بر اساس ماده ۱۶۹ مکرر قانون ماليات هاي مستقيم [1] کليه اشخاص حقيقي وحقوقي موضوع بندهاي (الف)و (ب) ماده ۹۵ قانون ماليات هاي مستقيم [2] مکلفند فهرست معاملات خود را به صورت فصلي پس از پايان هرفصل به صورت الکترونيکي از طريق پورتال سازمان امورمالياتي ويا درقالب يک فايل توليد شده برروي CD به اداره امورمالياتي مربوطه تحويل نمايند.
درابتدا بايد دانست صاحبان مشاغل بند هاي (الف) و(ب ) ماده ۹۵ قانون ماليات هاي مستقيم چه کساني مي باشند وچه تکاليفي برعهده آنها است؟ به استنادقانون ماليات هاي مستقيم ، صاحبان مشاغل موضوع بندهاي (الف) و(ب) مکلفند اسناد ومدارک مثبته کافي براي تشخيص درآمد مشمول ماليات خود نگهداري کنند. اين افراد ازلحاظ تشخيص درآمد مشمول ماليات به گروه هاي زير تقسيم مي شوند:
بند (الف): صاحبان مشاغلي که مکلف به ثبت فعاليت هاي شغلي خود دردفاتر روزنامه وکل موضوع قانون تجارت هستند وبايد دفاتر واسناد ومدارک مربوط را با رعايت وموازين استانداردهاي پذيرفته شده حسابداري نگاهداري کنند.
بند(ب): صاحبان مشاغلي که برحسب اين قانون مکلف به ثبت فعاليت هاي شغلي خود دردفاتر درآمد وهزينه مي باشندونمونه هاي دفاتر مذکورتوسط سازمان امورمالياتي کشور تهيه گرديده ودردسترس قرار گرفته است.
تعدادي از صاحبان مشاغل بند(الف) اين قانون عبارتند از: دارندگان کارت بازرگاني وکليه واردکنندگان وصادرکنندگان، صاحبان کارخانه ها وواحدهاي توليدي که براي آنها جواز تاسيس وپروانه بهره برداري صادرشده، بهره برداران معادن، صاحبان موسسات حسابرسي، حسابداري ودفترداري ، ارايه دهندگان خدمات مديريتي، مشاوره اي ، انفورماتيک ، رايانه اي اعم از سخت افزاري ونرم افزاري وطراحي سيستم، صاحبان مراکزآموزشي وپرورشي ، آموزشگاه هاي آزاد، مدارس غيرانتفاعي، دانشگاه ها ومراکز آموزش عالي ، صاحبان هتل ها، صاحبان بيمارستان ها، زايشگاه ها، آسايشگاه ها، درمانگاه ها وخانه هاي سالمندان .
تعدادي ازصاحبان بند (ب) ماده (۹۵) قانون ماليات هاي مستقيم نيز عبارتند از : صاحبان کارگاه هاي صنعتي ، صاحبان مراکزارتباطات رايانه اي، وکلا، کارشناسان، مترجمان رسمي دادگستري، مشاوران حقوقي، حسابداران رسمي واعضاي سازمان هاي نظام مهندسي ،دلالان، حق العمل کاران وکارگزاران ، سازندگان وفروشندگان طلا وجواهر، صاحبان دفاتر رسمي ،عاملان فروش وفروشندگان آهن آلات.
لازم به ذکر است که فهرست کامل صاحبان مشاغل بندهاي فوق درقانون ماليات هاي مستقيم ذکر شده است. از آنجا که سازمان امورمالياتي کشور چندي است که سامانه اينترنتي ارسال فهرست معاملات الکترونيکي را راه اندازي کرده است ، براي روشن تر شدن هرچه بيشتر موضوع وارايه مقايسه ميان حال وگذشته ، تصميم گرفتيم با يکي از صاحبان مشاغل موضوع بند(ب) قانون به نام آقاي ج. کفايي که دربازار آهن مشغول به کار هستند گفتگويي داشته باشيم. وي درپاسخ به اين سوال که درحال حاضر ليست خريد وفروش ومعاملات خود رابه چه صورت ارسال مي کنيد،گفت : ما تا سال ۸۹ تمام ليست معاملات فصلي خود را به صورت دستي تهيه مي کرديم وبه حوزه مربوطه خود ارايه مي داديم ودرقبال آن رسيد دريافت مي کرديم.ولي از سال ۹۰ به بعد اعلام کردند که هيچ گزارشي را از شما به صورت دستي نمي پذيريم وفهرست معاملات خود را به صورت الکترونيکي از طريق سايت سازمان امورمالياتي ارسال ويا درقالب يک CDبه اداره امورمالياتي مربوطه تحويل نماييد. از ايشان پرسيديم: کدام روش براي شما بهتر است ؟ اين که دستي بفرستيد يا ازطريق سايت سازمان ارسال نماييد؟ وي گفت: اين روش جديد که الان سازمان طراحي کرده براي من راحت تراست. قبل از اين خيلي استرس داشتم . بايد وقت مي گذاشتم ويک مسير طولاني را طي مي کردم وبه حوزه مالياتي مي رفتم؛ کلي وقت من درآنجا گرفته مي شد تا کار را تحويل دهم ورسيد دريافت کنم واسترس داشته باشم تا گزارشات من مفقود نشود که آنها را مجددا” بفرستم .گاهي اپراتوري که دراداره امورمالياتي بود ممکن بود مبالغي را اشتباه وارد کند ومن بايد دوباره اصلاحيه مي فرستادم . درحال حاضر اطلاعات مالياتي واز جمله صورت معاملات فصلي خود رادرهر ساعتي از شبانه روز از منزل ويا محل کار خودبدون هيچ استرسي به صورت الکترونيکي وارد سامانه مي کنم .به علاوه کاهش درهزينه ها وصرفه وقت نيز از مزاياي راه اندازي اين سيستم مي باشد . اميدوارم سازمان امورمالياتي کشور روز به روز شرايط مطلوب تري را جهت رفاه حال موديان فراهم نمايد.
فاطمه مالکي_شاهين کرم پور