نقش صندوق هاي مکانيزه فروش در مبادلات اقتصادي (بخش اول : تاريخچه)

صندوق فروش يک دستگاه مکانيکي و يا الکترونيکي براي محاسبه و ثبت خريد و فروش معاملات و يک کشو پيوست شده براي ذخيره پول نقد است. همچنين صندوق پول شمار يک قبض رسيد براي مشتري چاپ مي‌کند.

بر اساس ماده ۱۲۱ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۷۱ نظام صنفي ، اصناف مکلف به استفاده از ماشين هاي مکانيزه فروش شده اند که در بخش اول نوشتار به تاريخچه و بيان اوليه و در بخش هاي بعدي راجع به مزايا ، معايب و مقايسه آن در کشور هاي مختلف اقدام مي گردد. تاريخچه صندوق فروشگاهي براي اولين بار توسط جيمز ريتي (RITTY)پس از جنگ‌هاي داخلي آمريکا اختراع شد. او صاحب يک رستوران در دايتون (ايالت اوهايو) آمريکا بود و مي‌خواست از سرقت دارايي اش توسط کارکنان جلوگيري نمايد. او مدل ريتي‏ را در سال ۱۸۷۹ – پس از ديدن يک ابزار که تعداد چرخش‌هاي پروانه در يک کشتي بخار را مي‌شمرد- اختراع نمود. او با کمک برادرش جان ريتي، در سال ۱۸۸۳ حق امتيازش را به ثبت رساند. ثبت هاي مالي اوليه کاملا مکانيکي بودند و قبض رسيد ارائه نمي‌کردند. کارمند مجبور بود تا درهربار انتقال وجه به صندوق پول شمار مبلغ فروش را در آن ثبت نمايد و زماني که کليد را بطور کامل در آن قرار مي‌داد، کشو باز شده و زنگ مي‌زد و به مدير خبر مي‌داد که فروش در حال انجام است. آن ماشينهاي اصلي چيزي جز ماشينهاي ساده محاسباتي نبودند. مدت کوتاهي پس از اين ثبت اختراع، ريتي از مسئوليت اداره کردن دو نوع کسب و کار خسته شد، به طوري که او تمام منافع خود را در تجارت صندوق فروشگاهي به شخصي به نام “يعقوب اچ. اکرت “ساکن شهر سين سيناتي در اوهايو امريکا، فروشنده ظروف شيشه ايي و چيني واگذار نمود که شرکت توليد ملي را تاسيس نمود. در سال ۱۸۸۴ “اکرت ” اين شرکت را به “جان اچ. پترسون” فروخت، که آن را به شرکت صندوق پول شمار ملي تغيير نام داد و صندوق پول شمار را با اضافه کردن يک رول کاغذ به آن بهبود بخشيد تا تراکنش هاي مالي و فروش را ثبت نموده و در نتيجه ، “رسيد” ارائه نمايد. هدف اصلي از اعلام وصول ، حفاظت از کلاهبرداري هاي در حال افزايش بود. صاحب کسب و کار مي‌تواند رسيد را بخواند تا اطمينان حاصل نمايد که صندوقداران براي هر معامله مبلغ صحيح را از مشتريان دريافت مي‌نمايند و از کشو صندوق فروشگاهي اختلاس نمي‌کنند. در سال ۱۹۰۶،”چارلز اف. کترينگ” هنگام کارکردن در شرکت صندوق فروشگاهي ملي، يک صندوق فروشگاهي را با يک موتور الکتريکي طراحي نمود. اين طراحي منجر به توليد صندوق هاي فروشگاهي پيشرفته اي شد که طي سال هاي۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ به صندوق هاي فروشگاهي گراس معروف شد، که توسط برادران سام و هنري گراس اختراع شده بود . صندوق فروشگاهي آنها در بريتانيا در اوايل سال ۱۹۷۱به سيستم ده دهي معروف بود و هنري يکي از مدل‌هاي معروف صندوق فروشگاهي را طراحي نمود که مي‌توانست پولهاي رايج را از درشت به خرد تغيير دهد به طوري که خرده فروش‌ها مي‌توانستند به راحتي آن را از يکي به ديگري تغيير دهند استفاده‌هاي رايج صندوق فروشگاهي داراي کليدهاي مختلفي است که برخي از صندوقهاي فروشگاهي نياز به يک رمز عبور عددي يا کليد فيزيکي دارند تا هنگامي که بخواهيم در دخل پول را باز کنيم مورد استفاده قرار بگيرد. همچنين در برخي از موارد از مشتريان مي‌خواهد تا رسيد را وصول نمايند و آن را حداقل براي يک مدت کوتاهي پس از خروج از مغازه پيش خود نگه دارند، تا بتوان دوباره بررسي نمود که فروشگاه فروش را ثبت مي‌کند، به طوري که نتواند از ماليات فروش طفره برود. صندوق فروشگاهي اغلب به ترازو، اسکنر بارکد، پيشخوان و به پايانه‌هاي کارت بدهي يا کارت اعتباري متصل است. به طور فزاينده اي، صندوق‌هاي فروشگاهي اختصاصي ، جايگزين کامپيوتر‌هاي چندکاره داراي نرم افزار مي‌شوند. امروزه، اسکن بارکد براي هر آيتم ، قيمت يک پايگاه داده را بازيابي مي‌کند و به محاسبه کسر اقلام در فروش ، محاسبه ماليات بر فروش يا ماليات بر ارزش افزوده، ، اعلام موجودي کالا در انبار و مغازه ، ثبت معامله در جزئيات هر يک از آيتم‌هاي خريداري شده ، ثبت روش پرداخت ، نگه داشتن مبلغ کل براي هر محصول و يا نوع محصول به فروش رفته و همچنين کل فروش براي دوره‌هاي مشخص شده و نيز انجام کارهاي ديگر مي پردازد. اين پايانه‌ها (POS) اغلب نيز صندوقدار را در هنگام وصول کردن شناسايي مي‌کنند و اطلاعات و يا پيشنهادهاي اضافي را انتقال مي‌دهند. در حال حاضر، صندوق‌هاي فروشگاهي بسياري مانند کامپيوتر‌هاي فردي عمل مي‌کنند. آنها ممکن است مبتني بر DOS ، ويندوز يا يونيکس باشند. بسياري از آنها داراي صفحه نمايش لمسي هستند. آنها ممکن است به شبکه‌هاي محاسبه شده با استفاده از هر نوع پروتکل متصل باشند. اين سيستم‌ها ممکن است از راه دور به منظور دستيابي به رکوردها يا عيب يابي بکار بروند.

عليرضا دانش پايه