بورس شرایط خاص و جالبی را پشت سر می گذارد .عوامل مختلف از جمله قیمت دلار ،مسایل سیاسی ، رکود حاکم بر تولید و مواردی از این دست باعث شده تا در مجموع این بازار آنگونه که باید و شاید نتواند باعث جذب نقدینگی جامعه باشد .اما جدای از موارد کلی بیان شده ، جالب قیمت سهام برخی شرکتهای بزرگ است .
.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، شرکتهایی که سرمایه آنها سر از هزاران میلیارد در می آورد. دیدن قیمت سهام این شرکتها در روی تابلوی بورس جز تعجب و حیرت چیز دیگری به دنبال ندارد . قیمت ۹۰ تومان ، ۱۰۰ تومان ،۱۱۰ تومان و …برای چنین شرکتهایی چه تصویری در ذهن می سازد؟در این شرایط آدامس از سهام این شرکتها ارزشمند تر و گران تر نیست؟چه بر سر شرکتهای بورسی ما آمده ؟
.
آیا قیمت سهامی مثل شرکتهای فولادی که محصولاتشان در جهان حرف اول را می زند ، قیمت سهام صنایع و شرکتهایی که ارزش آن و طلبشان از دولت سر به آسمان می زند این است؟با پول هر آدامس چند سهم این شرکتها را بخریم خوب است؟یک سهم ، پنج سهم ، ده سهم ، ۱۵ سهم…باور نمی کنید .سری به بورس و قیمتهای سهام شرکتهای بزرگش بزنید.
.
در حالی بورس تهران ۵ ماه ابتدایی سال ۹۱ را با بازدهی پایین پشت سر گذاشت که پس از ورود به ماه پنجم سال یعنی مرداد ماه بازار آن روی خود را به سهامداران نشان داد. بر این اساس با رشد دلار که مهمترین عامل در تغییر جهت شاخص بود، شرکتها معدنی، پتروشیمی، فولادی از جمله صنایعی بودند که همگام با رشد دلار به دلیل اینکه از شرکتهای صادراتی بودند با رشد قیمت خوبی روبه‌رو شدند.
.
در مقابل این صنایع روبه رشد، صنایعی از جمله خودرویی‌ها و بانکی ها بودند که به هر دلیلی با افت روبه رو واین افت به حدی پیش رفت که قیمت برخی از آنها به زیر قیمت اسمی رسید و این اتفاق برای شرکتهای بزرگی خوروساز و برخی بانکی ها که دارای سرمایه بالایی هستند قابل پذیرش نبود.
.
کسی تصور این را نمی‌کرد که شرکتی همانند ایران خودرو و یا بانک ملت با آن همه دارایی و سرمایه به چنین قیمت‌‌هایی برسد. البته برخی شرکتها نیز در سال جاری شاید افت نکردند اما رشدی هم نداشتند و این نیز نوعی افت برای آنها به حساب می‌آید.
.
صنعت ساختمان، سیمان، بانک و خودرو این چهار صنعت قیمت هر سهم آنها در سال جاری تغییر خاصی همانند برخی صنایع مثل معدنی و پالایشگاهی نداشت. این مسئله در مورد خودرویی‌ها بیش از دیگر صنایع به چشم می‌خورد.
.
اتفاقی که برای شرکت سایپا رخ داد نادر بود، قیمت هر سهم این شرکت خودروساز از حدود ۴۰۰ تومان در ابتدای سال ۹۰ که قیمت اوج طی چند سال اخیر است در حال حاضر به حدود ۹۰ تومان رسیده است. این افت یعنی ۷۰ درصد کاهش قیمت که برای این شرکتها فاجعه است.
.
البته افت ۷۰ درصدی و یا به طور کلی بالای ۵۰ درصدی که در قیمت شرکتهای خودرو ساز رخ داده است نسبت به قیمتهای روز اوج این شرکتها طی حداقل سه سال اخیر است.
.
شرکت سایپا طی ۱۰ سال اخیر بالاترین قیمت را در فروردین سال ۹۰ تجربه کرد که ۳۹۰ تومان بود همچنین ایران خودرو نیز در اسفند سال ۸۹ و فروردین سال ۹۰ بیشتری قیمت را ثبت کرده است که ۳۱۵ تومان بوده و درحال حاضر به ۹۳ تومان کاهش یافته است.
البته این قیمت‌ها با محاسبه افزایش سرمایه شرکتها است.
.
