اهالی فرهنگ و هنرچه معافيتهاي مالياتي دارند؟
دولت هر ساله از مشاغل گوناگون مالیات دریافت می کند، آنها نیز بر اساس الزام قانونی موظف به پرداخت هستند.اما طبق آخرين قانون مربوط به ماليات يعني قانون ماليات‌هاي مستقيم مصوب سال۱۳۸۰، قشر ناشران، روزنامه‌نگاران، فيلم‌سازان و برخي ديگر از اقشار فرهنگي و هنري از شمول الزامي بودن پرداخت ماليات حذف شده‌اند.
متاسفانه در عمل ديده شده كه اين موضوع رعايت نمي‌شود و باعث شکایت و اعتراض بسیاری از ناشران نیز شده است. قانون حكم كلي بر معافيت كاركنان فرهنگي و هنري داده است. ولی در مقابل دستورالعمل آيين‌نامه قانون ماليات‌هاي مستقيم به شكلي نادرست شروط و قيودي را براي اين معافيت در نظر گرفته است.
فعاليت هنري به آن دسته از فعاليت‌ها گفته مي‌شود كه مرتبط با ايجاد خلاقیت يا تولید آثار سمعي و بصري است. اجرای نمایش و توزیع آثار سینمایی و موسیقیایی و نيز هنرهای تجسمی، مرمت و بازسازی آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی از جمله كارهاي هنري تلقي مي‌شود. چنين مشاغلي از ماليات معاف هستند
معمولا در ساير كشورهاي جهان نيز براي اقشار زحمت‌كش و فرهنگي تسهيلاتي قايل مي‌شوند. معافيت از پرداخت ماليات يكي از اين تسهيلات است. معافیت از پرداخت ماليات، حق طبیعی نویسندگان است. زيرا این نویسنده است که مشاغل دیگری برای کارکنان چاپخانه‌ها، لیتوگرافی، حروف‌چینی، ویراستاری و… به وجود می‌آورد. در حقيقت تامین بیمه و معافیت مالی، از ضروری‌ترین نیازهای نویسندگان و هنرمندان است. البته برخي از صاحب‌نظرات با معافيت اقشار خاص از پرداخت ماليات مخالفند و آن را خلاف عدالت مي‌دانند.
معافيت قانوني متصديان فرهنگي و هنري
گروه ناشران، فيلم‌سازان، خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و به طور كلي مشاغل فرهنگي و هنري كشور به استناد قانون ماليات‌هاي مستقيم از پرداخت ماليات‌هاي مصوب دولتي معاف هستند. در اين زمينه ماده ۱۳۹ مقررات راجع به معافيت اين گروه از مشاغل كشور را بيان كرده است.
بند (ل) اين ماده تاكيد كرده است كه فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شوند، از پرداخت مالیات معاف است.
لازم به ذكر است كه تبصره ۳ اين ماده اشاره كرده كه آیین‌نامه اجرایی موضوع این ماده به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد. در آيين‌نامه به تمامي فعاليت‌هاي هنري و فرهنگي كشور اشاره شده است. در پي آيين‌نامه اجرايي بالا، دستورالعملي نيز تهيه شده است. متاسفانه دستور العمل موضوع ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی قانون مالیات‌های مستقیم که قرار بود از سال ۱۳۸۱ اجرا شود، در اوایل سال ۱۳۸۳ به ناشران ابلاغ شد. در اين دستورالعمل اشاره شده است كه تنها در صورتي قشر فرهنگي و هنري از پرداخت ماليات معاف مي‌شوند كه دارای مجوز فعالیت یا پروانه تاسیس از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشند. علاوه بر اين، قشر اخير بايد توليدات خود را به صورت مکتوب، سمعی، بصری و صحنه‌ای تولید، توزیع و عرضه كنند.
معاف شدن متصديان امور هنري از دادن مالیات بدين ترتيب است كه فعالان امور هنری در اعمال خود اعم از احیا و مرمت آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی از سوی میراث فرهنگی کشور مجوز گرفته باشند. اشخاصی که کتاب، نشریات و يا مطبوعات را توزیع و پخش مي‌كنند، از تاریخ اخذ مجوز از وزارت‌خانه متبوع خود نسبت به درآمد حاصل از فعالیت‌های خود مشمول استفاده از تسهیلات مقرر خواهند بود.
انتقاد از دستورالعمل مصوب
يكي از نقاط ضعف دستورالعمل، مقررات مندرج در ماده ۳ دستورالعمل آیین‌نامه اجرایی قانون مالیات‌های مستقیم است. طبق اين مقرره،
معاف‌شدن اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول این دستورالعمل از مالیات مشروط به اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ در حالي كه اگر شخص حقيقي يا حقوقي جزء دسته فرهنگيان و دست‌اندركاران امور هنري قرار گيرد، نيازي به اخذ مجوز نيست. اساسا قوانين موضوعه بر آيين‌نامه‌ها برتري دارند. از طرفي هم مقررات دستورالعمل‌ها بايد تا حدامكان با مقررات آيين‌نامه مربوط به آن تطبيق داشته باشد. بنابراين زماني كه قانون صحبت از معافيت كلي افراد شاغل در حوزه هنري و فرهنگي مي‌كند، آيين‌نامه و دستورالعمل توانايي ايجاد قيد و شرط در آن را ندارد.
