مصطفي باتقوا – حسابدار رسمي
مطلب اينجانب در روزنامه «دنياي اقتصاد» با عنوان «نقدي برچند مبحث مالياتي و فهرستي از بخشنامههاي مالياتي ابطالي [1]» در تاريخ ۱۴/ ۱۲/ ۱۳۹۳ چاپ شد، ولي متاسفانه امکان چاپ جدول بخشنامههاي مالياتي ابطالي فراهم نشده بود. به اين منظور، مطلب تفصيلي مربوطه در ذيل آمده است:
۱- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۸۶۸۱/ ۲۸۵۴۱-۴-۳۰-۴/ ۸/ ۱۳۸۴
موضوع بخشنامه: اخذ ۳ درصد عوارض به نفع شهرداريها از درآمد مشمول ماليات قطعي بر اساس تبصره ۵۰ قانون برنامه اول توسعه از سالهاي ۱۳۷۴ به بعد. دلايل ابطال: قانون برنامه اول در سال ۱۳۷۳ عمرش به پايان رسيده است و قابليت كاربرد براي سالهاي ۱۳۷۴ به بعد را ندارد. شاكي: آقاي محسن ميراب زاده اردكاني. تاريخ موثر ابطال: ۷/ ۵/ ۱۳۸۰
۲- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۶۲۴۷/ ۱۱۳۰۴-۲۰۱- ۱۵/ ۱۱/ ۱۳۸۲
موضوع بخشنامه: معافيت مالياتي دستگاههاي دولتي از موضوع تبصره ۲ ماده ۲ ق.م.م از هر نوع فعاليتي (چه اقتصادي و …) دلايل ابطال: معاف نمودن دستگاههاي دولتي با بخشنامه، خلاف حكم قانون مجلس شوراي اسلامي است. شاكي: معاون حقوقي مجلس و تفريغ بودجه ديوان محاسبات كشور تاريخ موثر ابطال: ۲۶/ ۱۲/ ۱۳۹۲
۳- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۱۳۵۳۰- ۲۷/ ۷/ ۱۳۸۴ موضوع بخشنامه: استفاده از قاعده تجانس در معافيت مالياتي قسمت دوم تبصره ۱۱ ماده ۵۳ ق.م.م دلايل ابطال: در متن قانون، محدوديت استفاده از معافيت نداريم، لذا قاعده تجانس مندرج در بخشنامه خلاف قانون است. شاكي: معاون حقوقي مجلس و تفريغ بودجه ديوان محاسبات كشور. تاريخ موثر ابطال: ۲۷/ ۱/ ۱۳۹۰
۴- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۳۳۵۵۳- ۱۲/ ۴/ ۱۳۸۷ موضوع بخشنامه: مزاياي شغلي پرداختي از قبيل مهد كودك، يارانه غذا و … مشمول ماليات حقوق است. دلايل ابطال: مزاياي شغلي پرداختي به كاركنان دولت، از شمول مزاياي مواد ۸۲ و ۸۳ ق.م.م خارج است. شاكي: قائممقام سازمان بازرسي كل كشور. تاريخ موثر ابطال: از تاريخ صدور
۵- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ماده ۱۷ و قسمت اخير بند ۱۲ ماده ۲۰ (موارد ردي دفاتر) آييننامه مربوط به روشهاي نگهداري دفاتر و … موضوع بخشنامه: …….. ضمنا مودياني كه از سيستمهاي الكترونيكي استفاده ميكنند، مكلفند هر سه ماه يك بار خلاصه عمليات داده شده به ماشينهاي الكترونيكي را … دلايل ابطال: تكليف اضافه براي موديان در تبصره ۲ ماده ۹۵ پيشبيني نشده است شاكي: ۴ شخص حقوقي تاريخ موثر ابطال: ۲۹/ ۱۱/ ۱۳۸۷
۶- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ماده ۶ تصويبنامه هياتوزيران (آييننامه تقويت حسابرسي) موضوع بخشنامه: ماده ۶: عدم ارائه صورتهاي مالي حسابرسي شده، منجر به تشخيص عليالراس ماليات ميشود. دلايل ابطال: عدم پيشبيني صورتهاي مالي حسابرسي شده از جمله موارد تشخيص عليالرأس در ماده ۹۷ ق.م.م شاكي: شركت سيمان سپاهان و … تاريخ موثر ابطال: ۲۳/ ۷/ ۱۳۹۱
۷- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۱۹۸۲۳/ ۴۲۷۵/ ۲۱۱- ۱۱/ ۱۱/ ۱۳۸۴ موضوع بخشنامه: حملونقلهايي مشمول ماده ۱۰۴ است كه قرارداد منعقد شده باشد.
