سامانه صیاد تاثیری در کاهش چک های برگشتی داشته است؟

در اواخر شهریور ماه سال گذشته بود که بانک مرکزی از سامانه ای به نام صیاد رونمایی کرد که قرار بود این سامانه در کاهش میزان چک های برگشتی نقش موثری را ایفا نماید. هم اکنون یک سال از راه اندازی این سامانه می گذرد و با انتشار گزارش وضعیت چک های مبادله ای در شهریور ماه ۹۷ حالا می توان عملکرد این سامانه را مورد بررسی قرار داد.

به گزارش تابناک اقتصادی، در مورخه ۲۸  شهریور ۱۳۹۶ بود که بانک مرکزی از سامانه ای با نام صیاد رونمایی کرد. تا قبل از رونمایی این سامانه چک ها به صورت غیرمتمرکز در شعب بانک ها صادر می شد و در اختیار مشتریان قرار می گرفت و این موضوع باعث می شد که برای فردی که سابقه چک برگشتی داشت و یا حسابش مسدود شده بود هم دوباره دسته چک صادر شود. با ورود سامانه صیاد این امکان وجود داشت که تا حدودی جلوی صدور دسته چک برای افراد با سابقه چک های برگشتی گرفته شود. ویژگی بارز این سامانه این است که یک شماره منحصر به فرد بر روی هر برگ چک درج می شود که دریافت کننده چک می تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه از سوء سابقه صاحب چک مطلع شود .اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده پیامک مطلع می شود و می تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند.

حالا پرسشی که مطرح می شود این است که این سامانه در یک سالگی راه اندازی خود تا چه میزان توانسته است بر روی میزان چک های برگشتی تاثیرگذار باشد؟

برای پاسخ به این پرسش باید از داده های مربوط به گزارش چک های مبادله شده که توسط بانک مرکزی تهیه و منتشر می شود، استفاده کرد. آخرین گزارش در این زمینه به شهریور ماه ۱۳۹۷ مربوط می شود که به تازگی توسط بانک مرکزی منتشر شده است.

این گزارش نشان می دهد که در شهریور ماه ۱۳۹۷، در کل کشور بالغ بر ۹.۷ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ۹۰۹ هزار میلیارد ریال مبادله گردیده است. تعداد چک های برگشتی در شهریور ماه ۱۳۹۷ در کل کشور حدود ۱.۴ میلیون فقره به ارزشی حدود ۱۵۶ هزار میلیارد ریال بوده است.

گزارش چک های مبادله شده در شهریور ماه ۱۳۹۶ نشان می دهد که در این تاریخ، در کل کشور بالغ بر ۹.۱ میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر ۵۸۹ هزار میلیارد ریال مبادله شده است. از تعداد چک های مبادله شده، ۱.۴ میلیون فقره چک به ارزش ۱۲۸ هزار میلیارد ریال برگشت خورده است.

مقایسه مطلق آمارهای چک های مبادله شده و برگشتی دو گزارش شهریور ماه ۹۷ و شهریور ماه ۹۶ نمی تواند بیانگر وضعیت موجود باشد به همین منظور باید نسبت چک های برگشتی به چک های مبادله شده را در هر دو تاریخ با یکدیگر مقایسه کنیم تا نتایج بهتری حاصل شود.

همان گونه که از نمودار زیر پیداست در شهریور ماه ۱۳۹۶ نسبت چک های برگشتی به چک های مبادله شده به لحاظ تعدادی و به لحاظ ارزشی به ترتیب ۱۵.۳ درصد و ۲۱.۷ درصد بوده است. این نسبت ها در شهریور ماه ۱۳۹۷ به ترتیب به ۱۴.۴ درصد و ۱۷.۱ درصد کاهش یافته است.

بنابراین همان گونه که ملاحظه می شود نسبت چک های برگشتی به چک های مبادله شده چه به لحاظ ارزشی و چه به لحاظ تعدادی در یک سال گذشته کاهش داشته است که این موضوع می تواند نشان دهنده عملکرد مثبت سامانه صیاد باشد.