سید محمد باقرآبادی
با توجه به الزام سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص به کارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) از سنوات آتی لذا لزوم آشنایی با مفاهیم موجود در این استانداردها و بررسی تاثیر اجرای آن بر صورت های مالی در دوره گذار و پس از آن اجتناب ناپذیر است.
در همین راستا تلاش می شود در نوشتارهای مختلف این موارد بررسی گردد، نوشتار حاضر در گام اول به بررسی برآوردهای حسابداری تحت این استانداردها می پردازد.
مطابق استاندارد بین المللی گزارشگری مالی شماره ۱، برآورد هایی که واحد تجاری طبق استاندارد های بین المللی گزارشگری مالی در تاریخ گذار انجام می دهد،باید مطابق با برآورد های انجام شده در همان تاریخ طبق اصول پیشین پذیرفته شده حسابداری باشد، مگر اینکه:
- – انجام تعدیل بابت انعکاس هرگونه تفاوت در رویه های حسابداری ضرورت داشته باشد؛ یا
- – شواهد عینی نشان دهد که آن برآورد ها نادرست بوده است
اگر واحد تجاری پس از تاریخ گذار به استاندارد های بین المللی گزارشگری مالی، اطلاعات جدیدی درباره برآورد های انجام شده طبق اصول پیشین پذیرفته شده حسابداری کسب کند، باید همانند رویداد های غیرتعدیلی پس از دوره گزارشگری، طبق استاندارد بین المللی حسابداری شماره ۱۰با عنوان (رویداد های پس از دوره گزارشگری) با آن برخورد کند. در اینگونه موارد ،تعدیل مبالغ شناسایی شده قبلی ضرورت ندارد. قاعده فوق الذکر در خصوص اطلاعات مقایسه ای ارائه شده درنخستین صورت های مالی طبق استاندارد های بین المللی گزارشگری مالی واحد تجاری پذیرنده نیز کاربرد دارد.بنابراین قواعد مورد استفاده در براورد های انجام شده در پایان دوره مقایسه ای باید مشابه قواعد استفاده شده در زمان تهیه صورت وضعیف مالی آغازین طبق استاندارد های بین المللی گزارشگری مالی (یعنی تاریخ گذار) باشد.
درختواره برآورد در استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی:
تمامی صورت‌های مالی دربردارندة برآوردهای هستند، برای مثال، ذخایر مطالبات مشکوک‌الوصول و ذخیره کاهش ارزش موجودی‌های کالا و مواد. برآوردهای حسابداری یکی از ویژگی‌های اساسی گزارشگری مالی محسوب می‌شوند و بیانگر عدم اطمینان ذاتی فعالیت‌های تجاری هستند .
استاندارد حسابداری بین‌المللی شماره ۸ با عنوان” رویه‌های حسابداری، تغییرات در برآوردهای حسابداری و اشتباهات ” ، ویه‌های حسابداری تغییرات در برآوردهای حسابداری و اشتباهات را شامل می شود، مثال‌های متنوعی از برآوردهای حسابداری به شرح زیر موجود است:
- – مطالبات مشکوک‌الوصول،
- – از مد افتادگی موجودی‌های کالا و مواد
- – ارزش منصفانه دارایی‌های مالی یا بدهی‌های مالی
- – عمر مفید یا الگوی مصرف مورد انتظار مزایای اقتصادی آتی دارایی‌های استهلاک‌پذیر
- – تعهدات ضمانت
توجه شود که تغییر در برآوردهای حسابداری بر خلاف تغییر در رویه‌های حسابداری عطف‌به‌ماسبق نمی‌گردد.
استاندارد حسابداری بین‌المللی ۸، افشای ماهیت و مبلغ تغییر در برآوردهای حسابداری، و برآورد ای از تأثیر این تغییر در دوره جاری و دوره‌های آتی (به استثنای مواردی که برآورد تأثیر تغییر غیرممکن است) را الزامی می‌داند( استاندارد حسابداری بین‌المللی ۸، بند ۴۰) . توجه گردد که عدم افشای تأثیر این تغییر در دوره‌های آتی به دلیل غیر ممکن بودن برآورد آن باید افشا گردد.
استاندارد حسابداری بین‌المللی شماره ۸، اصلاح اشتباهات دور گذشته را نیز دربرمی‌گیرد. اشتباهات ممکن است در ارتباط با شناسایی، اندازه‌گیری، و افشای عناصر صورت‌های مالی رخ دهند. از نظر این استاندارد در صورتی که اشتباهات شامل موارد زیر باشند صورت‌های مالی منطبق با استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی محسوب نمی‌شود :
- – با اهمیت ، یا
- – کم اهمیت، اما به منظور ارائه تصویری خاص از وضعیت مالی، عملکرد مالی یا جریان وجوه نقد شرکت به طور عمدی صورت گرفته باشد
بر اساس الزامات استاندارد حسابداری بین‌المللی شماره ۸، اشتباه با اهمیت کشف شده باید در نخستین مجموعه صورت‌های مالی آماده شده پس از کشف اشتباه اصلاح گردد(استاندارد حسابداری بین‌المللی ۸، بند ۴۲). اصلاح اشتباه در صورت سود و زیان دوره کشف اشتباه لحاظ نمی‌گردد و اشتباه به طرق زیر اصلاح می‌شود:
- – ارائه مجدد مبالغ مقایسه‌ای برای دور(ها) یی که اشتباه در آن‌ها رخ داده است، یا
- – در صورتی که اشتباه پیش از نخستین دوره ارائه شده رخ داده باشد، ارائه مجدد مانده ابتدای دوره دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام اولین دوره ارائه شده.
همانگونه که ملاحظه می شود با پذیرش و اجرای استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی لزوم توجه به برآوردهای حسابداری و اندازه گیری دقیق و افشاء مناسب آن مورد تاکید است.
منبع:هفته نام اطلاعات بورس