دلايل ابطال: تضييق دايره شمول قانون به شرح فوق، خارج از حدود اختيارات سازمان مالياتي است، شاكي: ديوان محاسبات كشور تاريخ موثر ابطال: ۲۷/ ۱۱/ ۱۳۸۷
۸- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۵۹۶۵۷- ۲۰/ ۶/ ۱۳۸۷ موضوع بخشنامه: تفكيك يا عدم تفكيك تجهيزات و خدمات، موثر در ماده ۱۰۴ ق.م.م نيست و تماما مشمول كسر تكليفي است. دلايل ابطال: بخشنامه مالياتي موجب شمول و تسري حكم به قراردادهاي توأمان خريد و خدمت شده است؛ لذا خارج از اختيارات سازمان مالياتي است شاكي:
۴ شخص حقوقي تاريخ موثر ابطال: ۱۷/ ۶/ ۱۳۸۹
۹- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۴۶۳۷۸- ۲۶/ ۹/ ۱۳۷۷ موضوع بخشنامه: اخذ تاييديه قبض مالياتي ماده ۱۰۴ از اداره مالياتي دريافتكننده وجوه مالياتي دلايل ابطال: تكليف فوق در متن قانون ماده ۱۰۴ پيشبيني نشده است لذا ………… شاكي: شركت رشد صنعت تاريخ موثر ابطال: ۲۱/ ۳/ ۱۳۹۰
۱۰- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۷۱۱۰- ۳/ ۲/ ۱۳۸۶ موضوع بخشنامه: ماخذ محاسبه ۳ در هزار عوارض اتاق بازرگاني، درآمد مشمول ماليات قطعي قبل از كسر كليه معافيتها ميباشد دلايل ابطال: منظور قانونگذار، درآمد مشمول ماليات قطعي پس از كسر كليه معافيتها است شاكي: شركت ايران خودرو تاريخ موثر ابطال: ۱۵/ ۴/ ۱۳۸۷
۱۱- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۲۳۲/ ۱۵۳۵۱/ ۸۱۰۹۹- ۱۲/ ۹/ ۱۳۸۶ موضوع بخشنامه: شرط برقراري معافيتهاي مواد ۱۳۲ و ۱۳۸ ق.م.م اخذ گواهي مربوطه از سازمان مالياتي است. دلايل ابطال: صدور گواهي در متن قانون پيشبيني نشده و باعث توسعه و تغيير در شرايط قانوني شده است لذا ……… شاكي: شركت داروسازي اسوه تاريخ موثر ابطال: از تاريخ صدور
۱۲- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۲۳۲/ ۲۴۰۱/ ۲۸۳۴۵- ۱۸/ ۷/ ۱۳۸۵ موضوع بخشنامه: بند ۹: هر هزينهاي كه به موجب قانون پرداخت شود، در صورتي هزينه قابل قبول است كه حتما عنوان شود هزينه قابل قبول است يا قابل كسر از درآمد مشمول ماليات است دلايل ابطال: حكم مندرج در بخشنامه محدود كننده حكم مقرر در ماده ۱۴۷ ق.م.م است لذا ابطال ميگردد، شاكي: ذوب آهن اصفهان تاريخ موثر ابطال: ۲۵/ ۶/ ۱۳۹۲
۱۳- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۲۳۲/ ۲۴۰۱/ ۲۸۳۴۵- ۱۸/ ۷/ ۱۳۸۵ موضوع بخشنامه: بند ۲: زيان كاهش ارزش موجوديها به علت عدم پيشبيني در مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ هزينه قابل قبول مالياتي نميباشد. بند ۳: زيان كاهش ارزش سرمايهگذاريها به علت عدم پيشبيني در مواد ۱۴۷ و ۱۴۸، قابل قبول مالياتي نميباشد. دلايل ابطال: مودي محترم استدلال کرده كه طبق آييننامه تحرير دفاتر، (مصوب وزير دارايي) شركتها بايد صورتهاي مالي خود را بر اساس آخرين استانداردهاي حسابداري تهيه کنند.
اعمال ذخيره كاهش ارزش موجوديها و سرمايهگذاريها، دقيقا در راستاي رعايت استانداردهاي حسابداري است: راي ديوان عدالت: با توجه به اينكه مطابق بند ۱۲ ماده ۱۴۸ ق.م.م زيان اشخاص حقيقي يا حقوقي كه از طريق رسيدگي به دفاتر آنان و با توجه به مقررات احراز شود قابل استهلاك از درآمد سال يا سالهاي بعد است و بهعنوان هزينه قابل قبول براي تشخيص درآمد مشمول ماليات اعلام شده است. لذا بخشنامه مذكور بر اين اساس ابطال ميشود.
