غلامحسين دواني -عضو جامعه حسابداران رسمي ايران
وزير امور اقتصادي و دارايي اظهار کرده که «ظرفيت مالياتي کشور چهار برابر رقم فعلي است»؟! آيا چنين ظرفيتي در کشور وجود دارد؟! نگاهي به آمار و ارقام درشتي که اين روزها به ويژه در روز حضور وزير کشور در مجلس مطرح شد، نشان ميدهد که بهدرستي ظرفيت واقعي مالياتي کشور شايد بيش از ۴ برابر اظهارشده هم باشد؟! چرا؟!
در همه کشورهاي جهان بعد از قانون اساسي مهمترين قانون حاکميتي کشور قانون ماليات است. کمااينکه در قانون اساسي ايران نيز بهصراحت از ماليات و چگونگي اخذ آن نام برده شده؛ در حالي که به ساير قوانين اشاره خاصي نشده است. نظام جديد شهروندي مبتني بر حکمراني خوب مبتني بر نظام مالياتستاني است و قانون مالياتها در کشورهاي پيشرفته شوخيبردار نيست و به عنوان «ناموس ملي» و خط قرمز ويژه تلقي ميشود.
قدرت و توانمندي سازمانهاي مالياتي کشورهاي پيشرفته نظير آمريکا، کانادا و اروپاي شمالي آنچنان است که شهروندان آنها مانند بيد که از باد نگران است هميشه نگران آنند که با سازمانهاي مالياتي برخورد پيدا کنند و فرار مالياتي جرم جنايي غيرقابل بخششي تلقي ميشود، در حالي که متاسفانه در متن خود قانون مالياتهاي مستقيم ايران به عنوان قانون حاکميتي در چندين ماده موضوع بخشش فراريان مالياتي مطرح شده است.
نگاهي به جنجالي که در روزهاي پاياني سال گذشته پيرامون ممنوعالخروج شدن سرمربي تيم ملي فوتبال برپا شد نشان ميدهدکه براي افراد و دستگاهها ماليات بخش جدي و ضرورتي انکار ناپذير تلقي نميشود و حتي برخي تصور ميکنند که مردم دوگروهاند؛ آنان که بايد ماليات بدهند و آنها که نبايد ماليات بدهند. در حالي که در قانون مالياتهاي مستقيم به صورت صريح همه شهروندان به نام «مودي» تلقي شده و همگان مشمول ماليات هستند مگر به صورت خاص که در قانون ذکر شده است. به استناد ماده ۲۰۲ قانون مالياتهاي مستقيم سازمان امور مالياتي ميتواند از خروج بدهکاران مالياتي که ميزان بدهي قطعي آنها از ۱۰ ميليون ريال بيشتر است، جلوگيري کند.
جنجال بهپا شده پيرامون ممنوعالخروجي سرمربي تيم ملي با توجه بدهي چندصدميليونتوماني ناشي از قرارداد نامبرده، جوسازي برعليه حقوق مودياني است که هميشه ماليات خود را سر موعد پرداخت ميکنند، ولي متاسفانه هستند ورزشکاران، هنرمندان يا پزشکان مشهوري که خود را در رده قاچاقچياني قرار دادهاند که خود را مشمول ماليات نميدانند تو گويي چون طرف بازيکن تيم ملي يا جراح حاذقي است پس ملت و دولت به ايشان بدهکارند و ايشان سپر مالياتي دارند؛ در حالي که همگان واقفند که ورزشکاران، هنرمندان، جراحان و … همگي وجوه قابل ملاحظهاي قبل از هرگونه فعاليت دريافت ميکنند و بر ملت هم منتي ندارند که چنانچه قرار باشد کساني بر جامعه منت داشتهباشند، آناني هستند که در کوير خشک و بيابان برهوت، سدها، پالايشگاههاي عظيم و راههاي مواصلاتي و راهآهن ساخته و ميسازند. از سوي ديگر چنانچه قرار باشد سازمان مالياتي بتواند اهرم مالياتي را بر فرآيند قاچاق ۲۰ الي ۲۵ ميليارد دلاري که هيچگونه حقوق گمرکي و ماليات بر ارزش افزوده و ماليات فروش نميپردازند و وجوه حاصل از ارتشا و پولشويي که اقتصاد سايه را بر کشور حاکم کردهاند، فرود آورد، حتما و الزاما درآمدهاي مالياتي بسيار بيشتر از رقم فعلي خواهد بود اما تعجب در آن است که چرا با اين همه آمار و ارقام کاملا دقيق که حکايت از رديابي بسياري از معاملات است،دستگاه مالياتي با فرارکنندگان از پرداخت ماليات برخورد جدي ندارد؟
