مهمترین و پرتکرارترین سوالهای بیمهای افراد جامعه در سال ٩٧ مواردی از جمله بیمه بیکاری، حرف و مشاغل آزاد، مرخصی زایمان، کمک هزینه ازدواج، مستمری بازماندگان و … را شامل میشود که پاسخ این سوالها را پیشرو دارید.
مهمترین و پرتکرارترین سوالهای بیمهای که در سال ٩٧ از سوی بسیاری از بیمه شدگان مطرح شده است، شامل موارد گوناگونی است که از جمله آن میتوان به بیمه بیکاری، حرفو مشاغل آزاد، مرخصی زایمان، کمک هزینه ازدواج، مستمری بازماندگان، کمک هزینه کفنودفن، بیمه رانندگان، حوادث ناشی از کار اشاره کرد.
آیا بیمهشدگان اختیاری و حِرف و مشاغل آزادی که در حال حاضر در مجموع حداقل ٢٠سال سابقه پرداخت حقبیمه آنان تکمیل شده است، ولی از لحاظ سنی حائز شرایط بازنشستگی نیستند، میتوانند تا رسیدن به سن بازنشستگی در تامیناجتماعی، بیمهپردازی خود را متوقف و پس از رسیدن به سن بازنشستگی، درخواست بازنشستگی خود را به تامیناجتماعی ارائه کنند؟
بله، با توجه به اینکه براساس ماده٧٦ قانون تامیناجتماعی یکی از حالاتی که بیمهشدگان میتوانند تقاضای بازنشستگی دهند، داشتن ٦٠ سال سن برای مردان و ٥٥سال سن برای زنان و حداقل ٢٠سال سابقه پرداخت حقبیمه است، بنابراین بیمهشدگان از جمله بیمهشدگان اختیاری و مشاغل آزادی که در مجموع حداقل ٢٠سال سابقه پرداخت حقبیمه داشته، ولی به سن بازنشستگی نرسیده باشند، میتوانند بیمهپردازی خود را تا رسیدن به سن بازنشستگی متوقف کنند و پس از رسیدن به سن بازنشستگی تقاضای بازنشستگی بدهند، البته با قطع بیمهپردازی خود با توجه به ثابت ماندن سابقه بیمهپردازی آنان، ممکن است حقوق بازنشستگیشان کاهش یابد (بهخصوص در مواردی که دستمزد مشمول کسر حقبیمه آنان از یکونیم برابر حداقل دستمزد هرسال بیشتر باشد.) ضمناً در صورت فوت اینگونه بیمهشدگان قبل از رسیدن به سن بازنشستگی مستمری بازماندگان با رعایت ماده١١١ قانون تامیناجتماعی (مبنی بر اینکه مجموع مستمری بازماندگان در هرحال نباید از حداقل دستمزد سالیانه کمتر باشد) پرداخت میشود. البته این پاسخ مطابق قوانین فعلی است و در صورت تغییر مقررات، پاسخ مطابق با قوانین جدید است.
در صورتی که کارفرما پس از اتمام مرخصی زایمان، از قبول مجدد بیمهشده خود، خودداری کند، بیمهشده مشمول دریافت مقرری بیکاری خواهد بود؟
بله، در صورتی که بیکاری در این حالت توسط اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل، غیرارادی تشخیص داده شود و با وجود حکم هیئت تشخیص وزارت کار، کارفرما از پذیرش مجدد بیمهشده خودداری کند در این صورت با معرفی اداره مذکور و احراز سایر شرایط، مقرری بیمه بیکاری با توجه به میزان سابقه قبلی بیمهپردازی به بیمهشده برابر مقررات تعلق میگیرد. البته اصل بر این است که کارفرما پس از اتمام مرخصی زایمان، مجدداً بیمهشده را در همان شغل قبلی یا شغلی مشابه بهکار گیرد.
آیا به بیمهشدگانی که در مرخصی استعلاجی یا بارداری هستند، عیدی و سنوات پرداخت میشود. چه کسی آن را باید پرداخت کند، کارفرما یا تامیناجتماعی؟
با توجه به اینکه براساس ماده٧٤ قانون کار، مرخصی استعلاجی با تایید سازمان تامیناجتماعی جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب میشود، لذا برای کارگرانی که در طول سال مدتی از مرخصی استعلاجی یا زایمان استفاده کردهاند، عیدی و سنوات بهطور کامل تعلق میگیرد، مگر آنکه بهجز مرخصی استعلاجی یا زایمان، کمتر از یکسال اشتغال بهکار داشته باشند که در این صورت عیدی و سنوات به نسبت ایام کارکرد (که شامل مرخصی استعلاجی و زایمان نیز میشود) محاسبه و پرداخت میشود. ضمناً پرداخت عیدی و سنوات به بیمهشدگان از وظایف کارفرماست و تامیناجتماعی مسئولیتی در این خصوص ندارد.
