استراتژی‌های نوین سرمایه‌گذاری(۱) – مروری بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هستند.
این صندوق‌ها در واقع نقش واسطه بین سرمایه‌گذاران و بازار سرمایه را بازی می‌کنند، به طوری که افراد حقیقی و حقوقی منابع مالی خود را برای سرمایه‌گذاری در بورس یا سایر بازارهای مالی به این صندوق‌ها می‌سپارند و مدیران صندوق، تصمیمات خرید و فروش را اتخاذ می‌کنند.
طبق تئوری‌های اقتصادی، هر فرد باید بخشی از پس‌انداز خود را در دارایی ریسکی سرمایه‌گذاری کند، اما سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نیازمند دانش و تجربه است و همین امر باعث ایجاد و رشد روز افزون صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک شده است.
این صندوق‌ها در بازار آمریکا بیش از صد سال قدمت دارند و در حال حاضر مالکیت حدود یک چهارم بورس را در قالب حدود ۸۰۰۰ صندوق در اختیار دارند. تعداد افرادی که در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند بیش از ۹۰ میلیون نفر است، به بیان دیگر حدود نیمی از خانوارهای آمریکایی بخشی از پس انداز خود را از طریق این صندوق‌ها وارد بازار سرمایه می‌کنند. این اعداد به خوبی نشان‌دهنده اهمیت این صنعت و تاثیر آن بر اقتصاد است.
اگر سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سایر کشورها را به این ارقام اضافه کنیم دارایی تحت مدیریت (AUM) صندوق‌های مشترک جهان بالغ بر ۲۴ تریلیون دلار است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، برخی مخصوص سرمایه‌گذاری در بازار سهام هستند، برخی در بازار اوراق قرضه سرمایه‌گذاری می‌کنند و بعضی دیگر مخصوص بازارهای پولی هستند. ضمن آنکه تعدادی هم در همه این بازارها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
همچنین این صندوق‌ها با توجه به استراتژی سرمایه‌گذاری، میزان ریسک، نوع صنعت و حوزه جغرافیایی شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند، ساختار هزینه و بسیاری شاخص‌های دیگر در دسته‌بندی‌های مختلف طبقه‌بندی مي‌شوند. این تنوع برای پاسخ به نیاز افراد با میزان ریسک‌پذیری، افق سرمایه‌گذاری و ترجیحات مختلف ایجاد شده است.
در کشور ما نیز صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک از حدود ۵ سال قبل شروع به فعالیت کرده‌اند و به عنوان واسطه‌ای بین مردم و بازار سرمایه عمل می‌کنند.
البته مانند بسیاری از نهادهای مالی دیگر، این نهاد با نهاد مشابه خود در کشورهای توسعه یافته فاصله زیادی دارد اما طی چند سال فعالیت، رشد قابل ملاحظه‌ای کرده و تعداد این صندوق‌ها در حال حاضر به حدود ۶۰ صندوق رسیده است.
با این وجود تقریبا همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری ایرانی به طور مشابه عمل می‌کنند و اطلاعاتی در مورد مشخصه خاص هر صندوق به مشتری داده نمی‌شود.
در واقع مشتری نمی‌داند استراتژی هر صندوق چیست، در چه صنعتی سرمایه‌گذاری می‌کند، درجه ریسک‌پذیری آن چقدر است و برای چه افرادی تاسیس شده است. با این حساب تنها معیار برای انتخاب صندوق، عملکرد قبلی آن است که با توجه به عمر کوتاه بيشتر صندوق‌ها، این معیار نیز چندان نمی‌تواند قابل اعتماد باشد.
آنچه طی سلسله نوشتار آتی با عنوان کلی «استراتژی‌های نوین سرمایه‌گذاری در بورس» خواهد آمد مروری است بر تعدادی از استراتژی‌های مورد استفاده در این صنعت با هدف معرفی تنوع موجود در آن و همچنین امکان نوآوری در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری.
در این نوشتارها به طور عمدی از تکرار کلیشه‌ای استراتژی‌های شناخته شده صندوق‌ها پرهیز کرده و بر صندوق‌هایی که به نوعی استراتژی‌های نوآورانه و منحصر به فردی را در پیش گرفته اند می‌پردازیم.
اگرچه این استراتژی‌ها لزوما مهم‌ترین یا پرکاربردترین استراتژی‌های موجود نیستند، اما توجه به آنها می‌تواند نخست تصدیقی بر تنوع استراتژی‌های مورد استفاده باشد و ديگر اينكه انگیزه و ایده برای پیاده‌سازی استراتژی‌های مختلف و نوآوری در صندوق‌های مشترک ایرانی ایجاد كند.
مهدی حیدری – Mahdi.Heidari@hhs.edu
علی ابراهیم‌نژاد- Ali.Ebrahimnejad@bc.edu
منبع : دنياي اقتصاد