براي اطلاع وزير محترم کشور در مورد معاملات بانکي با شناسنامه مردگان (که ظاهرا عدهاي تبحر خاص در توليد ثروت با مردگان چه از طريق پرونده بيمه و تسهيلات بانکي دارند) ،بايد گفت که حداقل يکسال است سامانه مرگ و مير بهشت زهرا به سامانه اداره ثبت احوال و ثبت اسناد و دفاتر محضري متصل و چنانچه شخصي فوت شود عملا انتقال سند اموال و املاک از سوي ايشان غيرممکن است، زيرا در لحظه نهايي ثبت سند، سامانه اداره ثبت اسنادکه در همه دفاتر محضري نيز مستقر شده، عبارت «فروشنده در قيد حيات نيست» را صادر ميکند بنابراين مشخص نيست چرا مجموعه بانکي به سامانه بهشت زهرا وصل نيست و اين کدامين دستهاي پليدي است که عامدانه کوشش دارد زيرساختهاي مکانيزه مالياتي راهاندازي نشود.
به نظر اينجانب چنانچه قرار باشد اشخاص اقتصاد سايهاي و نهادهاي مالياتگريز، ماليات خود را وفق قانون مالياتهاي مستقيم پرداخت کنند بدون شک دستيابي به ماليات چندبرابري امکانپذير و عملي است اما کجاست عزم و اقدام جدي؟!
ارقام اعلام شده در مجلس هشداري براي دولتمردان و آناني است که مدعي دلسوزي منافع ملي و توسعه اقتصادي کشور هستند به ويژه توجه رئيس سازمان امور مالياتي را به اين نکته جلب ميکند که فشار بر اخذ ماليات مضاعف به هرطريق ممکن آن هم از واحدهاي توليدي- خدماتي که عموما مالياتپذير هستند بهويژه در شرايط کنوني نتيجهاي جز قهقراي توليد را بههمراه ندارد، اما هوشمندي سازمان مالياتي و عزم راسخ ماموران مالياتي در برخورد با همان مواردي که در سخنان وزير کشور و گزارش خاص رئيس مجلس به رئيسجمهور بوده کافي است که بودجه چندسال آينده مالياتي به صورت يکجا و در يک سال وصول شود که آن هم در صورت تجهيز و آموزش لازم به ماموران مالياتي امکانپذير است.
سخن آخر آنکه بازداشت آلکاپون رهبر افسانهاي مافيا در آمريکا توسط پليس مالياتي بود که سرانجام به جرم فرار مالياتي، پولشويي و جنايت به مرگ محکوم و اعدام شد. بيترديد مبارزه با فساد و اخذ ماليات حقه فقط از عهده کساني برميآيد که خود ماليات گريز و در چرخه فساد نباشند چرا که در غير اين صورت بلافاصله رقبا پرونده آنان را علم خواهند کرد.
منبع: دنياي اقتصاد
سلام عرض ادب و احترام
محتوای این گفت و گو بیشتر آنچه که هست را بیان میکند . جناب دوانی با اینکه فرمایشات شما بزرگوار مسائل واقعی را متذکر شده اما هیچ دردی را در اقتصاد فعلی ایران به ویژه در مسائل مربوط به اخذ مالیات های کلان دوا نمی کند و این درحالیست که متاسفانه گروهی مشخص! از مودیان مالیاتی با نفوذ بالا در سیستم امورمالیاتی کشور چنان رخنه کرده اند که هیچ سازمان مسئولی حاضر به افشاء حقایق و اجرای قانونی صریح و جدی نیست .
به هر حال پرداخت مالیات در کشور “اسلامی” ایران که از احکام دینی این جمهوری نیز محسوب میشود ، بایستی ابتداً به یک تکلیف مذهبی و سپس به یک فرهنگ عام مثل سایر کشورهای دنیا تبدیل شود .