی این سمتها را عهده‌دار بودندکه تخصص و تجربه لازم را نداشتند. با دشواری این موضوع را در مجلس شورای اسلامی مصوب کردیم که تائید صلاحیت مدیران عامل و اعضای هیات مدیره بانکها با بانک مرکزی باشد.

.

_     موضوع دیگر، اجرای بخشی از مدیریت شرکتی یعنی تفکیک مالکیت از مدیریت است.سهامداران حتی سهامداران دولتی نباید در اعطای وام به شرکتها دخالت داشته باشند. این قانون در بانکهای خصوصی بطور کامل در حال اجراست و مدیرعامل حتما باید از رئیس هیات مدیره جدا ‌باشد. اما در بانکهای دولتی هنوز این مشکل را داریم، زیرا در اساسنامه بانکهای دولتی، این موضوع قید شده است که: “مدیرعامل، ریاست هیات مدیره بانک را نیز عهده داراست”. که برای حل آن، به اصلاح قانون نیاز است.

.

_     شرایط خاصی را برای مدیرعاملی بانک تعیین کرده‌ایم. شخص مورد نظر باید حداقل ۱۰ سال سابقه در بازار پول و سرمایه داشته باشد و اگر مدرک دکتری داشت ۳ سال تخفیف به وی تعلق می‌گیرد اگر کسی دارای مدرک کارشناسی ارشد بود نیز ۲ سال تخفیف می‌گیرد. بطورکلی یک سری ضوابط در ابتدای کار برای تصدی این سمتها تصویب کردیم. سپس صلاحیت افراد در کمیته‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد.

.

_     موضوع دیگر نظارت بر بانکها بود. بانک مرکزی با ۲۰ هزار شعبه بانکی نمی‌تواند به همه‌ی آنها نظارت کند. لذا باید قدری علمی‌تر با قضایا برخورد کنیم .تنها راه، استقرار سیستم کنترل داخلی در بانکها و نظارت براجرای آن است.

.

_         براین باورم که موسسات حسابرسی باید بوسیله بانک مرکزی هدایت شوند نه بوسیله خود بانکها.

.

_     سیستم بانکی زیر ذره بین است و ما باید بسیار مواظب باشیم تا بتوانیم حیثیت سازمانی را حفظ کنیم. این شرایط برای شما هم وجود دارد. یعنی علاوه بر این‌که باید مواظب خودتان باشید باید مواظب دیگران هم باشید.

.

_     پیشنهادم این است که کمیته مشترک بانک مرکزی و جامعه حسابداران رسمی را تشکیل دهید و ما هم کوشش می‌کنیم این موضوع را در شورای پول و اعتبار مصوب کنیم.

.

منبع : سايت جامعه حسابداران رسمي

.