يکي از ارکان و اجزاي قانون مالياتهاي مستقيم، تبيين وظايف و تکاليف موديان جهت شفاف سازي و تنوير افکار عمومي است تا با عمل به موارد قانوني مصوب و مدون، از تضييع حقوق موديان جلوگيري شده و در چارچوب قانون، ماليات و حقوق حقه دولت استيفا گردد.
در قانون مالياتهاي مستقيم در چند بند و ماده صراحتا به وظايف و تکاليف قانوني موديان مالياتي اشاره شده و توضيحات کافي در اين خصوص داده شده است.
– يکي از وظايف اصلي و اساسي هر مودي چه حقيقي و چه حقوقي ، ارائه اظهار نامه مالياتي صحيح در موعد مقرر مي باشد.
در باب اول قانون مالياتها اشخاص حقيقي و اصناف مشمول ماليات ذکر شده مکلف شده اند نسبت به ارائه اظهارنامه مالياتي خود اقدام کرده و اطلاعات مربوط به شغل و در آمد خود را براي احتساب ماليات به اداره امور مالياتي ارائه نمايند .
– در ماده ۱۷۷ تاکيد شده صاحبان مشاغل ظرف چهار ماه از تاريخ شروع فعاليت ، مراتب را کتبا به اداره امور مالياتي محل اعلام نمايند و در ادامه آمده : عدم انجام دادن تکليف فوق در مهلت مقرر مشمول جريمه اي معادل ده در صد ( ۱۰% ) ماليات قطعي و نيز موجب محروميت از کليه تسهيلات و معافيتهاي مالياتي تا تاريخ شناسايي توسط اداره امور مالياتي خواهد بود.
– ماده ۱۷۹ يکي ديگر از وظايف و تکاليف موديان را مشخص کرده و توضيح داده است : در صورتي که مودي محلهاي متعدد براي سکونت خود داشته باشد مکلف است يکي از آنها را به عنوان محل سکونت اصلي معرفي نمايد و گرنه اداره امور مالياتي مي تواند هر يک از محلهاي سکونت مودي را محل سکونت اصلي تلقي نمايد.
– از آنجا که خط مشي و رويکرد اصلي دولت تکريم مردم و احترام به حقوق آنها مي باشد لذا در همين راستا و براي تحقق عدالت مالياتي در قانون مالياتها حقوق قانوني موديان مالياتي ذکر شده و چگونگي تعامل دستگاه مالياتي با آنها توضيح داده شده است . علاوه بر آن براي موديان خوش حساب و کساني که در زمان مقرر قانوني نسبت به ارائه اظهار نامه خود اقدام کرده و اطلاعات صحيح از درآمد و کسب و کار خود را بدهند تشويقاتي نيز در نظر گرفته شده است.
– به عنوان نمونه در خصوص حقوق موديان در ماده ۲۳۷ قانون مالياتها، آمده است :
در صورت استعلام مودي از نحوه تشخيص ماليات ، امضا کنندگان برگ تشخيص مکلف اند جزئيات گزارشي را که مبناي صدور برگ تشخيص قرار گرفته است به مودي اعلام نمايند و هر گونه توضيحي را در اين خصوص بخواهد به او بدهند.
– همچنين در ماده ۲۴۲ قيد شده اداره امور مالياتي موظف است در هر مورد که به علت اشتباه در محاسبه ، ماليات اضافي دريافت شده است و همچنين در مواردي که مالياتي طبق مقررات اين قانون قابل استرداد مي باشد، وجه قابل استرداد را از محل وصولي جاري ظرف يک ماه به مودي پرداخت کند.
– يکي ديگر از حقوق موديان در ماده ۲۴۳ قانون مالياتها ذکر شده است در اين ماده، چگونگي پيگيري اعتراض مودي به ماليات اضافي و مراجعه به هيئت حل اختلاف مالياتي توضيح داده شده است که تمام مواد و بندهاي ياد شده فوق، نمونه عيني در نظر گرفتن حقوق موديان و برقراري تمهيدات لازم براي تحقق عدالت مالياتي و به تبع آن عدالت اجتماعي است و همه اينها نشان از اهتمام ويژه نظام ودستگاه مالياتي براي ترويج فرهنگ مالياتي و تلاش براي اقناع افکار عمومي و افزايش اعتماد جامعه براي مشارکت بيشتر در پرداخت ماليات مي باشد.
منبع:سازمان امور مالیاتی