دلیل رشد خودرویی‌ها در اواخر سال ۸۹ و ابتدای سال ۹۰
خودرویی‌ها در اواخر سال ۸۹ و فروردین سال ۹۰ همه با هم روند به سمت بالا حرکت کردند زیرا در زمستان سال ۸۹ اعلام شد که قرار است سهام شرکتهای خوردویی واگذار شود.
با علام این خبر به دلیل اینکه این تصور وجود داشت که با واگذاری سهام هر شرکتی استقبال از آن سهم کم می شود بنابراین قیمت سهام این شرکتها رشد کرد تا اینکه به قیمت‌ها اعلام شده در بالا رسید.
.
شرکتها لیزینگ در چه شرایطی هستند
اما درمورد شرکتهای لیزینگ کاهش قیمت آنها کاملا با وضعیت خودروسازها مرتبط است زیرا شرکتهایی مثل لیزینگ‌های خودرویی وضعیت آنها وابستگی زیادی به فروش دارند یعنی فروش آنها ارتباط مستقیمی با میزان سهمیه‌ای که از خودروسازها دریافت می‌کنند، دارد.
وقتی شرکتهای خودروساز نتوانند بفروشند شرکتهای لیزینگ نیز ماشینی در اختیار ندارند که بفروشند بنابراین با مشکل روبه رو می شوند.
در این سهم افت قیمت لیزینگ ها در سال ۹۱ مشخص است.قیمت خودرو در سالهای گذشته به دلیل نرخ پایین دلار ارزان تر بود، ومشکل خودرویی‌ها در سال ۹۱ خود را نشان داد زیرا بازار از خودرو اشباع شده بود و نیازی وجود نداشت. البته تا قبل از گرانی دلار و ارز که موجب ولع بیشتر مردم برا خرید شده بود.
.
چه شد که رشد دلار خودرویی‌ها را بیچاره کرد
در کنار عواملی همچون نداشتن بازار هدف فروش، عدم ابداع و نوآوری در طراحی ماشین و اتمام نیاز به ماشین در بازار داخل ، بازار دلار در سال ۹۱ گران شد بنابراین با توجه به رشد همه پارامتر‌های اقتصادی طی سالهای اخیر نمی‌توان انتظار داشت که دلار رشد نکند. در این سالها تقریبا ثابت بود تا اینکه در سال جاری رشد ارز به اوج خود رسید.
بر اساس این گزارش، به گفته محمد کاویانی تحلیل‌گر بازار سرمایه یکی از بیماری‌های صنعت ما دلار ارزان بود که برخی ضرر کردند. زیرا زمانی بود که پرتقال و انگور ازشیلی وارد کشور می‌شد ولی در حال حضار پرتقال به خصوص در سال جاری ارزان تر از سالهای گذشته فروخته می‌شد زیرا با توجه به نرخ بالای دلار صرف ندارد که انگور و پرتقال از شیلی وارد شود.
بر این اساس دلیل اینکه در سالهای گذشته میوه‌های وارداتی بیشتر بود، به ارزانی دلار برمی‌گردد. تنها جنسی که امسال گران نشد پرتقال بود. خودرویی ها نیز با این دلار ارزان کار می‌کردند و وقتی دلار گران شد این صنعت به یکی از آسیب‌پذیر ترین صنایع تبدیل شد.
در زمان دلار هزار تومانی پژو تنها ۶ میلیون تومان به سوریه فروخته می‌شد در حالی که در ایران با قیمت ۱۲ میلیون به فروش می‌رسید و این باعث شده بود مردم بگویند که چقدر خودروسازان بی انصاف هستند که به سوریه با نرخ ۶ میلیون می‌فروشند ولی در داخل به دو برابر قیمت .
اما مسئله اینجا بود که در آن زمان نرخ دلار ارزان بود و اگر دلار ۴ هزار تومان بود قیمت پژو که ۶ هزار دلار بود بیش از این حرف‌ها می شد. بنابراین قیمت ۶ میلیونی پژو به دلیل ارزان بودن دلار بود.
.
چه اتفاقی رخ دهد صنعت خودرو ترمیم می شود
افت‌های بالای ۵۰ درصد در قیمت سهام شرکتهای خودرو ساز کم نیست کاویانی با بیان اینکه این صنعت درکوتاه مدت به دلیل زیان‌هایی که طی این دو سال داشته در کوتاه مدت نمی تواند برگردد، معتقد است: این صنعت با دو مسئله برمی گردند اول اینکه در سال ۹۲ میزان تولید و فروش خود را بالا ببرد و دوم اینکه به سمت طراحی و بازار رقابتی حرکت کند . در این شرایط است که می‌تواند زیان‌های بالا طی این مدت را جبران کند.
