در سفر اخير كه با رييس‌جمهور به ايتاليا و فرانسه رفته بوديم، به عينه مشاهده شد مدل‌هايي كه جديدا مورد استفاده قرار مي‌گيرد، با روش‌هاي معمول مورد استفاده در كشور ما متفاوت است.
دوران سخت بورس سپري شد. محمد فطانت، رييس سازمان بورس اوراق بهادار، با لبخند اين جمله را در جمع نمايندگان رسانه‌هاي گروهي گفت.
نخستين ساعات صبح ديروز، وقتي شاخص بورس آماده ركوردشكني مي‌شد وي در جمع خبرنگاران حضور يافت تا در آستانه آخرين ماه سال گزارشي از وضعيت بازار در سال ١٣٩٤ بدهد. سالي كه بخش عمده‌اي از آن براي فعالان بازار سهام تلخ بود و چند هفته‌اي بيشتر نيست تغيير را احساس كرده‌اند.
بورس اوراق بهادار اين روزها در حالي به گفته رييس اين سازمان مقصد نقدينگي شده است كه ماه‌ها قبل چهار وزير كابينه با نگارش نامه‌اي به رييس‌جمهور هشدارهايي را در خصوص وضعيت آن مطرح كردند و تدوين برنامه‌اي را براي خروج از ركود خواستار شدند.
برنامه‌اي كه هر چند تمامي اجزايش اجرايي نشد و بخش‌هاي مورد اجرايش نيز با انتقاد برخي كارشناسان و فعالان اقتصادي همراه بود اما اين روزها كمتر محل پرسش و رجوع كارشناسان و اصحاب رسانه است. فطانت ديروز در حالي در جمع خبرنگاران حضور يافت كه از تحولات رخ داده خرسند بود و جابه‌جا به پايان دوره سختي براي سازمان تحت تصدي‌اش و سهامداران آن اشاره مي‌كرد.
او با اشاره به اينكه وضعيت بورس در سال آينده را مثبت ارزيابي مي‌كند، افزود: تحريم يكي از ابهامات اساسي پيش روي بورس بود كه به عنوان يكي از ريسك‌هاي اساسي بازار سرمايه مطرح مي‌شد اما با اجراي برجام اين ريسك بزرگ از پيش پاي بازار برداشته شدو همين مساله سبب شد سخت‌ترين دوران تاريخي بورس سپري شود. اشاره فطانت به اعتراض‌هايي بود كه از سوي سهامداران به ريزش‌هاي مكرر بورس صورت گرفت و در نهايت نيز به برگزاري تجمعاتي در تالار شيشه‌اي منجر شد.
بهمن سال گذشته بود كه اعتراض سهامداران رسانه‌اي شد و فعالان براي چندمين بار دست به قلم بردند تا از مشكلات‌شان شكوه كنند.
فطانت كه يك سالي است سكان هدايت سازمان بورس را عهده‌دار شده است، در حالي در جمع خبرنگاران رسانه‌هاي گروهي حضور يافت كه تالار روندي عكس سال گذشته را طي مي‌كرد.
ركورد‌شكني‌هاي شاخص ديروز نيز تداوم يافت تا شاخص بتواند كانال عوض كند. آنها كه سال گذشته براي نشان دادن اعتراض‌شان به وضع موجود دست به نگارش نامه خطاب به رييس‌جمهور مي‌زدند و تجمع‌هاي اعتراض‌آميز تدارك مي‌ديدند، اين روزها در صف‌هاي طولاني خريد، تقاضاي‌شان را وارد بازار مي‌كنند.
اينچنين شواهد حكايت از معكوس شدن روند حركت بازار دارد. او همچنين به نامه وزير راه و شهرسازي به معاون اول رييس‌جمهور نيز اشاره كرد و توضيحاتي درباره جزييات ان داد.
وي گفت: در نامه آقاي آخوندي عرضه ۱۰ هزار ميليارد تومان اوراق جديد رهني پيش‌بيني شده است، اما بانك مركزي درصدد است تا ٣٠٠ ميليارد تومان از طريق اوراق رهني در بازار سرمايه عرضه كند. البته بايد اين را بگويم كه با تمهيدات صندوق‌هاي بازار بدهي از منابع بازار سرمايه منفك است و سازمان به نحوي عمل خواهد كرد كه رشد بازار بدهي در كنار بازار سهام به طريقي باشد كه آثار زيان باري در بازار سهام نداشته باشد.
تاثير تحريم بر بورس
او در بخش ديگري از سخنانش به تاثير تحريم‌ها بر اقتصاد ايران و بورس اوراق بهادار اشاره كرد و گفت: در دوران تحريم‌ها كه ارتباطات و نظامات پولي و مالي ما با دنيا قطع بود، اتفاقات زيادي در دنيا رخ داد. يكي از اين موارد بحران اقتصادي ۲۰۰۸ بود. پس از بحران ۲۰۰۸ و ركودي كه در دنيا اتفاق افتاد، تمامي مقررات و نظامات حاكم بر دستگاه‌هاي پولي و مالي دنيا عوض شد اما تحريم‌ها باعث شده بود كه از زبان مشترك گفت‌وگو با دنيا مقداري عقب بيفتيم.
او ادامه داد: در سفر اخير كه با رييس‌جمهور به ايتاليا و فرانسه رفته بوديم، به عينه مشاهده شد مدل‌هايي كه جديدا مورد استفاده قرار مي‌گيرد، با روش‌هاي معمول مورد استفاده در كشور ما متفاوت است.
نظام بانكي فعلي، نظامي نيست كه پاسخگوي تامين مالي‌ها در مقياس‌هاي بزرگ باشد. حركت تامين مالي دنيا هم اكنون به سمت بازار سرمايه سوق پيدا كرده است. دليل آن هم نظارت دقيق حاكم بر اين بازار است.
