افزايش يا كاهش نرخ ارز، كدام به نفع بورس است؟
زماني كه نگراني‌هاي غيراقتصادي بالا گرفته بود، بورس حال و روز خوبي نداشت. حالا كه اين تنش‌ها حداقل در كوتاه مدت جاي خود را به آرامش داده و اين بار شاهد افت ارزش دلار (به عنوان ارز مرجع) هستيم، باز هم بازار بي رمق و نسبتا منفي است. در اين بين پارادوكسي ايجاد شده كه بازار را با دو سناريو مواجه ساخته است.
.
۱- تداوم نگراني‌هاي غيراقتصادي و در نتيجه افزايش نرخ ارز كه مي‌تواند سودآوري شركت‌هاي صادر‌كننده را افزايش دهد و همزمان به افزايش صرف ريسك و در نتيجه كاهش «پي بر اي» بازار بينجامد.
.
۲- آرامش مسائل جانبي همچون روزهاي اخير، كاهش نرخ ارز و انتظار براي افزايش پي بر اي بازار كه مي‌تواند بازار را مثبت كند، اما از نوعي ديگر. نگارنده قصد دارد در اين نوشتار كوتاه اين تضاد گيج‌كننده را پاسخ دهد. با افزايش نرخ ارز، از يك طرف امكان واردات با قيمت‌هاي پايين وجود نخواهد داشت و از سويي ديگر ميزان درآمد شركت‌هاي صادر‌كننده به طور مناسبي افزايش مي‌يابد. هر دو اين حالت‌ها منجر به افزايش فروش محصولات داخلي و رشد سودآوري اكثر صنايع و شركت‌هاي داخلي مي‌شود، به شرط آنكه تاثير واردات مواد اوليه و ماشين‌آلات نيز با نرخ ارز گران‌تر بررسي شود. پس تا اينجاي كار يك طرف صورت مساله حل شد. افزايش نرخ ارز در مجموع و با شناخت شركت‌هاي بزرگ معدني و پتروشيمي بورس تهران، به نفع اين بازار است.
.
اما ابهام اصلي در بخش دوم است كه آيا در شرايط فعلي (منظور پارامترهاي اقتصادي است) با آرامش سياسي فعلي انتظار براي افزايش پي بر اي بازار انتظار به جايي است؟
يك نگاه ساده و سريع به فرمول بازدهي مورد انتظار تا حدودي مشكل را حل مي‌كند.
بازده مورد انتظار= بازدهي بدون ريسك+ صرف ريسك +صرف تورم
بازدهي بدون ريسك در شرايط فعلي برابر با ۲۰ درصد است و صرف ريسك نيز در ايران به عقيده بسياري از كارشناسان برابر با ۶درصد محاسبه مي‌شود. براي سادگي بحث از صرف تورم صرف‌نظر مي‌كنيم.
.
با فرض حل شدن متغيرهاي برون‌زا و غيراقتصادي در ميان‌مدت مي‌توانيم آن ۶ درصد را كاهش دهيم و حتي به فرض محال برابر با صفر فرض كنيم. اما با آن نرخ بازدهي بدون ريسك ۲۰ درصدي چه بايد كرد؟ اين نرخ به معناي اين است كه بدون پذيرش هيچ ريسكي سهمي با پي بر اي ۵ مرتبه‌اي وجود دارد و بازدهي ۲۰ درصدي مي‌دهد. حال اگر انسان اقتصادي بخواهد تصميم بگيرد، با پذيرش ريسك بايد سود بالاتر يا پي بر اي پايين تراز ۵ مرتبه را انتظار داشته باشد. به طور خلاصه ميانگين پي بر اي بازار تابعي است از نرخ بازدهي بدون ريسك و با فرض حذف ريسك غيراقتصادي، همچنان انتظار براي رشد پي بر اي بازار انتظار اشتباهي است.
.
مگر اينكه در بلند مدت با حل شدن مسائل موجود، اصلاحات اقتصادي آغاز شود و نرخ بهره روزانه سپرده‌ها و اوراق مشاركت كاهش يابد تا امكان عقلي و اقتصادي رشد پي بر اي بازار هم فراهم شود. پس پاسخ دوم اينكه آرامش، عدم‌آرامش و حتي روند صعودي و نزولي ارز، هر دو تاثير به مراتب كمتري بر پي بر اي بازار دارند. اين نسبت با تغيير پارامترهاي سياسي اخير، روند افزايشي نخواهد گرفت و در نهايت اينكه افزايش نرخ ارز، با شركت‌هاي فعلي، به نفع بورس تهران است.
.
شهريار هاشمي‌طباطبايي – كارشناس بازار سرمايه
منبع : دنياي اقتصاد
.
