«حسابداري مديريت نگاه به آينده دارد؛ تصميمساز است؛ غرق تاريخ نميشود؛ محتاط نيست، نظارهگر نيست و در مقابل پويا است و از موضوعات جديد، استقبال ميكند.» اين عبارت، بخشی از سخنان رييس شوراي عالي انجمن حسابداران خبره ايران، در آغاز ششمين همايش حسابداري مديريت در عرصه عمل بود.
.
ضرورت توجه به حسابداري مديريت
سعيد جمشيديفرد با اشاره به تاكيد اين همايش بر كاربرد حسابداري مديريت در سطوح مختلف كسب و كار گفت: اهميت حسابداري مديريت و ضرورت توجه به آن به وضوح در بحثهاي روز و چالشهاي اقتصادي موجود، قابل درك و مشاهده است به گونهاي كه در سطح كلان مسائلي از قبيل تاخير در اعلام بودجه دولت، قيمتگذاري بنزين و ساير فرآوردهها، حذف يارانهها، عيدانه، هدفمندي يارانهها و… به دغدغه روزمره مديران تبديل شده است. وي با اشاره به دغدغههاي متعدد صنايع مختلف افزود: به عنوان مثال در صنعت خودرو، مسائل قيمتگذاري خودرو، بهاي تمامشده، حاشيه سود، قيمت قطعات، برونسپاري؛ در صنعت پتروشيمي و نفت مواردي چون قيمت خوراك پالايشگاهها و پتروشيميها، قيمت فروش فرآوردههاي نفتي، قيمت ارز، ظرفيت توليد، ارزش سهام پالايشگاهها بر مبناي ظرفيت توليد مسائل روز پيشروي مديران است.
.
جمشيديفرد در ادامه به صنعت بانكداري اشاره كرد و گفت: در اين صنعت مسائلي چون قيمت تمامشده پول، اندازهگيري ريسكها، محاسبه سود تسهيلات و… دغدغه مديران است. همچنين مواردي چون ارزشگذاري بر مبناي سودآوري، پيشبيني بودجه، برآورد سود و تقابل حسابداري مديريت و مالي مسائل مهمي در روند خصوصيسازي به شمار ميروند.وي با طرح چند سوال تصريح كرد: باوجود چنين ضرورتهايي چرا از ظرفيت حسابداري مديريت به خوبي استفاده نميشود؟ آيا تصميمگيران خدمات حسابداران را نميشناسند؟ آيا حسابداران نميدانند واقعا تصميمگيران و مديران چه ميخواهند؟ آيا حسابداران به دليل آشنايي و تسلط بيشتر بر حسابداري مالي به حسابداري مديريت بيتوجهند و گزارشگريشان به تصميمسازي كمك نميكند؟ آيا مديران و تصميمگيران نميتوانند خود را از قالبهاي سنتي و دولتي خلاص كنند.
.
عدم توسعه گسترده حسابداري مديريت
جمشيديفرد سپس گفت: سوالاتي از اين قبيل به توسعه نيافتن حسابداري مديريت مرتبط ميشود بنابراين تا زماني كه چنين خلأهايي وجود دارد بايد سمينارهايي از اين دست و كارگاههاي آموزشي مرتبط با آن برگزار شود. رييس شوراي عالي انجمن حسابداران خبره ايران يادآور شد: از مهمترين ويژگيهاي انجمن، برگزاري سمينارها و كلاسهاي آموزشي است و حسابداري مديريت، برجستهترين برند انجمن است و از اين رو استمرار و ارتقای كيفيت و پاسخگويي به نياز استفادهكنندگان همواره در دستور كار انجمن است.
وي افزود: در راستاي اعطاي عناوين حرفهاي تخصصي به اعضا، عنوان حسابدار مديريت خبره به همراه حسابرس داخلي خبره و مدير مالي خبره، به تازگي، تصويب شده و شرايط و چگونگي احراز عناوين يادشده به زودي اعلام خواهد شد.
.