رييس سازمان بورس تصريح كرد: بازار سرمايه شفاف و بر اساس جامع نگري كامل تامين مالي، درخواست كننده را رصد مي‌كند، حتي در همان ابتدا، تمامي اجزاي پروژه مانند خريدار محصول، نحوه ساخت و ساز و نقدشوندگي اوراق هم مشخص است.
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اينكه نقشه استراتژيك تدوين شده مي‌خواهد يك زبان مشترك ايجاد كند، تاكيد كرد: البته اين نسخه ويرايش اول بوده و مبتني بر ۶۰ هدف مختلفي است كه همه بازار سرمايه در آن نقش ايفا مي‌كنند، در عين حال رابطه علت و معلولي بين هر كدام از اين اهداف و هدف غايي تعريف شده را مشخص مي‌كند.
بورس ١٢٠ ميليارد دلاري شد
فطانت در اين نشست ارزش بازار سرمايه را ٤٢٠ ميليارد تومان معادل ١٢٠ ميليارد دلار عنوان كرد. به گفته وي شاخص بورس تهران در ابتداي سال ٦٢ هزار و ٤٦١ واحد بود كه اكنون به ٧٧ هزار و ٧٠٠ واحد رسيده و رشد ٢٣ درصدي را تجربه كرده است.
همچنين شاخص هم‌وزن در ابتداي سال ١٠ هزار و ٧٥ واحد بود كه اكنون با رشد ٢٧ درصدي مواجه شده و به ١٢ هزار و ٥٦٢ واحد رسيده است. اين در حالي است كه شاخص قيمت بورس با رشد ٨ درصدي مواجه شد و شاخص كل فرابورس رشد ٢٢ درصدي را تجربه كرده است. بنابراين ارزش بازار بورس تهران به ٣٢٠ هزار ميليارد تومان رسيده و فرابورس تهران ارزشي معادل ٩٥ هزار ميليارد تومان دارد.
رييس سازمان بورس افزود: همچنين متوسط روزانه ارزش معاملات كه از ابتداي سال تا ٢٠ دي‌ماه ١٠٠ ميليارد تومان در روز بود به ٣٨٥ ميليارد تومان رسيده است.
معاملات سرمايه‌گذاران خارجي به ١٢٠ ميليارد تومان رسيد
فطانت افزود: همچنين در بخش سرمايه‌گذاران خارجي حجم معاملات روزانه انجام‌شده توسط آنها روزانه دو ميليارد و ٤٠٠ ميليون تومان بود كه حجم كل معاملات موجود نزد سرمايه‌گذاران خارجي كه كد مشخصي براي آنها صادر شده است به ١٢٠ ميليارد تومان رسيده است. وي گفت: همچنين از لحاظ حجم تامين مالي تاكنون حجم افزايش سرمايه شركت‌ها به ٢١ هزار ميليارد تومان رسيده كه پيش‌بيني مي‌شود اين رقم تا پايان سال به ٣٠ هزار ميليارد تومان برسد.
رييس سازمان بورس در ادامه به انتشار اوراق خزانه اسلامي اشاره كرد و گفت: در سال جاري پنج هزار ميليارد تومان اوراق خزانه اسلامي براي اولين بار در بازار عرضه شد كه اقدام بسيار مهمي در اين راستا محسوب مي‌شود. همچنين هفت هزار ميليارد تومان اوراق اسلامي به عنوان پرداخت بدهي دولت به پيمانكاران آغاز شد كه اين ابزار اقدام خوبي است تا شركت‌ها از اين طريق مطالبات خود را وصول كنند. وي خاطرنشان كرد: همچنين از ابتداي سال تاكنون حجم صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و تامين مالي كه از اين طريق صورت گرفته به ٥٠ هزار ميليارد تومان رسيده است كه تاسيس شركت‌هاي سهامي عام و همچنين افزايش سرمايه شركت‌ها مي‌تواند در اين بخش لحاظ شود، لذا عدد تامين مالي صورت گرفته از طريق بازار سرمايه نسبت به سال گذشته از رشد بالايي برخوردار بوده است كه پيش‌بيني مي‌شود در سال جاري ٩٠ هزار ميليارد تومان تامين مالي از طريق بازار سرمايه به عنوان ركورد تاريخي در اين بازار صورت بگيرد.
پرونده خروج پتروشيمي از بورس كالا بسته شد
وي همچنين در خصوص پيشنهاداتي كه از سوي وزير صنعت، معدن و تجارت براي خروج پتروشيمي‌ها از بورس كالا ارايه شده است، گفت: اين پرونده كاملا بسته شد و ديگر چنين موضوعي در دستور كار نيست. وي همچنين با تاكيد بر اينكه كارشناسان اقتصادي بر باقي ماندن محصولات پتروشيمي در بورس كالا اجماع دارند، افزود: طي جلسات متعددي كه مجموعه بازار سرمايه و مسوولان بورس كالاي ايران با تصميم‌گيران اين حوزه داشته‌اند، استدلال‌ها و آمارهاي مربوط به معاملات پتروشيمي‌ها در بورس كالا مطرح شده است كه به نظر مي‌رسد، مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت در اين رابطه قانع شده باشند. فطانت در رابطه با عرضه محصولات پتروشيمي خارج از بورس كالا گفت: هم اكنون بخشي از محصولات پتروشيمي خارج از بورس كالا عرضه و معامله مي‌شود كه اميدواريم با حمايت وزارت صنعت، معدن و تجارت، عمده عرضه محصولات در اين بورس با مكانيسم شفاف متمركز شود.