عدم شفافیت در شرکت های پالایشی

تعدیل های پی در پی سود سهام شرکت های پالایشی که به گفته مدیران آنها براساس تغییرات نرخ ارز صورت می گیرد، حکایت از عدم شفافیت محض و نوعی بازی در قیمت سهام آنها دارد.از این رو مسئولان نظارتی بازار سرمایه بایستی بر این مسائل توجه بسیار زیادی را اعمال کنند.

۹۹۹۹۹۹ریال به ازای هر سهم. این اولین قیمتی بود که طی روز گذشته و در پی بازگشایی نماد شرکت پالایش نفت تهران پس از ۶ و نیم ماه توقف بر روی سامانه معاملات نقش بست تا در شرایطی غیر قابل باور این سهم با پیش بینی سود ۵۹۰۰ تومان و یک ریالی برای سال مالی ۹۲ آماده خرید و فروش شود.

به گزارش بورس نیوز، به دنبال اعلام پیغام ناظر بازار فرابورس برای گشایش نماد “شتران” سرمایه گذاران بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت ها سفارش های خرید و فروش خود را اعلام کردند که اولین قیمت پیشنهادی خریداران بالاترین رقم سفارش ها بود، اما این سیر ارایه قیمت ها رو به نزول نهاد.

رفته رفته با کاهش هیجان خریداران و فروشندگان، سهام “شتران” با احتساب P/E حدود ۱۶ واحدی به تابلوی معاملات بازگشت و قیمت پایانی آن به ۷۹۵ هزار و ۸۹۹ ریال رسید. بدین ترتیب سهام این شرکت پالایشی که در روز عرضه اولیه ۷۵۰۰ تومان کشف قیمت شده بود و طی هشت روز معاملاتی قبل از توقف نماد تا بهای ۱۰۵ هزار و ۵۳۱ ریال رشد کرده بود، با نوسان مثبت بیش از ۶۵۴ درصدی همراه شد تا با این قیمت باز هم عنوان گران ترین سهم بازار را پیش خود نگه دارد.

اما آنچه که در خصوص این شرکت و دیگر شرکت های صنعت پالایشگاهی اهمیت دارد، بحث قیمت سهام آنها نیست. بلکه روندی است که در نحوه اطلاع رسانی و شفاف سازی آنها پیگیری می شود و افزایش نگرانی از بابت اینکه آیا نظارت های اعمالی بر اطلاعات پر نوسان اینگونه شرکت ها کافی و صحیح بوده است؟

چراکه عدم نظارت دقیق، کافی و البته صحیح بر اطلاعات مالی و عملکردی چنین شرکت هایی می تواند نه تنها موجب سلب اعتماد از سرمایه گذاران شود، بلکه در صورت صحت اطلاعات می تواند به معنای واقعی ارزان فروشی صرف در زمان عرضه اولیه سهم باشد.

البته روند تغییر اطلاعات تنها مربوط به “شتران” نبوده و با بررسی سایر شرکت های هم گروه آن نیز می توان دید که افزایش سود پالایشگاه ها برای سال ۹۲ در مقایسه با سال ۹۱ از ۵۲ تا ۲۵۹ درصد تغییر برخوردارند.

در همین ارتباط رییس هیأت مدیره مؤسسه حسابرسی دایارایان در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز پیرامون روند اطلاع رسانی گروه پالایشی اظهار داشت: به نظر اینجانب تعدیل های پی در پی سود سهام شرکت های پالایشی که به گفته مدیران آنها براساس تغییرات نرخ ارز صورت می گیرد، حکایت از عدم شفافیت محض و نوعی بازی در قیمت سهام آنها دارد.

غلامحسین دوانی افزود: بدین ترتیب تمام رفتارهایی که در بیان علل این تغییرات از آنها مشاهده می شود، حقه  است و در این میان سرمایه گذاران متضرر خواهند شد. از این رو مسئولان نظارتی بازار سرمایه بایستی بر این مسائل توجه بسیار زیادی را اعمال کنند.

این حسابرس معتمد بورس عنوان کرد: چنین رخدادهایی در آینده می تواند پیامدها و نتایج اسف باری را به بار آورد؛ از طرفی شایعاتی به گوش می رسد مبنی بر اینکه برخی شرکت های این گروه دو طرف تراز نامه خود را با دو نرخ متفاوت ارز تسعیر می کنند که اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد، به نوعی کلاه برداری تلقی می شود. بطوریکه طبق این شایعات تسعیر دارایی ها با نرخ بالاتر ارز و بدهی های ارزی با نرخی پایین تر صورت می پذیرد.

این کارشناس ارشد حسابداری با تأکید بر اینکه تغییرات نرخ ارز بهانه خوبی به دست بازیگران و فعالان بازار سهام داده است، تصریح کرد: با استفاده از این بهانه برخی از سود جویان با همدستی یکدیگر، در قیمت سازی و حباب سازی در بازار سهام شریک می شوند.

وی با اعتقاد بر زیان ده بودن شرکت های پالایشی در شرایط فعلی گفت: بنده معتقدم در حال حاضر شرکت های گروه مذکور سودده نیستند و می توان سهامی را در این گروه نام برد که با بررسی ترازنامه و اطلاعات مالی موجود عدم تحقق سود در آن را به اثبات رساند.

مدیر عامل مؤسسه حسابرسی دایارایان گفت: یکی از دلایل این ادعا بحث مربوط به نرخ ارز است، بطوریکه ارزی که از محل درآمدهای آنها وارد اتاق مبادلاتی می شود و در عمل در دسترس شرکت ها نیست، چگونه در حساب درآمدهای آنها به نرخ ۳۰۰۰ تومان تسعیر می شود.

این عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران ادامه داد: در این شرایط بحث برگشت مالیات بر ارزش افزوده شش درصدی به حساب برخی پالایشگاه ها نیز موضوع دیگری است که با وجود ادعای شرکت ها، هنوز حل نشده باقی مانده است. اما چگونه می شود که آنها ذخیره ای از این بابت در حساب های خود منظور نمی کنند؛ حال آنکه هر شرکت دیگری که می بود بایستی به این دلیل ذخیره می گرفت.

دوانی در خاتمه سخنان خود گفت: نظر شخصی من این است که چنین محل هایی تنها دکانی برای کسب سود توسط عده ای خاص است و برخی به دلیل منافع و موقعیت هایی که در شرکت های این گروه دارند، از اقدام علیه روند اشتباه مذکور ممانعت می ورزند. اما به هر روی باید امیدوار بود که با نظارت های کافی و صحیح هرچه زودتر جلوی چنین مشکلاتی گرفته شود.

در پایان این گزارش می افزاید، تأمل در روند معاملاتی و اطلاعاتی “شتران” به عنوان نمونه ای از شرکت های صنعت پالایشی تنها و تنها بیانگر این حقیقت است که عدم شفافیت و ابهام در این گروه امری بدیهی و به زعم مسئولین عادی است. چه بسا روزی با تغییر نرخ ارز در صورت های مالی آنها سودآوری این شرکت ها سر به فلک بکشد و در روزگاری دیگر با حذف پارامترهایی همچون تخفیف ۵ درصدی نرخ خوراک آنها، این شرکت ها شرایطی عکس را تجربه کنند.