تسهيلات و معافيت هاي مالياتي صاحبان مشاغل
قوانين و مقرراتي که در کشورها وضع و به مورد اجرا گذارده مي شود از بخش هاي مختلفي تشکيل شده تا بتواند کليه آحاد جامعه را تحت پوشش قرار دهد.
به ديگر سخن در هر جامعه افراد از لحاظ شرايط اقتصادي، فرهنگي،آموزشي، مذهبي و … در يک سطح نبوده و اجراي قانون بدون توجه به وضعيت آنان، بالطبع آثار و تبعات ناگواري را به همراه خواهد داشت که از آن جمله مي توان به عدم استقرار عدالت اجتماعي اشاره نمود. در اين مورد، قانون مالياتها نيز از اين قاعده مستثني نبوده و براي آن که بتواند به بسط و توسعه عدل و برابري در جامعه کمک نمايد، لازم است قانونگذار در قوانين مصوب خود به ناهمگوني ها و نابرابري هاي موجود توجه خاصي مبذول نمايد.
نظر به اينکه اخذ ماليات علاوه بر آنکه دولت ها را در تأمين هزينه هاي جاري ياري مي نمايد مي تواند درصورت لزوم از طريق مشوق هاي مالياتي، به هدايت سرمايه در بخش هاي مورد نظر نيز مساعدت نمايد.
گرچه فصل اول از باب چهارم قانون مالياتهاي مستقيم به تسهيلات و معافيتهاي مالياتي اختصاص داده شده است. اما با توجه به موضوع مورد بحث در ادامه تلاش مي شود به اختصار امتيازات و معافيتهاي صاحبان مشاغل مورد مطالعه و کنکاش قرار گيرد.
با مروري به قانون مالياتها ملاحظه مي شود که فصل چهارم از باب سوم قانون مذکور به ماليات بر درآمد مشاغل و تکاليف و حقوق آنان اختصاص داده شده که شامل (۹) ماده و (۱۱) تبصره مي باشد. گفتني است مواد آغازين اين فصل مربوط به اشخاص مشمول ماليات و درآمد مشمول ماليات صاحبان مشاغل مي شود و بخش ديگري از مواد به تکاليف و وظايف اين دسته از فعالان اقتصادي مي پردازد. در انتهاي اين فصل قانون نيز به امتيازات و معافيتهائي که براي صاحبان مشاغل اختصاص داده شده، اشاره گرديده است.
از اينرو جهت اطلاع رساني و آگاهي هر چه بيشتر اين دسته از فعالان اقتصادي در ادامه مواد مرتبط با معافيتهاي مالياتي اين بخش آورده مي شود.
درآمد سالانه مشمول ماليات صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالياتي خود را طبق مقررات، در موعد مقرر تسليم کرده‌اند تا ميزان معافيت موضوع ماده (۸۴) قانون مالياتها از پرداخت ماليات معاف و مازاد آن به نرخهاي مذکور در ماده (۱۳۱) قانون مذکور مشمول ماليات خواهد بود. شرط تسليم اظهارنامه براي استفاده از معافيت فوق نسبت به عملکرد سال ۱۳۸۲ به بعد جاري است.
در مشارکت‌هاي مدني اعم از اختياري و قهري شرکا حداکثر از دو معافيت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافيت به طور مساوي بين آنان تقسيم و باقي مانده سهم هر شريک جداگانه مشمول ماليات خواهد بود . شرکايي که با هم رابطه زوجيت دارند از لحاظ استفاده از معافيت در حکم يک شريک تلقي و معافيت مقرر به زوج اعطا مي‌گردد. در صورت فوت احد از شرکا وراث وي به عنوان قائم مقام قانوني از معافيت مالياتي سهم متوفي در مشارکت به شرح فوق استفاده نموده و اين معافيت به طور مساوي بين آنان تقسيم و از درآمد سهم هرکدام کسر خواهد شد . در صورتي که هر شخص حقيقي داراي بيش از يک واحد شغلي باشد، مجموع درآمد واحدهاي شغلي وي با کسر فقط يک معافيت موضوع اين ماده مشمول ماليات به نرخهاي مذکور در ماده(۱۳۱) قانون مذکور مي‌شود. (ماده ۱۰۱ و تبصره هاي آن)
ذکر اين نکته ضروري است که قانونگذار علاوه بر معافيت موضوع ماده (۱۰۱) قانون مالياتها، تسهيلات و امتيازات ديگري را نيز براي صاحبان مشاغل پيش بيني نموده است که در ادامه به اهم آنها اشاره مي شود.
هزينه‌هاي درماني پرداختي هر مؤدي بابت معالجة خود يا همسر و اولاد و پدر و مادر و برادر و خواهر تحت تکفل در يک سال مالياتي به شرط اين که اگر دريافت‌کننده مؤسسة درماني يا پزشک مقيم ايران باشد دريافت وجه را گواهي نمايد و چنانچه به تأييد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي به علت فقدان امکانات لازم معالجه در خارج از ايران صورت گرفته است پرداخت هزينة مزبور به گواهي مقامات رسمي دولت جمهوري اسلامي‌ايران در کشور محل معالجه يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي رسيده باشد، همچنين حق بيمة پرداختي هر شخص حقيقي به مؤسسات بيمة ايراني بابت بيمة عمر و بيمه‌هاي درماني از درآمد مشمول ماليات مؤدي کسر مي‌گردد.