وی ادامه داد: علاوه بر دو موردی که در بالا ذکر شد، یکی از مسائل مؤثر در بهبود وضعیت خودروسازان قدرت خرید مردم است که در صورت افزایش قدرت خرید امکان استفاده از خودرو نیز افزایش پیدا می‌کند. در نهایت نیز در کنار همه این مسائل باید طراحی ونوآوری داشته باشند و آن زمان است که می‌توانند با همین نرخ فعلی دلار نیز رشد کنند.
این تحلیل‌گر بازار سرمایه تصریح کرد: اگر در سال ۹۲ فروش خودرویی‌ها افزایش نیابد، قیمت آنها نیز با توجه به وضعتی آنها درست نشود و به سمت طراحی و در بازار رقابتی وکنترل هزینه‌ها حرکت نکنند وضعیت آنها تغییر نخواهد کرد.
.
مشکلات و معضلات تجهیزاتی‌ها
یکی از شرکتهایی که در بین صنایع بورسی در سال جاری رشد قیمتی آنچنانی را تجربه نکردند شرکتها تجهیزاتی است که قیمت روز‌های اوج آنها برای مثال مپنا ۵۴۰ و آذرآب ۳۸۰ تومان بوده است که مربوبط به شهریور و اردیبهشت سال ۸۹ می شود.
اما باید این را بدانیم که مشکل شرکتهای تجهیزاتی مسئله نبود کار نیست بلکه نکته مهم مواد اولیه، جابه جایی پول، دوره بالای وصول مطالبات است.
به گفته یکی از کارشناسان بازار سرمایه این شرکت ها وقتی پیمانکار یک پروژه می شوند به دلیل پروسه طولانی واردادت مواد اولیه وقتی کار را شروع می‌کنند ممکن است این مواد با تأخیر به آنها برسد و این موجب ضرر و یا خوابیدن پروژه می‌شود.
البته یکی از مشکلاتی که در برخی شرکتها تجهیزاتی وجود دارد البته به جز مپنا سرمایه‌های پایین آنها است، وقتی شرکتی قصد تحویل کار به پیمانکار را دارد به سرمایه آن نگاه می‌کند واگر این سرمایه اندک باشد کار های بزرگ را به آنها نمی‌دهد.
همچنین، یکی دیگر از مشکلات این شرکتها نقدینگی وهزینه مالی بالا است که موجب شده نتوانند سود‌های بالا ارائه کنند. البته زیان های سنتواتی سالهای گذشته و عدم تخصیص سود در مجامع از جمله مسائلی است که این صنعت با آن روبه‌رو است.
.
مشکل صنعت بانکداری در سال ۹۱ چه بود
سومین صنعتی که در سالجاری نتوانست در مقابل رشد دلار قیمت‌ها بالایی را تجربه کند صنعت بانکداری است زیرا شرکتهای این صنعت برای مثال بانک ملت که از سال ۸۸ وارد بازار سرمایه شد قیمت آن در نقطه اوج خود به ۱۲۳ تومان رسید البته این نرخ با در نظر گرفتن سه افزایش سرمایه است که شرکت با ارقام ۲۲، ۲۵ و ۶۶ درصد داده است.
در حال حاضر نیز حدود ۱۲۰ تومان معامله می شود بنابراین تفاوت چندانی ندارد اما رشدی هم نداشته‌اند که نشان می‌دهد روند مثبتی را پشت سر نگذاشته‌اند.
بر اساس اطاعات موجود یکی از مشکل‌های این صنعت مشکلی است که بانک مرکزی در زمنه‌های مختلف از جمله برداشت از حساب بانک‌ها، رشد قارچ گونه بانک، مطالبات معوق بالا حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان است که موجب شده وضعتی این صنعت به این شکل باشد.
همچنین، یکی از کارشناسان ارشد بازار سرمایه شاهین شایان آرانی در مورد عدم رشد شرکتهای خودرویی و بانکی در سال جاری معتقد است، صنعت بانکداری و خودرو تحت تأثیر تحریم ضرر کردند بنابراین صنایعی که در فضای تحریم و تورمی مثل بانکداری تأثیر پذیرفتند، رشد چندانی را در سال جاری تجربه نکردند.
وی اظهار داشت: بر این اساس بانک‌ها و خودوریی‌ها وضعیت خوبی را پشت سر نگذاشتند. وقتی بانک‌ها نتوانند معامله و تجارت خارجی داشته باشند و خودوریی ها نیز نتوانند قطعات وارد کنند بازار و سهامداران نسبت به آنها واکنش نشان می‌دهد و در نتیجه این می‌شود که شاهد هستیم.
.
گزارش از : حمیده نکونام
.