نظر سازمان حسابرسي در خصوص نحوه اعمال تفاوت تسعير ارز براساس استاندارد حسابداري شماره ۱۶
تاریخ : ۹۲/۰۶/۰۳
شماره : ۱۲۱/۲۳۳۸۴۰
جناب آقای اسکندر بیاتی
رئیس محترم کمیته فنی سازمان حسابرسی
با سلام
احتراماً، عطف به مصوبه مجمع مورخ ۱۵/۰۵/۹۲ آن سازمان محترم در خصوص متن اصلاحات استاندارد حسابداری شماره ۱۶ با عنوان “آثار تغییر در نرخ ارز” و با توجه به مذاکرات صورت گرفته در این خصوص، سوالات و ابهامات زیر در خصوص نحوه عمل شرکت‌ها در رعایت استاندارد مزبور و اصلاحات اخیر آن را به استحضار می‌رساند:
۱- طبق مصوبه فوق‌الذکر، رعایت بند ۲۹- ب استاندارد حسابداری شماره ۱۶ برای شرکت‌هایی که سال مالی آنها از ۱/۶/۱۳۹۱ شروع می‌شود، الزامی است. در این خصوص:
۱-۱- آیا نحوه عمل مزبور که ناشی از تغییر در استاندارد می‌باشد به عنوان تغییر در رویه (موضوع بند ۳۹ استاندارد حسابداری شماره ۶) محسوب می‌شود یا خیر؟ در صورتیکه پاسخ مثبت است نحوه احتساب تعدیلات انباشته تغییر در رویه و همچنین تجدید ارائه صورتهای مالی به چه ترتیب است؟
۲-۱- چنانچه شرکت‌هایی که شروع سال مالی آنها قبل از ۰۱/۰۶/۱۳۹۱ می‌باشد و به موجب استاندارد قبلی (قبل از اصلاحات)، موظف بودند که در صورتهای مالی سال مالی ۹۱ خود تفاوت‌های ناشی از تسعیر ارز بدهی‌های ارزی را به هزینه دوره منتقل کنند؛ در صورتهالی مالی سال قبل مطابق با استاندارد عمل نکرده باشند (و در نتیجه تفاوت‌های ناشی از تسعیر ارز بدهی‌های ارزی را به هزینه دوره منتقل نکرده باشند)، آیا باید زیان مزبور را به حساب تعدیلات سنواتی منظور نمایند؛ یا آن را به حساب بهای تمام شده دارایی منظور نمایند؟
۳-۱- اگر شرکتهای موضوع بند ۲-۱ فوق، در سال قبل مطابق استاندارد حاکم عمل کرده باشند، چه برخوردی با زیان تسعیر ارز شناسایی شده در صورتهای مالی سال قبل صورت می‌گیرد؟
۴-۱- در خصوص واحدهای تجاری که دوره مالی صورتهای مالی آنها از ۱/۰۶/۱۳۹۱ و بعد از آن شروع می‌شود؛ آیا در نحوه عمل و میزان تفاوت تسعیر ارزی که به بهای تمام شده دارایی مربوطه اضافه می‌شود، بین واحدهای تجاری که در سال مالی ۹۱، مطابق با استاندارد حاکم عمل نمودهاند (استاندارد حسابداری تجدید نظر شده ۱۶ قبل از اعمال اصلاحات مورخ ۱۵/۰۵/۹۲) و واحدهای تجاری که در سال ۹۱ مطابق با استاندارد عمل ننمودهاند، تفاوتی وجود دارد؟
۲- در متن اصلاحیه، منظور از تاریخ “شروع کاهش ارزش” چیست؟
– آیا منظور آخرین تاریخ “شروع کاهش ارزش” از زمان تحصیل یا ساخت دارایی است (صرفنظر از اینکه طی یک دوره یا بیش از آن واقع شده باشد) یا کاهش ارزشِ واقع شده طی دورۀ مورد گزارش، مدنظر است؟
– در صورت وجود نوسانات متعدد (کاهش و افزایش نرخ ارز) طی دوره، کدام تاریخ به عنوان تاریخ شروع کاهش ارزش مدنظر است؟ در صورتیکه آخرین تاریخ “شروع کاهش ارزش” طی دوره مدنظر است، نحوه برخورد با تغییرات ارزش رخ داده مابین “ابتدای دوره” و تاریخ آخرین “شروع کاهش ارزش” چگونه است؟
۳- مطابق با متن اصلاحات، یکی از شرایط احتساب تفاوت‌های تسعیر بدهی‌های ارزی به بهای تمام شده دارایی، این است که در مقابل بدهی، حفاظی وجود نداشته نباشد. با توجه به اینکه در هیچ یک از استانداردهای حسابداری واژه “حفاظ” تعریف نشده است، تبیین شرایطی که در مقابل بدهی، حفاظ وجود دارد امری ضروریست. همچنین آیا وجود دارایی ارزی میتواند به عنوان حفاظ در نظر گرفته شود یا خیر؟ در صورتیکه پاسخ سوال مزبور، مثبت است اولا چه داراییهایی و با چه شرایطی، و ثانیا نگهداری چه میزان دارایی ارزی، باید به عنوان حفاظ تلقی گردد؟
۴- با توجه به اصلاحات اخیر استاندارد، آیا موارد مطرح شده در نامه شماره ۹۱۲۷۴۵۳ مورخ ۰۵/۱۱/۱۳۹۱ آن سازمان محترم در خصوص ارز قابل دسترس و سایر موارد مطروحه، همچنان برقرار می‌باشد یا اینکه مصوبه مذکور کان لم یکن تلقی می‌گردد؟
با توجه به مراتب فوق، و با عنایت به اهمیت موضوع، خواهشمند است رهنمودهای آن کمیته محترم در خصوص اصلاحیه اخیر استاندارد حسابداری ۱۶ و ابهامات مطرح شدۀ فوق‌الذکر، به این سازمان اعلام گردد.