در مورد معلولان و بيماران خاص و صعب العلاج علاوه بر هزينه‌هاي مذکور هزينه مراقبت و توانبخشي آنان نيز قابل کسر از درآمد مشمول ماليات معلول يا بيمار يا شخصي که تکفل او را عهده دار است مي‌باشد. (ماده ۱۳۷)
فعاليت‌هاي انتشاراتي و مطبوعاتي، و قرآني (داراي مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دستگاههاي ذيربط)، فرهنگي و هنري که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي انجام مي‌شوند، ازپرداخت ماليات معاف است. (بند ل ماده ۱۳۹)
در مواردي که بر اثر حوادث و سوانح از قبيل زلزله، سيل، آتش‌سوزي ، بروز آفات و خشکسالي و طوفان و اتفاقات غيرمترقبة ديگر به يک منطقة کشور يا به مؤدي يا مؤديان خاصي خساراتي وارد گردد و خسارت وارده از طريق وزارتخانه‌ها يا مؤسسات دولتي يا شهرداريها يا سازمان‌هاي بيمه و يا مؤسسات عام‌المنفعه جبران نگردد وزارت امور اقتصادي و دارايي مي‌تواند معادل خسارت وارده از درآمد مشمول ماليات مؤدي، در آن سال وسنوات بعد کسر و نسبت به آن دسته از مؤديان که بيش از ۵۰% اموال آنان در اثر حوادث مذکور از بين رفته است و قادر به پرداخت بدهي‌هاي مالياتي خود نمي‌باشند با تصويب هيأت وزيران تمام يا قسمتي از بدهي مالياتي آنها بخشوده يا تقسيط طولاني نمايد. (ماده ۱۶۵)
وزارت امور اقتصادي و دارايي يا سازمان امور مالياتي کشور مي‌تواند نسبت به مؤدياني که قادر به پرداخت بدهي مالياتي خود اعم از اصل و جريمه به طور يک جا نيستند از تاريخ ابلاغ ماليات قطعي بدهي مربوط را حداکثر به مدت سه سال تقسيط نمايد. (ماده ۱۶۷)
مؤديان مالياتي موضوع ماده ۱۶۹ موظف‌اند از سامانه صندوق فروش «صندوق ماشيني (مکانيزه) فروش» و تجهيزات مشابه استفاده کنند. معادل هزينه‌هاي انجام شده بابت خريد، نصب و راه‌اندازي تجهيزات فوق اعم از نرم‌افزاري و سخت‌افزاري از ماليات قطعي‌شده مؤديان مزبور در اولين سال استفاده و يا سالهاي بعد آن قابل کسر است.
سازمان امور مالياتي موظف است به تدريج و بر اساس اولويت، اشخاص مشمول حکم اين تبصره را تعيين کند و تا شهريور ماه هرسال از طريق درج در يکي از روزنامه‌هاي کثيرالانتشار و روزنامه رسمي کشور اعلام و از ابتداي فروردين ماه سال بعد از آن اعمال نمايد.
معادل ده درصد از ماليات ابرازي عملکرد مؤدياني که توسط سازمان امور مالياتي ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش و تجهيزات مشابه شده‌اند مشروط به رعايت آيين‌نامه اجرائي مربوط، براي مدت دو سال اول بخشوده مي‌شود. عدم اجراي حکم اين تبصره موجب تعلق جريمه‌اي به‌ميزان دو درصد فروش مي‌باشد. (تبصره ۲ ماده ۱۶۹)
صد در صد وجوهي که به حساب‌هاي تعيين شده از طرف دولت به منظور بازسازي يا کمک و نظاير آن به صورت بلاعوض پرداخت مي‌شود و همچنين وجوه پرداختي يا تخصيصي و يا کمک‌هاي غيرنقدي بلاعوض اشخاص اعم از حقيقي يا حقوقي جهت تعمير، تجهيز، احداث و يا تکميل مدارس، دانشگاهها، مراکز آموزش عالي و مراکز بهداشتي و درماني و يا اردوگاه‌هاي تربيتي و آسايشگاهها‌و مراکز بهزيستي و کتابخانه و مراکز فرهنگي و هنري (دولتي) طبق ضوابطي که توسط وزارتخانه‌هاي آموزش و پرورش ، فرهنگ و آموزش عالي، بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و امور اقتصادي و دارايي تعيين مي‌شود از درآمد مشمول ماليات عملکرد سال پرداخت منبعي که مؤدي انتخاب خواهد کرد قابل کسر مي‌باشد. (ماده ۱۷۲)
اشخاص حقوقي و همچنين اشخاص حقيقي چنانچه طي سه‌سال متوالي ترازنامه و حساب سود و زيان و دفاتر و مدارک آنان مورد قبول قرار گرفته باشد و ماليات هر سال را در سال تسليم اظهارنامه بدون مراجعه به هيأتهاي حل اختلاف مالياتي پرداخت‌کرده باشند معادل پنج درصد اصل ماليات سه سال مذکور علاوه بر استفاده از مزاياي مقرر در مادة ( ۱۹۰) قانون مالياتهاي مستقيم به‌عنوان جايزة خوش‌حسابي از محل وصولي‌هاي جاري پرداخت يا در حساب سنوات بعد آنان منظور خواهد شد. جايزة مزبور از پرداخت ماليات معاف خواهد بود. (ماده ۱۸۹)
علي الحساب پرداختي بابت ماليات عملکرد هرسال مالي قبل از سر رسيد مقرر در اين قانون براي پرداخت ماليات عملکرد موجب تعلق جايزه‌اي معادل يک درصد (۱%) مبلغ پرداختي به ازاي هر ماه تا سر رسيد مقرر خواهد بود که از ماليات متعلق همان عملکرد کسر خواهد شد. پرداخت ماليات پس از آن موعد موجب تعلق جريمه‌اي معادل ۲.۵% ماليات به ازاي هر ماه خواهد بود. (ماده ۱۹۰)
در خاتمه اميد است مطالب مطرح شده بتواند موجبات رضايت مندي هر چه بيشتر صاحبان مشاغل را فراهم نمايد.
عالی بود
خلاصه و مفید