دبیرکل انجمن حسابداران خبره ایران می گوید اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) را در نظام گزارشگری مالی بنگاههای بزرگ و ذینفعان عمومی کشور (از جمله شرکتهای بورسی، بانکها،بیمهها) از موضع ضعف سالهای گذشته خارج کرده است.
«محسن قاسمی» اظهار کرد: استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی (IFRS)، به مجموعهای از استانداردهای حسابداری گفته میشود که توسط هیات استانداردهای حسابداری بین المللی (IASB) تدوین شدهاند.
وی بیان داشت: هدف این استانداردها، تهیه صورتهای مالی شرکتهای سهامی در قالب یک استاندارد جهانی است.
به گفته این مقام مسوول، در یک سال گذشته، با گسترش تعاملات سیاسی و اقتصادی ایران در گستره بینالمللی، اقدام های بسیار خوبی در این زمینه توسط نهادهای تاثیرگذار بر حرفه حسابداری ایران از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار، بانک مرکزی و سازمان حسابرسی انجام شده است.
قاسمی، نقطه اوج اقدام های عملی انجامشده برای پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) در کشور را ابلاغ بخشنامه افشای اطلاعات بانکها و موسسات اعتباری (مورخ ۲۵ بهمن ۱۳۹۴) توسط بانک مرکزی اعلام کرد.
اقدام های سازمان بورس و اوراق بهادار برای پیادهسازی IFRS در ایران
مدیر اسبق امور ناشران بورس و اوراق بهادار تهران در ارتباط با نقش و جایگاه سازمان بورس و اوراق بهادار در پیادهسازی IFRS در ایران گفت: با توجه به اینکه در همه کشورهای جهان کاربرد اصلی IFRS در بازارهای مالی (بازارهای پول و سرمایه) است و کاربران اصلی گزارشهای مالی بینالمللی نیز در این بازارها فعالند، سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از ذینفعان اصلی پیادهسازی IFRS در ایران است.
قاسمی ادامه داد: به همین دلیل، براساس مصوبه مجمع عمومی مورخ ۲۷ شهریور ۱۳۹۰ سازمان حسابرسی (که در ۱۱ خرداد ۱۳۹۱ به تایید وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی رسید) مقرر شد «آن گروه از شرکتها و نهادهای مالی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار که توسط سازمان بورس مشخص میشوند و به تبع آنها، شرکتهای فرعی و وابسته مربوط از تاریخ مشخص شده توسط آن سازمان، باید در تهیه صورتهای مالی خود از استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی استفاده کنند».
وی تاکید کرد در واقع، سازمان حسابرسی که با استناد به دو قانون به ارث مانده از دهه ۱۳۶۰ (اوج اقتصاد دولتی کشور) همچنان متولی استانداردگذاری حسابداری و حسابرسی کشور فرض میشود، در این مورد ویژه، بهدرستی اختیار قانونی خود در تعیین استانداردهای لازمالاجرا را به متولی اصلی بازار سرمایه کشور (سازمان بورس و اوراق بهادار) واگذار کرده است.
دبیرکل انجمن حسابداران خبره ایران افزود: با این حال، سازمان بورس و اوراق بهادار پس از تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی (خرداد ۱۳۹۱) بیش از ۱۸ ماه هیچ اقدام مشخصی نکرد، تا این که هیات مدیره این سازمان سرانجام در جلسه مورخ ۲۱ دی ۱۳۹۲ تصویب کرد «همه شرکت ها و نهادهای مالی ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار و به تبع آن، شرکتهای فرعی و وابسته آنها، در تهیه صورتهای مالی که از تاریخ ابتدای فرودین ماه ۱۳۹۲ و پس از آن شروع میشود، مجاز به تهیه صورتهای مالی «تلفیقی» یا «مجموعه» مبتنی بر استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی(IFRS) هستند».
به گفته وی، در این خصوص صورتهای مالی شرکت اصلی (جداگانه) باید مطابق با استانداردهای حسابداری ایران تهیه و ارایه شود و لزومی به تهیه و ارایه صورتهای مالی تلفیقی بر اساس استانداردهای حسابداری ایران نیست. بدیهی است تهیه و ارایه صورتهای مالی شرکت اصلی (جداگانه) مطابق با استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی به عنوان مکمل بلامانع است.