آیا افرادی مانند مدیرعامل، رئیس و نایبرئیس و اعضای هیئتمدیره شرکتهای غیردولتی نیز مشمول بیمه بیکاری میشوند؟
خیر، از آنجا که براساس قانون، ماهیت بیمه مدیران اشخاص حقوقی و حقیقی کارگاههای غیردولتی شامل مدیرعامل، رئیس و نایبرئیس و اعضای هیئتمدیره جنبه اختیاری داشته و این قبیل بیمهشدگان مشمول قانون کار نیستند، لذا نه بابت آنها ٣درصد حقبیمه بیکاری دریافت میشود و نه بیمه بیکاری به آنها پرداخت خواهد شد.
آیا به بیمهشدهای که در حال دریافت مقرری بیمه بیکاری است و برای اولین بار عقد میکند و حداقل دو سال سابقه پرداخت حقبیمه قبل از تاریخ عقد نیز دارد، کمکهزینه ازدواج تعلق میگیرد؟
خیر، براساس ماده٨٥ قانون، یکی از شرایط پرداخت کمکهزینه ازدواج این است که در تاریخ عقد رابط استخدامی بیمهشده با کارفرما قطع نشده باشد. اما بیمهشدهای که مقرری بیکاری دریافت میکند، حتماً رابطه استخدامیاش با کارفرما قطع شده که مشمول دریافت مقرری بیکاری شده است.
من در زمان عقد اول، حائز شرایط دریافت کمکهزینه ازدواج از نظر میزان سابقه لازم نبودم، ولی در حال حاضر در عقد دوم، حائز شرایط از نظر سابقه هستم، آیا برای عقد دوم، کمکهزینه ازدواج به من تعلق میگیرد؟
خیر، کمکهزینه ازدواج براساس ماده ٨٥ قانون تامیناجتماعی صرفاً بابت عقد اول در صورت داشتن سایر شرایط، پرداخت میشود و برای عقد دوم در هیچ شرایطی پرداخت نمیشود و این موضوع ارتباطی به دریافت یا عدم دریافت کمکهزینه ازدواج بابت عقد اول ندارد.
چرا هزینه پروتز عینک با وجود گرانشدن انواع آن برای اولین بار در تامیناجتماعی فقط ٤٠ هزار تومان و پس از گذشت حداقل دوسال از دریافت هزینه مذکور برای بار دوم تنها مبلغ ١٠ هزار تومان پرداخت میشود و حدود پنج سالی است که هیچگونه افزایش نداشته در حالی که حدود دو سال است که کمکهزینه پروتز سمعک در تامیناجتماعی از ٢٠٠ هزار تومان با بیش از شش برابر افزایش به مبلغ ١٢٦٠٠٠٠ هزار تومان رسیده و پرداخت میشود؟
تعرفه هزینه پروتز و اروتز هرچند سال یک بار در هیئتمدیره سازمان تامیناجتماعی به منظور نزدیکشدن به قیمتهای واقعی و حمایت بیشتر از بیمهشدگان و مستمریبگبران مورد بازبینی و افزایش قرار میگیرد. بنابراین ممکن است با توجه به افزایش هزینه سایر پروتزهای پرمصرف مانند عینک و دندان مصنوعی در بازار، به منظور افزایش تعرفه کمکهزینههای پرداختی، این موضوع در اولین فرصت در دستورکار کارشناسان سازمان تامیناجتماعی قرار گیرد.
در این صورت اطلاعرسانیهای لازم، به بیمهشدگان محترم انجام خواهد شد.
اینجانب کارفرمای کارگاهی با چند کارگر هستم که هر ماه لیست بیمه کارگران خود را به تامیناجتماعی ارسال میکنم. با توجه به اینکه در حال حاضر ٥٤سال دارم و قبلا نیز هیچگونه سابقهای نداشتم، آیا میتوانم خودم را بیمه کنم؟
اولاً شما با توجه به شرایط سنی و سابقهای که دارید، نمیتوانید بیمه مشاغل آزاد یا اختیاری شوید، اما میتوانید با مراجعه به شعبه بیمهپردازی و ارائه درخواست کتبی و پس از انجام معاینات اولیه و انعقاد قرارداد از طریق بیمه «کارفرمایان صنفی» و درج نام خود با شغل کارفرما در لیست ارسالی کارگران خود به تامیناجتماعی و پرداخت حقبیمه متعلقه، خودتان را بیمه کنید. برای این نوع بیمه حداکثر سن برای کارفرمایان ٥٥ سال در زمان تقاضاست و چنانچه شخصی بیش از ٥٥ سال داشته باشد باید به میزان مازاد سنی خود از ٥٥ سال، سابقه پرداخت حقبیمه قبلی داشته باشد.
آیا کمکهزینه کفنودفن در صورت فوت پدر، مادر یا فرزندان بیمهشده یا مستمریبگیران اصلی پرداخت میشود؟
خیر، این نوع کمک صرفاً در صورت فوت بیمهشده اصلی به همسر، فرزندان یا پدر و مادر وی و در صورت فوت همسر بیمهشده در صورت زندهبودن بیمهشده اصلی به او پرداخت میشود و این کمکهزینه بابت فوت پدر، مادر یا فرزندان بیمهشده یا مستمریبگیر پرداخت نمیشود.
