به گفته معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی، استفاده برخی شرکت‌ها از کدهای اقتصادی دیگران مصداق پولشویی است.
در حالی طاری به جرم بودن خرید و فروش کد اقتصادی اشاره کرد که هفته پیش رییس سازمان امور مالیاتی از دستگیری تعدادی کدفروش خبر داد. در همین حال ابوذر ندیمی نایب رییس اول کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از سیستم مالیاتی کشور، رشد تعداد کدفروشان را با تعلل دولت و سازمان امور مالیاتی در اجرای نظام جامع مالیاتی مرتبط دانست و در شرایط رکود اقتصادی، فرار مالیاتی را امری غیرقابل پیش‌بینی ندانست.
یکی از ترجیع‌بندهای گفته مدیران سازمان امور مالیاتی در سال جاری، برخورد با کدفروشان بوده است.
به گفته مدیران این سازمان کدفروشی در سالی که سازمان امور مالیاتی تلاش کرده تا با وصول هر چه بیشتر مالیات‌های پیش‌بینی شده به وظایف خود عمل کند، کدفروشی مانعی در سر راه این برنامه است. گفته‌های علیرضا طاری، معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی در خصوص انتقاد برخی تولید‌کنندگان فولاد از سازمان مالیاتی مبنی بر عدم حمایت از تولید این بخش هم در این راستاست.
او روز گذشته به «فارس» در این خصوص گفت: «یکی از مشکلات این بخش استفاده از کدهای اقتصادی مربوط به دیگر شرکت‌ها در معاملات است که می‌تواند از مصادیق پولشویی باشد و در واقع از فاکتورهایی که استفاده می‌شود از تحصیل پول نامشروع است. در واقع جابه‌جا کردن صدور فاکتورهای از مصادیق اخلال در نظام اقتصادی است و در این حالت مودیان جابجا می‌شوند که گاهی منجر به عدم شناسایی آنها می‌شود.»
معاون سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه برخی شرکت‌ها در معاملات از کد اقتصادی شرکت سوم استفاده می‌کنند، تاکید کرد: «در این مسیر به دنبال رفع آثار مالیاتی آن هستیم و اگر بخواهیم آن را پیگیری قانونی کنیم بسیاری از این افراد به زندان خواهند افتاد.
در واقع برخی از شرکت‌ها فاکتورهای صوری از کدفروشان خریداری کرده‌اند و وظیفه سازمان مالیاتی این است که صورت‌های مالی شرکت‌ها را به صورت شفاف بررسی کند و دفاتر آنها برای اخذ مالیات ثابت شود.» معاون سازمان مالیاتی در پاسخ به این سوال که تولید‌کنندگان فولاد می‌گویند آنها با شرکت‌های واسطه‌ای معامله کرده و چون این شرکت‌ها در لیست سیاه سازمان قرار می‌گیرند، دفاتر مالیاتی‌شان رد می‌شود، گفت: «اصلا این‌گونه نیست و از هر دلالی که بخواهند می‌توانند خرید کنند.
اما فاکتور را از دلالی بگیرند که پول را به آن از طریق حساب بانکی می‌دهند و نیز معامله با پول نقد قابل قبول نیست.»این گفته‌های طاری در حالی است که نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از کسانی که مبادرت به فرار مالیاتی می‌کنند به «حمایت» گفت: «البته گفته‌ها و اطلاعات آقای طاری نکته تازه‌ای ندارد. چرا که مدتهاست که در اقتصاد ایران کدفروشی رواج دارد. البته شرایط رکود زمینه را برای این‌گونه رفتارها بیشتر فراهم کرده است.
کدفروشی یکی از راه‌های متداول برای فرار مالیاتی شده است و باید نهادهای نظارتی هر چه توان دارند بگذارند و با این پدیده مبارزه کنند.»ابوذر ندیمی به ریشه‌های این رفتار و افزایش آن هم اشاره می کند و می‌گوید: «همواره سوء استفاده‌های این چنینی دلایل مختلف فردی و جمعی دارد. دلایل فردی آن را می‌توان به میل به قانون‌گریزی و عدم اعتقاد به پرداخت مالیات و تلاش برای تحصیل مال بیشتر، ولو به شکل نامشروع باشد. اما این مسئله دلایل جمعی نیز دارد؛ رکود در برخی بازارها، عدم تامین هدف‌های بنگاه‌های اقتصادی کوچک و بزرگ جزو این مسائل است.
