آیا می‌توان بخشی از مبلغ چک را از بانک گرفت؟
به موجب ماده ۵ قانون اصلاح قانون چک مصوب ۱۳۹۷در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده چک بپردازد دارنده با قید مبلغ دریافت شده پشت چک، آن را به بانک تسلیم می نماید. چک مزبور نسبت به مبلغی که پرداخت نگردیده، بی محل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک، جانشین اصل چک می‌شود.
ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که به منظور وصول وجه چک به بانک مراجعه کرده باشید، اما کارمند بانک پس از بررسی حساب بانکی صادر کننده چک بگوید موجودی حساب صادرکننده کافی نیست به عنوان مثال مبلغ مندرج در چک صد میلیون تومان باشد درحالی که صادرکننده فقط پنجاه میلیون تومان در حساب خود موجودی دارد. حال ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که آیا می‌توانید مبلغ موجود در حساب را دریافت کنید و نسبت به مبلغ باقی مانده گواهی عدم پرداخت بگیرید.
دریافت بخشی از مبلغ چک
به موجب ماده ۵ قانون اصلاح قانون چک مصوب ۱۳۹۷ در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده چک بپردازد و دارنده با قید مبلغ دریافت شده پشت چک، آن را به بانک تسلیم نماید. بانک مکلف است بنا به درخواست دارنده چک فوراَ کسری مبلغ چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی وارد نماید و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای که مشخصات چک، هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده باشد، علت یا علل عدم پرداخت را صریحاً قید و آن را امضاء و مهر و به متقاضی تسلیم نماید.
لازم به ذکر است که به گواهینامه فاقد کد رهگیری در مراجع قضائی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی‌شود. چک مزبور نسبت به مبلغی که پرداخت نگردیده، بی محل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک، جانشین اصل چک می‌شود. در برگ مزبور باید مطابقت یا عدم مطابقت امضای صادرکننده با نمونه امضای موجود در بانک (در حدود عرف بانکداری) از طرف بانک گواهی شود.
ارسال نسخه دوم گواهی بانک نزد صاحب حساب
بانک مکلف است به منظور اطلاع صادرکننده چک، فوراً نسخه دوم این برگه را به آخرین نشانی صاحب حساب که در بانک موجود است، ارسال کند در برگ مزبور باید نام و نام خانوادگی و نشانی کامل دارنده چک نیز قید گردد. به موجب ماده ۵ مکرر قانون اصلاح قانون چک بعد از ثبت غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را به صورت برخط به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اطلاع می‌دهد.
پس از گذشت بیست و چهار ساعت کلیه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری حسب مورد مکلفند تا هنگام رفع سوء اثر از چک، اقدامات زیر را نسبت به صاحب حساب اعمال نمایند:
الف- عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید
ب- مسدود کردن وجوه کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی
ج- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه‌های ارزی یا ریالی
د- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی
ب- مسدود کردن وجوه کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی
ج- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه‌های ارزی یا ریالی
د- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی
به موجب تبصره ۱ ماده مذکور چنانچه اعمال محرومیت‌های مذکور در بند‌های (الف)، (ج) و (د) در خصوص بنگاه‌های اقتصادی با توجه به اوضاع و احوال اقتصادی موجب اخلال در امنیت اقتصادی استان مربوط شود، به تشخیص شورای تأمین استان موارد مذکور به مدت ۱ سال به حالت تعلیق در می‌آید.
واریز کسری مبلغ چک
به موجب بند الف. تبصره ۳ ماده مذکور واریز کسری مبلغ چک به حساب جاری نزد بانک محال‌علیه (بانکی که صادر کننده چک حساب جاری خود را در این بانک افتتاح نموده است.) و ارائه درخواست مسدودی، در این صورت بانک مکلف است ضمن مسدود کردن مبلغ مذکور تا زمان مراجعه دارنده چک و حداکثر به مدت ۱ سال، ظرف مدت ۳ روز واریز مبلغ را به شیوه‌ای اطمینان بخش و قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند.
