بیكاری در عصر حاضر به یكی از معضلات مهم دولتها و مردم تبدیل شده است. زمانی كه شخصی به یكباره شغل خود را از دست میدهد و از كار بیكار میشود، دچار مشكلات خاصی میشود كه روبهرو شدن با آنها چندان ساده نیست؛ زیرا مشخص نیست پیدا كردن یك شغل جدید چقدر طول بکشد و در این مدت هزینههای فرد بیكار و خانوادهاش چگونه تامین شود؟
این مشكلات كه عاملی برای نگرانی بسیاری از كارگران و كارمندان است، گرهی است كه باز هم به دست مهمترین كالای استراتژیك در سبد مصرفی خانوارها حل میشود؛ همان كالایی كه خریدش الزامی نیست، اما بسیاری از ما هنوز مزایای آن را نمیدانیم. ممكن است این سوال برای شما پیش بیاید كه بیمه چگونه میتواند پاسخگوی حقوق ماهانه یك كارگر یا كارمند بیكارشده باشد؟
در پاسخ باید بگوییم، میتوان با استفاده از بیمه بیكاری و دریافت حقوق بیكاری تا زمانی كه شغل دیگری پیدا میكنیم، حداقل (کف) هزینههای ضروری و اولیه خود را پرداخت كنیم.
امروزه تمام كشورها سعی میكنند با تدوین و اجرای قوانین بیمه بیكاری از افرادی كه بیكار هستند، حمایت كنند. در كشور ما نیز قانون بیمه بیكاری وجود دارد، ولی همه با جزئیات آن آشنا نیستند. بر این اساس هر آنچه را كه باید در مورد بیمه بیكاری بدانید در این گزارش آوردهایم.
بیکار از نظر قانون بیمه بیکاری
اینكه چگونه میتوانید از مزایای بیمه بیكاری استفاده كنید، سوالی است كه در پاسخ به آن ابتدا باید تعریف بیكار را از منظر قانون بدانید؛ زیرا تصور بیشتر مردم از بیکاری با آنچه در این قانون آمده است، تفاوت دارد. بیکار از نظر قانون بیمه بیکاری، بیمهشدهای است که بدون میل و اراده خود بیکار شده و در عین حال آماده به کار هم باشد.
براساس این قانون، چنانچه بیمهشدهای به علت تغییرات ساختاری اقتصادی کارگروه مربوطه و به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تایید شورای عالی کار، بیکار موقت شناخته شود و همچنین بیمهشدگانی که به علت حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ و آتشسوزی بیکار شوند، میتوانند از مقررات این قانون استفاده کنند. تشخیص ارادی بودن یا غیرارادی بودن بیکاری بیمهشده، برعهده کمیتهای متشکل از نمایندگان سازمان تامین اجتماعی و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمهشده است.
یکی از مواردی که این روزها در سالنهای ادارات کار به آن بر میخوریم این است که مردم بیمه بیکاری را با طرح مجلس که قرار است براساس آن بیکاران از یک حقوق ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزارتومانی بهرهمند شوند، اشتباه میگیرند.
باید توجه داشت که قانون مزبور طرحی مجزاست و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است و با بیمه بیکاری کاملا متفاوت است. بنابراین اگر با میل خودتان کارتان را ترک کردهاید، یا در این زمینه با کارفرمایتان به هر دلیلی و براساس هر موافقتنامهای به توافق رسیدهاید و یا اینکه اساسا از بیمه تامین اجتماعی برخوردار نبودهاید، به فکر استفاده از بیمه بیکاری نباشید.
کارگران فصلی، یک استثنا
یکی از نقاط قوت این قانون این است که براساس آن کارگران فصلی در صورتی که در اثنای فصل کار اخراج شوند و بیکاری آنها بدون اراده شخصی تشخیص داده شود، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
همچنین بیکاران دارای قرارداد کار با مدت معین در صورتی که براساس رأی مرجع حل اختلاف در اثنای مدت قرارداد اخراج شده باشند و نیز افراد شاغل در کارهایی که ماهیت آن جنبه دایمی دارد و براساس قرارداد کار در مدت معینی مشغول به کار بودهاند، با تشخیص واحدهای کار و امور اجتماعی، در صورتی که در پایان قرارداد بیکار شوند، از بیمه بیکاری استفاده میکنند.
چگونه اعلام کنیم، بیکار شدهایم
بیمهشده بیکار برای دریافت مقرری بیمه بیکاری باید حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکار شدنش، موضوع را به واحد کار و امور اجتماعی ذیربط اطلاع دهد و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند تا بتواند از بیمه بیکاری استفاده کند.
بیمهشدگان بیکار، در صورتی که مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باشند، تبعه کشورهای خارجی نباشند، مستمری بگیر، بازنشسته و یا از کار افتاده کلی نباشند و دارای حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حقبیمه باشند، میتوانند برای استفاده از بیمه بیکاری اقدام کنند.
حداکثر زمان استفاده از بیمه بیکاری
بسیاری از مردم تصورشان این است که تا هر زمان دوست داشته باشند، میتوانند از بیمه بیکاری استفاده کنند؛ این تصور غلط است و باید دقت داشت که مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمهشدگان واجد شرایط به سابقه پرداخت حق بیمه آنان بستگی دارد و حداکثر زمان استفاده از آن برای مجردها ۳۶ ماه و برای متاهلها ۵۰ ماه است.
بیکار شدگانی که براساس مقررات قانون کار و حسب آرای صادر شده از مراجع حل اختلاف مقرر در این قانون، به دلیل قصور در انجام وظایف محوله و یا نقض آئیننامههای انضباطی کارگاه توسط کارفرما اخراج شدهاند، مستحق دریافت مقرری بیمه بیکاری نخواهند بود و در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمهشدهای مشخص شود که بیکاری بیمهشده به اراده شخص وی بوده است، بیمهشده باید وجوه دریافتی به عنوان مقرری بیمه بیکاری را به سازمان تامین اجتماعی بازپرداخت کند. همچنین بیمهشدگانی که با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار قبلی خود باز میگردند نیز باید مبالغ دریافتی را به تامین اجتماعی برگردانند.
چنانچه بیمهشده بیکار، اشتغال مجدد خود را اعلام نکند و به رغم اشتغال همچنان به دریافت مقرری بیمه بیکاری ادامه دهد، باید مقرری دریافتی از زمان اشتغال را به تامین اجتماعی برگرداند.
منبع: سایت کسب و کار