شاكي: آقاي محمد كاظم ابوالاحراري تاريخ موثر ابطال: ۱۴/ ۷/ ۱۳۹۳
۱۴- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۵۴۴۰۹- ۲۶/ ۵/ ۱۳۸۸ و بخشنامههاي مرتبط
موضوع بخشنامه: بر اساس بند يك بخشنامه فوق و ساير بخشنامههاي صادره، چنين استنباط شده كه طبق ماده ۵۹۰ قانون تجارت، اقامتگاه شخص حقوقي، محلي است كه اداره شخص حقوقي در آنجا است يعني چنين برداشت شده كه اگر مثلا دفتر مركزي يك پتروشيمي در تهران است (اگرچه كارخانه و تمام تاسيسات در عسلويه واقع است) به اين شركت معافيت VAT مناطق آزاد و ويژه تعلق نميگيرد (بلكه بايد دفتر مركزيش هم در منطقه آزاد يا ويژه باشد) . دلايل ابطال: راي ديوان: نظر به اينكه فعاليت در محدوده مناطق آزاد و ويژه با اقامت اشخاص در منطقه ملازمه دارد و اين اقامت، منصرف از اقامت موضوع ماده ۵۹۰ قانون تجارت است؛ بنابراين اشخاص حقيقي و حقوقي كه در مناطق ياد شده با اخذ مجوز از مراجع ذيصلاح به فعاليت مبادرت ميكنند مقيم محسوب ميشوند. شاكي: الف) گروه شركتهاي پتروشيمي ب) مجتمع گاز پارس جنوبي ج) نماينده مجلس تاريخ موثر ابطال: ۴/ ۹/۱۳۹۲
۱۵- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۱۶۲۱۸/ ۲۰۰- ۱۰/ ۸/ ۱۳۹۱ و ۲۰/ ۲۱۰۱۶- ۲۵/ ۱۰/ ۱۳۹۱ موضوع بخشنامه: شرايط تعلق معافيت مالياتي صادرات غيرنفتي:
• ورود ارز به داخل كشور و …
• فروش ارز به مركز مبادلات ارزي و …
• واردات كالا معادل كالاي صادر شده و …
• تسويه بدهي ارزي به نظام بانكي و …
دلايل ابطال: اين دو بخشنامه بر اساس مصوبه هياتوزيران به شماره ۱۴۷۲۶۵/ ت ۴۹۸۶۷ مورخ ۱۲/ ۹/ ۱۳۹۲ از تاريخ صدور باطل شدند. تاريخ موثر ابطال: از تاريخ صدور
۱۶- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۲۳۲/ ۳۹۳/ ۳۰۵۴۵- ۱۸/ ۳/ ۱۳۸۸ موضوع بخشنامه: بند ۸: اگر تسهيلات مالي دريافتي به ساير اشخاص از جمله شركا، سهامداران و … بهعنوان وام، قرض يا به هر عنوان ديگر پرداخت شود، هزينه مالي قابل قبول نخواهد بود. بند ۱۰: اختصاص كل هزينه مالي به داراييهاي خريداري يا ساخته شده، در غير اين صورت هزينه غير قابل قبول است. بند ۱۱: درصورتيكه شخصي، داراي سود سپرده بانكي باشد در مقابل تسهيلات از بانكها دريافت داشته باشد، به نسبت هزينه مالي مربوطه قابل قبول نميباشد. دلايل ابطال: راي ديوان: به لحاظ اينكه اين مطلب (يا به هر عنوان ديگر) موجب عدم قبول هزينههاي حائز شرايط مصرح در ساير بندهاي ماده ۱۴۸ ق.م.م ميشود، لذا از تاريخ صدور باطل ميشود. بند ۱۰ به لحاظ محدود كردن و عدم قبول چنين هزينهاي (از تاريخ شروع بهره برداري) جزو هزينههاي مالي دوره، مغاير قانون است لذا ابطال ميشود. بند ۱۱ به لحاظ مقيد نمودن حكم قانونگذار (به شرح بند ۱۸ ماده ۱۴۸ و بند ۲ ماده ۱۴۵ ق.م.م) خارج از حدود اختيارات سازمان مالياتي است و خلاف قانون است لذا از تاريخ صدور باطل ميشود. شاكي: شركت سايپا و …. تاريخ موثر ابطال: از تاريخ صدور