آیا بیمهشدگان تامیناجتماعی یا سایر صندوقهای بیمه و بازنشستگی میتوانند بدون تغییر وضعیت استخدامی و در ضمن اشتغال در محل کار خود، صندوق بیمه و بازنشستگی خود را تغییر دهند؟
خیر، تغییر صندوق بازنشستگی با درخواست بیمهشده بدون تغییر وضعیت استخدامی براساس برنامه ششم توسعه از ١/١/١٣٩٦ امکانپذیر نیست.
آیا به همسر صیغهای بیمهشده یا مستمریبگیر مرد متوفی، مستمری بازماندگان تعلق میگیرد؟
خیر، مستمری بازماندگان صرفا به همسر یا همسران دائم بیمهشده یا مستمریبگیر متوفی دارای سند رسمی ازدواج دائم یا سند عادی ازدواج دائم آنان که از سوی مراجع قضایی احراز اصالت شده باشد، تعلق میگیرد.
آیا والدین بیمهشده یا شوهر بیمهشده یا مستمری بگیر زن پس از فوت فرزند یا زن خود میتوانند مدعی تحتتکفل بودن در زمان حیات وی شوند، با چه شرایطی؟
بله، اما این کار با استناد به ماده ١٢٥٧ قانون مدنی، منوط به ارائه دلایل و مدارک معتبر و اثبات این امر از سوی متقاضی است. به این لحاظ به بیمهشدگان یا مستمریبگیرانی که والدین یا شوهر آنها واقعاً تحتتکفل آنهاست و اداره امور زندگیشان از نظر تامین معاش توسط بیمهشده یا مستمریبگیر، انجام میشود، توصیه میشود در زمان حیات خود اقدام به تقاضای بررسی کفالت کنند، چراکه اثبات موضوع تحتکفالتبودن والدین بیمهشده یا شوهر بیمهشده زن در زمان حیات وی پس از فوت بیمهشده یا مستمریبگیر، کار سادهای نیست و نیاز به مدارک معتبر و کافی و تایید بازرس فنی شعبه و کمیته کفالت (با اکثریت آراء) در اداره کل تامیناجتماعی استان موردنظر با تحقق و اجتماع تمامی شرایط قانونی دارد.
اینکه گفته میشود رانندگان میتوانند با ٢٥سال سابقه و ٥٥سال سن بازنشسته شوند، تا چه اندازه صحت دارد؟
براساس تبصره ماده٨٢ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (از ابتدای سال ١٣٩٦ تا پایان سال ١٤٠٠) «رانندگان وسایط سنگین بینشهری، راهداری و راهسازی که حداقل ٢٥سال سابقه پرداخت حقبیمه دارند، میتوانند متناسب با دریافت حقوق و متناسب با روزهای پرداخت حقبیمه و ٥٥سال سن، بازنشسته شوند.» ولی تاکنون آییننامه و دستورالعمل این قانون برای اجرا به تامیناجتماعی ابلاغ نشده است.
آیا در مواردی که فرزندان دختر مستمریبگیران برای دریافت مستمری بازماندگان والدین خود بهطور صوری از همسر خود طلاق میگیرند در حالی که عملاً با همسر خود زندگی میکنند به آنها مستمری بازماندگان والدینشان پرداخت میشود؟
خیر. در صورتی که براساس مستندات و مدارک قابلقبول، مشخص شود فرزندان دختر بیمهشده یا مستمریبگیران متوفی به قصد تقلب و دورزدن قانون، از همسر خود طلاق گرفته و این طلاق صوری است، مستمری وی قطع و دریافتهای منغیرحق از وی باز پس گرفته خواهد شد.
در صورتی که بیمهشده زن خودش بهطور مستقل مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی دریافت میکند در صورت فوت شوهرش نیز میتواند از مستمری بازماندگان وی نیز بهطور همزمان برخوردار شود؟
بله، براساس بند ٢ ماده ٤٨ قانون حمایت از خانواده، دریافت مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی حسب مورد توسط بیمهشده زن، مانع دریافت مستمری بازماندگان شوهر متوفی وی نخواهد بود.
آیا کارگرانی که در فعالیتهای ساختمانی از قبیل نقاشی، لولهکشی، قیرگونی و سایر موارد مشابه دچار حادثه میشوند، آسیبدیدگی آنها بهعنوان حادثه ناشی از کار محسوب میشود؟
خیر، با توجه به اینکه براساس اعلام دفتر حقوقی سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور اینگونه فعالیتها که عمدتاً پس از پایان کار ساختمان انجام میشود، تعمیرات اساسی ساختمان تلقی نشده و در اکثر موارد نیز در خصوص آن، پروانه صادر نمیشود، بنابراین این گروه از افراد مشمول قانون بیمه کارگران ساختمانی نبوده و حوادث این قبیل از کارگران در اجرای قانون مذکور قابل بررسی نیست.
منبع:سازمان تامین اجتماعی