لازم به توضيح است كه هر چند بند «ل» ماده ۱۳۹ قانون ماليات‌هاي مستقيم بر معافيت شاغلان حوزه فرهنگي و هنري كشور تاكيد مي‌كرد، اما اين موضوع عملا مورد توجه قرار نمي‌گرفت. به طور مثال بسیاری از نویسندگان مالیات پرداخت مي‌كردند و ناشران كتب نیز این مالیات را از دستمزد نویسنده، مترجم و نظاير آنها کم می‌کردند. البته این دريافت مالیات از نویسندگان كتب، اغلب از سوی ناشران دولتی انجام مي‌شد.
مصاديق مشاغل معاف از ماليات
همان‌طور كه گفته شد، فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شوند، از پرداخت مالیات معاف هستند. آيين‌نامه اجرايي قانون اصلاحي ماليات‌هاي مستقيم مصوب سال ۱۳۸۰ موضوع تبصره ۳ ماده ۱۳۹ اين قانون اعلام كرده است كه فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری اشخاص حقیقی یا حقوقی به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود. اصولا فعاليت مطبوعاتي به فعاليت‌هاي مربوط به تولید، نشر خبر، اطلاع‌رسانی و انتشار و عرضه مطبوعات مربوط مي‌شود. مصداق بارز مطبوعات، روزنامه و مجله است. البته روزنامه و مجله ممكن است به صورت چاپی، الکترونیکی یا از طریق رسانه‌های دیگر در دسترس مردم قرار گیرد.
منظور از فعاليت‌هاي انتشاراتي، آن نوع فعالیت‌هایی است که در فرآیند ابداع فکری و تولید فنی، پخش و فروش کتب انجام شود. اين عمل به اين دليل انجام مي‌شود كه توليدات اخير به صورت مکتوب و یا الکترونیکی عرضه و در بازار به دست مصرف‌کننده برسد. از جمله مشاغل مشمول اين تعريف مي‌توان به نويسندگي، نشر كتب، طراحي جلد، عرضه و فروش كتب، بازنويسي كتب، ويراستاري، خطاطي، حروف‌چيني اشاره كرد.
فعاليت فرهنگي هم مصداق اعمالي است که برای گسترش ارتباطات فرهنگی و عرضه موضوعات پژوهشي انجام مي‌شود. ترويج و نقد و بررسی آثار فرهنگی و هنری نيز مشمول اين عنوان مي‌شود. برگزاري نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و مسابقات فعاليت فرهنگي محسوب مي‌شود. مبادلات فرهنگی برای پر کردن اوقات فراغت و آموزش‌های فرهنگی و هنری در جهت افزایش آگاهی‌های عمومی نيز در اين دسته از فعاليت‌ها قرار مي‌گيرد.
خبرهای خوشی هم هست
به تازگی به این مشکل مورد توجه قرار گرفته است و گویا وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي به معاونين خود دستور داده است که موانع اجراي معافيتهاي مالياتي ۴ رسته انتشاراتي، مطبوعاتي، فرهنگي و هنري را بیان کنند، این به این معناست که خود متولیان ارشاد کشور نیز بر این اصل واقف هستند که این قانون در کشور اجرا نمی‌شود و مشکلاتی این بخش از جامعه را بیشتر کرده است.
گویا بعد از این دستور كارگروه بررسي مشكلات ناشران و كتابفروشان تشکیل شده است و قرار است اتفاق‌های خوبی در این حوزه رخ دهد. مجموعه وزارت ارشاد بايد به يك جمع‌بندي درست از دغدغه‌هاي صنوف مختلف فرهنگي و هنري در ارتباط با ماليات برسد كه اينها همان چهار گروه انتشاراتي، مطبوعاتي، فرهنگي و هنري هستند كه طبق بند ل ماده ۱۳۹ قانون ماليات‌هاي مستقيم، از پرداخت ماليات معاف هستند. البته اين تلاش‌ها بايد با يك نگاه تعاملي با سازمان امور مالياتي كشور انجام شود و پيشنهادهايي در جهت يكسان سازي قوانين ارائه شود. خیلی‌ها اميدوار هستند این كارگروه مانند كارگروه كاغذ كه در يك دوره بحراني براي مهار نوسانات قيمت كاغذ تشكيل و موفق به مهار اين نوسانات شده بود، به نتايج عيني برسد.
منبع:روزنامه حمايت