پیشاپیش از زحمات آن کمیتۀ محترم قدردانی می‌نمایم.
با تجدید احترام
آزاده مداحی
پاسخ کمیته فنی سازمان حسابرسی مورخ ۱۳۹۲/۰۷/۳۰
تاریخ : ۹۲/۰۸/۰۶
شماره : ۱۲۱/۲۴۱۷۵۹
جناب آقای اسکندر بیاتی
رئیس محترم کمیته فنی سازمان حسابرسی
با سلام
احتراماً، عطف به نامه شماره ۹۲۱۶۹۹۶ مورخ ۳۰/۰۷/۱۳۹۲ آن کمیته محترم به استحضار می‌رساند ابهامات مطرح شده طی نامه شماره ۲۳۳۸۴۰/۱۲۱ مورخ ۰۳/۰۶/۱۳۹۲، (و نامه‌های پیگیری شماره ۲۳۸۳۸۳/۱۲۱ مورخ ۰۹/۰۷/۱۳۹۲، شماره ۲۳۹۱۶۶/۱۲۱ مورخ ۱۵/۰۷/۱۳۹۲ و شماره ۲۴۰۲۰۵/۱۲۱ مورخ ۲۳/۰۷/۱۳۹۲) در خصوص نحوه اجرای اصلاحیه استاندارد حسابداری شماره ۱۶ با عنوان “آثار تغییر در نرخ ارز” به شرح زیر پاسخ داده نشده است:
۱- طبق مصوبه فوق‌الذکر، رعایت بند ۲۹- ب استاندارد حسابداری شماره ۱۶ برای شرکت‌هایی که سال مالی آنها از ۱/۶/۱۳۹۱ شروع می‌شود، الزامی است. در این خصوص:
۱-۱- آیا نحوه عمل مزبور که ناشی از تغییر در استاندارد می‌باشد به عنوان تغییر در رویه (موضوع بند ۳۹ استاندارد حسابداری شماره ۶) محسوب می‌شود یا خیر؟ در صورتیکه پاسخ مثبت است نحوه احتساب تعدیلات انباشته تغییر در رویه و همچنین تجدید ارائه صورتهای مالی به چه ترتیب است؟
۲-۱- چنانچه شرکت‌هایی که شروع سال مالی آنها قبل از ۰۱/۰۶/۱۳۹۱ می‌باشد و به موجب استاندارد قبلی (قبل از اصلاحات)، موظف بودند که در صورتهای مالی سال مالی ۹۱ خود تفاوت‌های ناشی از تسعیر ارز بدهی‌های ارزی را به هزینه دوره منتقل کنند؛ در صورتهالی مالی سال قبل مطابق با استاندارد عمل نکرده باشند (و در نتیجه تفاوت‌های ناشی از تسعیر ارز بدهی‌های ارزی را به هزینه دوره منتقل نکرده باشند)، آیا باید زیان مزبور را به حساب تعدیلات سنواتی منظور نمایند؛ یا آن را به حساب بهای تمام شده دارایی منظور نمایند؟
۳-۱- در خصوص واحدهای تجاری که دوره مالی صورتهای مالی آنها از ۱/۰۶/۱۳۹۱ و بعد از آن شروع می‌شود؛ آیا در نحوه عمل و میزان تفاوت تسعیر ارزی که به بهای تمام شده دارایی مربوطه اضافه می‌شود، بین واحدهای تجاری که در سال مالی ۹۱، مطابق با استاندارد حاکم عمل نمودهاند (استاندارد حسابداری تجدید نظر شده ۱۶ قبل از اعمال اصلاحات مورخ ۱۵/۰۵/۹۲) و واحدهای تجاری که در سال ۹۱ مطابق با استاندارد عمل ننمودهاند، تفاوتی وجود دارد؟
۲- در متن اصلاحیه، منظور از تاریخ “شروع کاهش ارزش” چیست؟
– آیا منظور آخرین تاریخ “شروع کاهش ارزش” از زمان تحصیل یا ساخت دارایی است (صرفنظر از اینکه طی یک دوره یا بیش از آن واقع شده باشد) یا کاهش ارزشِ واقع شده طی دورۀ مورد گزارش، مدنظر است؟
– در صورت وجود نوسانات متعدد (کاهش و افزایش نرخ ارز) طی دوره، کدام تاریخ به عنوان تاریخ شروع کاهش ارزش مدنظر است؟ در صورتیکه آخرین تاریخ “شروع کاهش ارزش” طی دوره مدنظر است، نحوه برخورد با تغییرات ارزش رخ داده مابین “ابتدای دوره” و تاریخ آخرین “شروع کاهش ارزش” چگونه است؟
با توجه به مراتب فوق و با عنایت به الزام شرکت‌ها به ارسال صورتهای مالی و گزارش‌های منتهی به پایان شهریورماه و اهمیت این موضوع، خواهشمند است دستور فرمایید در ارائه پاسخ و رهنمودهای آن کمیته محترم تسریع گردد.
با تجدید احترام
آزاده مداحی
پاسخ کمیته فنی سازمان حسابرسی مورخ ۱۳۹۲/۰۸/۲۱