۱۷- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۱۱۸۳۹- ۷/ ۲/ ۱۳۸۸ موضوع بخشنامه: صدور گواهي موضوع ماده ۱۸۷ (نقل و انتقال املاك) منوط به ارائه كد رهگيري است (اين بخشنامه با استناد به تصويب نامه شماره ۱۹۰۳۲۸/ ت۴۱۶۳۲ ك مورخ ۱۲/ ۱۰/ ۱۳۸۷ كميسيون موضوع اصل ۱۳۸ قانون اساسي هياتوزيران، صادر شده است.دلايل ابطال: راي ديوان: الف) بخشنامه مورد اعتراض بر اساس تصويب نامه شماره ۱۹۰۳۲۸/ ت۴۱۶۳۲ك مورخ ۱۲/ ۱۰/ ۱۳۸۷ هياتوزيران صادر شده كه اين مصوبه مذكور توسط رئيس مجلس شوراي اسلامي در ۲/ ۶/ ۱۳۸۹، ملغيالاثر اعلام شده است. ب) با عنايت به بند الف از بخشنامه مورد شكايت رفع اثر نشده است و بخشنامه فوق با قانون تسهيل تنظيم اسناد در دفاتر اسناد رسمي مغايرت دارد. لذا خلاف قوانين فوق الذكر و خارج از حدود اختيارات مراجع تصويب آن است و ابطال ميشود. شاكي: آقاي غلامرضا شيرين زاده تاريخ موثر ابطال: ۴/ ۸/ ۱۳۹۳
۱۸- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: تصويب نامه هياتوزيران ۱۸۹۱۲۰/ ت۴۷۵۴۸هـ- ۲۷/ ۶/ ۱۳۹۰. موضوع بخشنامه: اين تصويب نامه مربوط به آييننامه اجرايي معافيت مالياتي مازاد تجديد ارزيابي داراييها در اجراي جزو «ب» بند ۷۸ قانون بودجه سال ۱۳۹۰ صادر شده كه داراي شرطهاي فرا قانوني بوده است.
دلايل ابطال: نظريه رئيس مجلس شوراي اسلامي: متعاقب بررسيها و اعلام نظر مقدماتي هيات بررسي و تطبيق مصوبات دولت با قوانين و …، بند «الف» ماده ۱، صدر ماده ۲، بند «ج» ماده ۱۰ آييننامه اجرايي از حيث توسعه شمول قانون، مغاير قانون است. همچنين عبارت «عدم رعايت هر يك از شرايط مذكور در آييننامه مندرج در صدر ماده ۱۱ آييننامه»، چون از حيث اطلاق شامل شرطهايي فراتر از مندرجات مذكور در جزو «ب» بند ۷۸ قانون بودجه سال ۱۳۹۰ است، مبينا بر مغايرت مذكور در فوق مغاير قانون استشاكي: – تاريخ موثر ابطال: ازتاريخ صدور
۱۹- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۲۳۰/ ۱۱۱۲۷/ د- ۱۴/ ۴/ ۱۳۹۰. موضوع بخشنامه: توضيح تكميلي در ارتباط با بند ۱۰ دستورالعمل رسيدگي به تسهيلات (رديف ۱۶ فوق) دلايل ابطال: با عنايت به ابطال بند ۱۰ دستورالعمل به شرح فوق، پس بخشنامه ۷۰۷۹۳ نيز باطل ميشود. شاكي: شركت ديبا نگار آريا تاريخ موثر ابطال: ۸/ ۱۲/ ۱۳۸۹
۲۰- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۲۳۰/ ۱۱۱۲۷/ د- ۱۴/ ۴/ ۱۳۹۰
موضوع بخشنامه: دستورالعمل مشترك سازمان مالياتي و سازمان نظام پزشكي درخصوص خود اظهاري مالياتي عملكرد ۱۳۸۹ اعضاي سازمان نظام پزشكي. دلايل ابطال: عدم وجود اختيار در ماده ۱۵۸ ق.م.م مبني بر تعيين شرط براي خود اظهاري و طبق تبصره ۵ ماده ۱۰۰ ق.م.م انعقاد توافقنامه مالياتي صرفا براي موديان بند «ج» ماده ۹۵ است، لذا اين توافقنامه ابطال ميشود. شاكي: آقاي عباسپور تاريخ موثر ابطال: ۱۳۸۹
۲۱- شماره و تاريخ بخشنامه يا آييننامه: ۲۰۰/ ۲۹۳۹/ ص – ۱۱/ ۰۲/ ۱۳۹۰. موضوع بخشنامه: دستورالعمل نحوه اعمال معافيتهاي ۱۳۲ و ۱۳۸ ق.م. دلايل ابطال: مغايرت با قانون و خارج از حدود اختيارات مراجع وضع آنها. شاكي: شرکت مهندسي رعدآب جنوب. تاريخ موثر ابطال: از تاريخ صدور.
منبع:دنياي اقتصاد
براي دريافت موارد ابطالي در قالب جدول اينجا [2] كليك كنيد.