به واقع در شرایط رکود، کارآفرینان و صاحبان تولید برای خالی کردن شانه از بار مالیات به رفتارهای غیر قانونی از جمله خرید و فروش کداقتصادی دست می‌زنند.»به گته نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، اینکه ما در قانون و البته در اجرا، منافذ سوء استفاده را به خوبی پیش‌بینی نکرده و نکنیم هم به این مشکل دامن میزند و از سوی دیگر وقتی سازمان امور مالیاتی با تعللی غیر قابل توضیح از اجرای نظام جامع مالیاتی سر باز میزند نباید توقع داشت که تمام منافذ روی فراریان مالیاتی بسته شود. این تعلل برای ما علامت سوال بسیاری را ایجاد کرده‌است.
مشکل خرید با فاکتور شرکت‌های صوری
با اینکه ندیمی و برخی دیگر از نمایندگان معتقدند فرار مالیاتی در کشور به یک فرهنگ تبدیل شده است، معاون سازمان امور مالیاتی تاکید می‌کند، از هر فرد یا شرکتی که کالا خریداری می‌شود باید پول آن از طریق حساب بانکی باشد اما برخی فاکتورها از طریق شرکت‌های صوری است که مشکل ایجاد می‌کند.
علیرضا طاری در تشریح شیوه کدفروشی با اشاره به اینکه برخی افراد نمی‌توانند به هر دلیل فاکتور از دلال بگیرند، عنوان کرد: «در این صورت به سراغ افراد کد فروش می‌روند که از لحاظ سازمان مالیاتی قابل قبول نیست زیرا کد فروش نیم درصد پول فاکتور را دریافت می‌کند و معامله در این حالت غیر واقعی و جعلی است و اگر تمام روال قانونی خرید و فروش و ارائه فاکتور انجام شود از سوی سازمان پذیرفته خواهد شد اما چون روال قانونی طی نمی‌شود به مذاق برخی افراد در بخش‌های مختلف خوش نمی‌آید.»
طاری در خصوص علت خرید فروش کد اقتصادی و استفاده برخی تولید‌کنندگان یا شرکت‌ها از این شیوه، یادآور شد: «برخی خریداران و فروشندگان در این زمینه مقصر هستند و برخی به دلیل گم کردن رد مباحث مالیاتی و فرار از شفاف شدن معاملات و درآمدها دست به این کار می‌زنند و در عین حال دلایل دیگر نیز می‌تواند وجود داشته باشد.» هفته گذشته نیز علی عسکری، رییس سازمان امور مالیاتی از کشف پرونده‌های کدفروشان در شهرهای مختلف و برخورد با آنها خبر داده و گفته بود: «اخیرا کشف کردیم که در حوزه مالیات بر ارزش افزوده برخی افراد اقدام به کدفروشی و فاکتورفروشی در شهرهای مختلف می‌کنند و در حال حاضر یک گروه در اصفهان شناسایی شده و این گروه بیش از ۱۵ میلیارد تومان فاکتور فروش صادر کرده بود که درحال حاضر به دادگاه احضار شده‌اند.»
فرهنگ مالیاتی نداریم
گفته‌های معاون سازمان امور مالیاتی محلی بود که بار دیگر از گریز مردم از پرداخت یارانه در آن صحبت شد. به گفته طاری، برخی مودیان کمتر از میزان واقعی مالیات خود را ابراز می‌کنند و در این حالت سازمان موظف است طبق قانون عمل کند و خود مودیان مقصر اصلی هستند که مشکل ایجاد می‌شود.
در خصوص فرهنگ پرداخت مالیات در کشورمان، محمدعلی عبدالله‌زاده عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به «حمایت» می‌گوید: «عدم پرداخت مالیات در کشور ما فرهنگی ریشه‌دار است. بسیاری عقیده دارند مالیاتی که پرداخت می‌کنند، پول زور است که دولت از آنها می‌گیرد. هر کس که به هر شکلی مالیات ندهد، خود را زرنگ می‌داند. با اینکه در کشورهای دیگر کسانی که مالیات می‌پردازند، دارای شان اجتماعی بالاتری هستند.» عبدالله‌زاده در خصوص ریشه‌های چگونگی به وجود آمدن این فرهنگ در کشورمان می‌گوید: «باید بررسی کاملی در این خصوص صورت گیرد و تاکنون چنین تحقیقی انجام نشده که بتوان به این سوال پاسخ درستی داد. اما به اعتقاد بسیاری از کسانی که فرار مالیاتی دارند، وقتی کشوری دارای منابع طبیعی است، نباید از مردمش مالیات گرفته شود. در واقع همین تلقی است که باعث شده تا دولت و اقتصاد ما تا این اندازه به نفت وابسته باشد.»
نماینده مردم فردوس در مجلس تاکید می‌کند، بی عدالتی در دریافت مالیات هم باعث شده تا فرهنگ پرداخت مالیات همه‌گیر نباشد. در واقع برخی تصور می‌کنند چون عده‌ای با هر طریقی از پرداخت مالیات طفره می‌روند و قانون را دور می‌زنند.