قاسمی یادآور شد: در نزدیک به سه سالی که از ابلاغ این مصوبه میگذرد حتی یک شرکت بورسی هم برای نمونه از این مجوز برای تهیه صورتهای مالی تلفیقی گروه یا شرکت اصلی با استفاده از IFRS استفاده نکرده است.
وی اضافه کرد: با توجه به بند پایانی این مصوبه، به هر حال، امسال موعد الزام ناشران بزرگ پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای تهیه صورتهای مالی مبتنی بر استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی است.
این مسوول ادامه داد: به همین دلیل، مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در اطلاعیه مورخ ۲۶ خرداد ۱۳۹۵با یادآوری مصوبه سال ۱۳۹۰ مجمع عمومی سازمان حسابرسی و اعلام خبر راهاندازی «کمیته راهبری IFRS» در این سازمان (از مرداد ۱۳۹۴) اعلام کرد «چنانچه شرکتهایی تمایل به اجرای IFRS در صورتهای مالی تلفیقی سال ۱۳۹۵ دارند، میتوانند تا تاریخ ۱۵ تیر ماه ۱۳۹۵موضوع را به این سازمان اعلام کنند» که تاکنون هیچ شرکتی تمایل خود را تا آن موعد به سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام نکرده است.
قاسمی تصریح کرد: همچنین، با این که در پایان این اطلاعیه نیز تاکید شده « فهرست اسامی شرکتهایی که ملزم به تهیه صورتهای مالی تلفیقی مبتنی بر IFRS در سال ۱۳۹۵ هستند، در نخستین فرصت پس از بررسی در کمیته راهبری و تصویب در هیات مدیره سازمان بورس، اطلاعرسانی خواهد شد»، اما تا این تاریخ چنین فهرستی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر نشده است.
وی یادآور شد: در پایان این اطلاعیه اعلام شده است «طبق برنامهریزی صورت گرفته همه ناشران با توجه به اولویتهای مشخص، به تدریج از سال ۱۳۹۶ ملزم به تهیه صورتهای مالی تلفیقی بر اساس استانداردهای IFRS خواهند بود».
مشارکت دیرهنگام سازمان حسابرسی برای پیادهسازی IFRS در ایران
دبیرکل انجمن حسابداران خبره ایران با انتقاد از مشارکت دیرهنگام سازمان حسابرسی در پیادهسازی IFRS در ایران گفت: البته ایراد ماهوی هم نمیتوان به سازمان حسابرسی وارد دانست، زیرا این سازمان اساسا دغدغه پیادهسازی IFRS را در ایران ندارد.
وی با اشاره به دغدغههای سازمان بورس و اوراق بهادار و بانک مرکزی برای پیاده کردن IFRS در ایران افزود: این سازمانها چون ذینفعان اصلی اند، در سالهای گذشته نقش پیشران را ایفا کردهاند.
قاسمی با اشاره به سند راهبردی سازمان حسابرسی گفت: وزارت اقتصاد دولت یازدهم با توجه به رویکرد برنامهمحوری که از همان آغاز بهکار اتخاذ کرده، از همه سازمانهای زیرمجموعه خود ( از جمله سازمان حسابرسی ) اهداف راهبردیشان را دریافت کرد.
به گفته وی، همان طور که در سند راهبردی سازمان حسابرسی ملاحظه میشود، نخستین اولویت راهبردی این سازمان «افزایش توان ثروتآفرینی کشور» ذکر و مقرر شده است از طریق دو هدف راهبردی گسترش پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی و گسترش برونسپاری خدمات حسابرسی محقق شود.
این مسوول تاکید کرد در این سند، منشا هدف راهبردی نخست «ارایه صورتهای مالی منطبق با استانداردهای بینالمللی برای شفافسازی فضا و افزایش مطلوبیت برای سرمایهگذاران خارجی» ذکر و مقرر شده از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۳۹۶ به ترتیب پنج، ۱۰، و ۲۰ (در مجموع ۵۰) استاندارد بینالمللی در کشور پیادهسازی شود.
