تغییر دوره‌‌‌های گزارشگری مالی میاندورهای
عبداله آزاد
استاندارد حسابداری ۲۲ با عنوان گزارشگری مالی میاندورهای، تجدید نظر شده و در مجمع عمومی ۲۲ آبان ۱۴۰۰ تصویب شده است.
می‌توان گفت مهم‌ترین تغییر استاندارد مربوط به دوره‌‌‌هایی است که ارائه صورت‌های مالی میاندورهای برای آنها الزامی است. طبق بند ۲۰ استاندارد تجدیدنظر شده، گزارش‌های میاندورهای باید شامل صورت‌های مالی میاندورهای (فشرده یا کامل) برای دوره‌‌‌های زیر باشد:
الف. صورت وضعیت مالی به تاریخ پایان دوره میانی جاری و صورت وضعیت مالی مقایسه‌‌‌ای به تاریخ پایان سال مالی قبل.
ب. صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع برای دوره میانی جاری و به‌طور انباشته برای سال مالی جاری تا تاریخ صورت‌های مالی، همراه با صورت سود و زیان مقایسه‌‌‌ای و صورت سود و زیان جامع مقایسه‌‌‌ای برای دوره‌‌‌های میانی قابل مقایسه (جاری و از ابتدای سال تا تاریخ صورت‌های مالی) در سال مالی قبل.
پ. صورت تغییرات در حقوق مالکانه به‌طور انباشته برای سال مالی جاری تا تاریخ صورت‌های مالی، همراه با صورت تغییرات در حقوق مالکانه مقایسه‌‌‌ای برای دوره قابل مقایسه سال تا تاریخ صورت‌های مالی در سال مالی قبل.
ت. صورت جریان‌های نقدی به‌طور انباشته برای سال مالی جاری تا تاریخ صورت‌های مالی، همراه با صورت جریان‌های نقدی مقایسه‌‌‌ای برای دوره قابل مقایسه سال تا تاریخ صورت‌های مالی در سال مالی قبل.
برای هر واحد تجاری که فعالیت تجاری آن اساسا فصلی است؛ ارائه اطلاعات مالی برای ۱۲ماهه منتهی به پایان دوره میانی و اطلاعات مقایسه‌‌‌ای برای دوره ۱۲ماهه گذشته ممکن است مفید باشد. ازاین‌رو، در استاندارد به واحدهای تجاری که فعالیت تجاری آنها اساسا فصلی است؛ توصیه شده افزون بر اطلاعات الزامی بالا، گزارشگری این قبیل اطلاعات را در نظر داشته باشند.
استاندارد یادشده برای صورت‌های مالی دوره‌‌‌هایی که از اول مهرماه سال ۱۴۰۰ یا پس از آن شروع می‌شود، لازم‌‌‌الاجراست. از این‌رو، این پرسش پیش میآید که در رابطه با شرکت‌هایی که سال مالی آنها منطبق با سال شمسی است؛ آیا صورت‌های مالی میاندورهای ۹ماهه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰ باید طبق استاندارد پیشین تهیه شوند یا طبق استاندارد تجدید نظر شده؟
در پاسخ، می‌توان گفت که با توجه به بخش ب بند ۲۰ استاندارد، صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع باید برای دوره میانی جاری و به‌طور انباشته برای سال مالی جاری تا تاریخ صورت‌های مالی ارائه شود. در شرایطی که واحد تجاری صورت‌های مالی میاندورهای را به صورت فصلی ارائه می‌کند؛ منظور از دوره جاری، برای نمونه دوره سه‌ماهه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰ است. بنابراین، دوره میانی جاری منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰، از روز نخست مهر ۱۴۰۰ آغاز می‌شود و بنابراین، استاندارد برای صورت‌های مالی میاندورهای ۹ماهه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰ لازم الاجراست.
پرسش دیگری که پیش میآید این است که آیا با توجه به بخش ب بند ۲۰ استاندارد ارائه صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع برای دوره میانی جاری، برای نمونه دوره سه‌ماهه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰ و همچنین اقلام مقایسه‌‌‌ای مربوط، ضروری است؟
در پاسخ باید گفت بله، طبق بند ۲۰ استاندارد تجدیدنظر شده، واحد تجاری باید صورت‌های مالی را برای دوره‌‌‌های تعیین شده در استاندارد ارائه کند. گفتنی است که در استاندارد، در رابطه با اینکه کدام واحدهای تجاری، با چه تناوب زمانی یا چه مدت پس از پایان دوره میانی، ملزم به انتشار گزارش‌های مالی میاندورهای هستند، الزامات خاصی تعیین نشده است.
با وجود این، استاندارد در صورتی کاربرد دارد که واحد تجاری ملزم باشد یا به‌طور اختیاری، تصمیم بگیرد گزارش مالی میاندورهای را طبق استاندارد‌‌‌های حسابداری منتشر کند. دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ناشران پذیرفته شده در بورس را ملزم به تهیه و انتشار صورت‌های مالی میاندورهای و حسابرسان آنها را نیز ملزم به حسابرسی (بررسی اجمالی) این صورت‌ها کرده است.
برای نمونه، طبق ماده ۷ دستورالعمل یادشده، ناشر بورسی مکلف است اطلاعات و صورت‌های مالی میاندورهای ۳، ۶ و ۹ ماهه حسابرسی نشده را حداکثر ۳۰ روز پس از پایان مقاطع سه ماه و صورت‌های مالی میاندورهای ۶ ماهه حسابرسی شده را حداکثر ۶۰ روز بعد از پایان دوره ۶ ماهه و در مورد شرکت‌هایی که ملزم به تهیه صورت‌های مالی تلفیقی هستند؛ حداکثر ۷۵ روز پس از پایان دوره ۶ ماهه، تهیه و منتشر کند.
بنابراین ناشران بورسی ملزم به تهیه و ارائه صورت‌های مالی میاندورهای در پایان هر فصل هستند. از این‌رو، با توجه به مفاد استاندارد و دستورالعمل یادشده، ارائه صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع برای دوره میانی جاری سه‌ماهه منتهی به پایان سه‌ماهه نخست، پایان سه ماه دوم و پایان سه‌ماه سوم همراه با اقلام مقایسه‌‌‌ای مربوط، ضرورت دارد.
نکته قابل‌توجه این است که نبود الزام به حسابرسی یا بررسی اجمالی صورت‌های مالی میاندورهای ۳ و ۹ ماهه، الزام ارائه صورت‌های مالی برای دوره‌‌‌های تعیین شده در استاندارد را منتفی نمی‌‌‌کند. شکل و محتوای صورت‌های مالی میاندورهای را استاندارد تعیین می‌کند و دولت و نهادهای ناظر مانند بورس اوراق بهادار، آن دسته از واحدهای تجاری که اوراق بهادار بدهی یا مالکانه آنها به‌طور عمومی معامله می‌شود را ملزم به انتشار گزارش‌های مالی میاندورهای، با تناوب مشخص می‌کنند. با توجه به مطالب بالا، صورت‌های مالی میاندورهای ۹ ماهه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰ باید به شرح جدول زیر ارائه شود.
منبع: دنیای اقتصاد
