- ACCPress.com – تازه های حسابداری - http://www.accpress.com/news -

بررسی تغییر اجباری و اختیاری حسابرسان (بخش پاياني)

کوروش شايان –  سید محمد باقرآبادی  

  تغییر اختیاری حسابرس

 عوامل گوناگونی برای وقوع پدیده تعویض اختیاری حسابرس شناسایی شده است.


عمده ترین این عوامل در دو دسته عوامل مرتبط با حسابرس و عوامل مرتبط با واحد مورد رسیدگی قابل طبقه بندی می باشد.

عوامل مرتبط با ویژگی های حسابرس شامل این موارد می باشد:

۱- حق الزحمه حسابرس: با وجود مسائل اقتصادی در برابر سطح مشخصی از کیفیت خدمات حسابرسی، انتظار می رود صاحبکاران به دنبال موسسه‌ای باشند که حداقل هزینه را به آنها تحمیل کند.

۲-اظهارنظر حسابرس: نتایج تحقیقات چاو و رایس نشان می دهد که بندهای توضیحی گزارش حسابرسی تاثیر منفی بر قیمت سهام دارد.

آنها دریافتند یک رابطه مثبت بین تمایل شرکت برای تغییر حسابرس و دریافت اظهارنظر غیر مقبول در سالهای قبل از تغییر وجود دارد. بنابراین، این احتمال وجود دارد شرکتهایی که در مورد آنها اظهارنظر مشروط صادر شده، اقدام به تغییر حسابرس خود نمایند.

۳ -کیفیت حسابرسی: به اعتقاد محققین، شرکتها سطح معینی از خدمات حسابرسی را درخواست می کنند که بستگی به میزان نزدیکی و همسویی منافع مالکیت و مدیریت دارد. شرکتهایی که انگیزه بیشتری برای متعهد نشان دادن خود در قبال هرگونه سوء استفاده را دارند، معمولا موسسات حسابرسی بزرگتر و معتبرتر را انتخاب می کنند.

از عوامل مرتبط با واحد مورد رسیدگی می توان به این موارد اشاره کرد:

۱- مدیریت صاحبکار: زمانی که مدیریت یک شرکت تغییر می یابد مدیریت جدید امکان دارد مایل به استفاده از یکسری روش های حسابداری باشد که سود را بیشتر و هزینه را کمتر از واقع نشان دهد و به همین دلیل به دنبال حسابرسانی باشد که به راحتی به خواسته هایش تن دهد.

اگر حسابرسان قبلی در مقابل خواسته های مدیران جدید بی توجه باشند به احتمال زیاد توسط مدیریت جدید تعویض خواهند شد. از طرفی این امکان نیز وجود دارد که مدیریت جدید به خاطر عدم رضایت از خدمات حسابرسان قبلی و یا عدم توافق در مورد حق الزحمه حسابرسی، حسابرسان خود را تغییر دهد.

انگیزه ساده دیگر برای مدیریت جدید در خصوص تغییر حسابرسان می تواند تنها به دلیل داشتن سابقه همکاری و رابطه با حسابرس دیگری در مدیریت قبلی اش و تمایل به تداوم همکاری با آن حسابرس باشد.

۲- اندازه شرکت: در تحقیقاتی که پالمروس در سال ۱۹۹۱ انجام داد مشاهده کرد هرچه اندازه شرکتها بزرگ تر می شود بر تعداد قراردادهای کارگزاری و کارگماری نیز افزوده می شود. او اعتقاد داشت این موضوع می تواند نظارت مالکیت بر مدیریت و نظارت اعتباردهندگان بر مالکیت و مدیریت را با دشواری بیشتری مواجه کند. در نتیجه استقلال حسابرسان ضرورت بیشتری پیدا کرده که پیامد آن می تواند تغییر حسابرسان از سوی شرکتها باشد.

۳- پیچیدگی واحد مورد رسیدگی: مسلما هرچه پیچیدگی شرکت ها افزایش می یابد نظارت بر عملکرد نیز دشوارتر شده و نیاز بیشتری به حسابرسان مستقل احساس می شود. با توجه به اینکه یکی از مصادیق پیچیدگی شرکت ها، داشتن شرکتهای فرعی متعدد است، پالمروس(۱۹۹۱) اثبات کرد که بین تعداد واحدهای تابعه و تغییر حسابرس رابطه معناداری وجود دارد.

۴- وضعیت مالی واحد مورد رسیدگی: نتایج تحقیقات شوارتز(۱۹۸۵) نشان می دهد شرکت هایی که از لحاظ مالی در وضعیت بدی بسر می برند بیشتر تمایل دارند که از رویه های حسابداری سودافزا استفاده کنند تا به این وسیله وضعیت مالی شرکت را خوب جلوه دهند. در این وضعیت معمولا مواضع اتخاذ شده توسط حسابرسان منطبق بر خواسته های مدیران نبوده و حتی ممکن است باعث صدور اظهارنظر غیرمقبول توسط حسابرسان شود.

از طرفی دیگر مدیران بر این نکته اشراف دارند که در صورت صدور گزارش غیر مقبول امکان کاهش قیمت سهام و کاهش حمایت از سوی اعتبار دهندگان وجود دارد. بنابراین مدیران به دنبال راه چاره در پی حسابرسان جدیدی خواهند بود تا خواسته هایشان را برآنها تحمیل کنند .

۵- در نهایت مهمترین عامل یعنی فرصتهای دستکاری سود: وجود فرصتهای دستکاری سود می تواند نشان دهنده وجود شرایط بالقوه اختلاف نظر با حسابرسان و در نتیجه زمینه ساز شروع ذهنیت تغییر حسابرس باشد. نتایج تحقیقات هیلی (۱۹۸۵)، دوفاند(۱۹۹۲) و وو و چایکو(۲۰۰۱) مهر تاییدی بر این مطلب است. آنها وجود رابطه مثبت بین فرصتهای دستکاری سود و تغییر حسابرسان را از سوی شرکتها اثبات کردند.

             نتیجه گیری

      بر مبنای نتایج بدست آمده از تحقیق پیشنهادات زیر ارائه می شود:

۱-    باتوجه به تجارب کشورهای پیشرفته در خصوص دوره زمانی ۴ سال ماموریت حسابرسی و با درنظر گرفتن ریسک عملیاتی تغییرات کوتاه مدت حسابرس جهت موسسات حسابرسی، نسبت به افزایش دوره خدمت حسابرس مستقل بررسی شود.

۲-    تا هنگام بازنگری سازمان بورس اوراق بهادار در خصوص دستورالعمل حسابرسان معتمد بورس اوراق بهادار ، نسبت به تغییرات اختیاری حسابرس مستقل در شرکتهای بورسی تا پیش از اتمام دوره ۴ ساله اشاره شده در دستورالعمل مربوطه حساسیت لازم را داشته باشد و علل این تغییر در صورت امکان به اطلاع سهامداران شرکت مربوطه برسد تا منافع سهامداران در شرکت‌ها به عنوان تامین کنندگان سرمایه شرکت به خطر نیفتد.

منبع:دنياي اقتصاد