وی بیان داشت: حال از نامشخص بودن این ۵۰ استاندارد و این که چطور قرار بوده در چهار سال جداگانه پیادهسازی شوند که بگذریم (چون نه تعداد این استانداردها ۵۰ استاندارد است و نه امکان پیادهسازی جداگانه IFRS وجود دارد)، همین اهداف هم تا کنون محقق نشدهاند و فقط طبق گفته بعضی از مدیران این سازمان در منابع غیررسمی، ظاهراً هم اینک مجموعه کامل IFRS به فارسی ترجمه شده است و با توجه به مکاتبات انجامشده با بنیاد IFRS (برای رعایت حق تکثیر) به زودی امکان انتشار آنها در کشور فراهم خواهد شد.
قاسمی ادامه داد: اقدام ارزشمند و درخور تحسینی که سازمان حسابرسی در چند سال گذشته برای پیاده کردن IFRS در ایران انجام داده (هر چند آن هم روند انجام بسیار کندی داشته است) تهیه و انتشار راهنماهای بکارگیری IFRS در قالب نشریات جداگانه است.
برگزاری سی و هشتمین همایش انجمن حسابداران خبره ایران
دبیر جلسات شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران گفت: با نگاهی گذار به موضوعات و تاریخ برگزاری سی و هفت همایش برگزارشده توسط انجمن در چند دهه گذشته، به خوبی ملاحظه میشود همواره موضوعات کاربردی روز حرفه حسابداری به عنوان موضوع برگزاری همایشهای انجمن در نظر گرفته شده است.
قاسمی ادامه داد: دو موضوع بسیار مهمی که امسال اهالی حرفه با آنها درگیر بودند و در سالهای آینده نیز خواهند بود شامل مباحث گسترده مرتبط با پیادهسازی اصلاحیه جدید قانون مالیاتهای مستقیم و دیگری، مباحث گوناگون و بعضاً پیچیده مرتبط با پیادهسازی IFRS در ایران است.
وی اضافه کرد: از این رو، در همان نخستین جلسات شورای عالی انجمن (اواخر سال گذشته) به دبیرخانه انجمن تکلیف شد در سال ۱۳۹۵ دو همایش جداگانه در ارتباط با این دو موضوع کلیدی برگزار شود.
دبیر کل انجمن حسابداران خبره ایران یادآور شد: همایش نخست با مشارکت مقام های ارشد سازمان امور مالیاتی کشور و سازمان بورس و اوراق بهادار در ۱۱ خرداد ۱۳۹۵ در تالار همایشهای رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد و به دلیل کاربردی بودن مباحث ارایه شده در آن مورد استقبال بسیار مثبت طیف گسترده مخاطبان قرار گرفت. همایش دوم هم طبق برنامهریزی انجامشده، در روز سهشنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۵ در تالار «الغدیر» دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.
وی در پایان اعلام کرد: با توجه به این که مطابق الزامات بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار، بانکها و موسسات اعتباری در گزارشگری مالی سال جاری (۱۳۹۵) مکلف به رعایت استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) هستند، موضوع سی و هشتمین همایش انجمن حسابداران خبره ایران «پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) در شبکه بانکی کشور» انتخاب شده است.
هیات استانداردهای حسابداری بین المللی (IASB)، یک نهاد مستقل در لندن است که ۱۵ عضو از کشورهای مختلف دارد و کار خود را از سال ۲۰۰۱ آغاز کرده است. پایهگذاری این هیات توسط شرکتهای بزرگ حسابداری، موسسات مالی خصوصی و تعدادی دیگر از سازمانهای حرفهای در حوزه حسابداری انجام شده است. تا کنون بیش از ۱۲۰ کشور IFRS را برای گزارش دهی مالی شرکتهای خود الزامی دانستهاند.
با پذیرش IFRS، یک شرکت میتواند صورتهای مالی خود را با اصول مشابه به شرکتهای رقیب خارجی ارایه کند. در نتیجه قابلیت مقایسه بین اطلاعات این شرکتها وجود داشته و علاوه بر آن شرکتهای مادری که شرکتهای تابعه آنها در سایر کشورهایی وجود دارند که IFRS را پذیرفتهاند قادر خواهند بود تا یک زبان مشترک حسابداری داشته باشند. همچنین بکارگیری IFRS میتواند برای شرکتهایی که قصد افزایش سرمایهگذاری خارجی خود را دارند، سودمند باشد.