الزام قانوني حسابداري مالي
اين حسابدار رسمي با اشاره به تفاوت حسابداري مالي و حسابداري مديريت خاطرنشان كرد: يكي از واقعيتهاي موجود اقبال حسابداري مالي در مقايسه با حسابداري مديريت به دليل الزام قانوني و مقرراتي حسابداري مالي است و گزارشگري مالي، حسابرسي و حتي گزارشگري مالي بينالمللي به پشتوانه همين الزامات توسعه يافته و مييابد. جمشيديفرد ادامه داد: اگرچه براي بيشتر حسابداران، اعتبار حرفهايگري مطلوبتر از اقتدار قانوني است ولي بايد بدانيم حسب تقسيمبندي حقوقي و تحقيقات حسابداري، كشور ما در گروهي است كه به اعتبار ويژگي حقوق نوشته شده در بعد اقتدار قانوني ارزيابي و طبقهبندي ميشود. بنابراين بايد در حفظ ادبيات حسابداري و دانش و ضوابط حرفه در قوانين و مقررات بكوشيم و از برقراري الزامات آن توسط مقرراتگذاران استقبال كنيم. وي اظهار کرد: اقداماتي كه به تازگي درخصوص گزارشگري مالي بينالمللي، كنترلهاي داخلي، ضوابط حاكميت شركتي و كميته حسابرسي از سوي سازمان بورس و اوراق بهادار صورت گرفته در جهت رشد و اعتلاي حرفه ارزيابي ميشود.
.
جمشيديفرد افزود: ظرفيتهاي خوبي كه در قانون برنامه پنجم از جمله مواد ۲۱۸ درخصوص الزام حسابرسي عملياتي شركتها طي مدت برنامه، شامل شركتهاي پذيرفته شده در بورس، ۷۴ مورد شكلگيري رقابت در فرآيند خصوصيسازي و واگذاري واحدها، تبصره يك ماده ۷۶ موضوع كاهش قيمت تمام شده بند د ماده ۱۰۱ و ۱۰۲ درخصوص قيمتگذاري كالاها و خدمات و ادعاي غرامت در صورت تحميل زيان به بنگاههاي اقتصادي وجود دارد، ميتواند بستر مناسبي براي توسعه حسابداري مديريت باشد.
.
تدوين رويكردهاي تازه براي شرايط تحول يافته نوين
دبير علمي همايش نیز در سخنان خود با اشاره به تغييرات ساختاري محيط و بنيانهاي كسب و كار گفت: رقابتهاي روزافزون، مقررات فزاينده و مطالبات نهادهاي قانونگذار، ريسكها و مخاطرات گوناگون دروني و بيروني، تفكيك مالكيت از مديريت، تجارب فروپاشي بنگاههاي غولآسا و به دنبال آن برجستهتر شدن نقش نظارتي مديران ارشد سازمانها، استقرار مدل حاكميت شركتي، بنگاههاي اقتصادي را با مسائل جديدي روبهرو كرده است.
.
ابوالقاسم فخاريان افزود: همراه با اين تحولات، مقولههايي چون افزايش سهم داراييهاي نامشهود و سرمايههاي فكري در ساختار ثروت بنگاهها، پيدايش سازمانهاي مجازي و تجارت الكترونيك، اهميتيابي اقتصاد مبتني بر دانش و سرمايه فكري، تغيير در انتظارات سهامداران، توجه و تاكيد بر مسووليتهاي اجتماعي و رعايت اخلاق سازماني، شكلگيري زنجيرههاي تامين و ارزش و تغييرات اساسي در مدل اداره سازمانها به پيچيدگيهاي بنگاهداري افزوده است، بنابراين مديران و سياستگذاران ناگزيرند براي شرايط تحول يافته نوين، راهكارهاي جديدي اتخاذ كنند.
.
اين حسابدار خبره در ادامه به مختصات رويكردهاي نوين اشاره كرد و گفت: اتخاذ استراتژيهاي رقابتي، خلق ارزش براي همه ذينفعان، استحكام بخشيدن به حاكميت شركتي، مديريت ريسك و تبديل تهديدها به فرصتها، اعمال مديريت بر منابع و هزينهها، مسووليتسپاري و ايجاد انگيزه در نيروها با استفاده از ابزارهاي كارآمد سنجش عملكرد و در نهايت تصميمگيريهاي مبتني بر خرد و متضمن منافع بنگاهها از جمله مختصات اين رويكردهاي نوين است.
.
حسابداري مديريت، يك پشتوانه اطمينانبخش
فخاريان در ادامه درخصوص اهميت حسابداري مديريت گفت: تجربه شركتهاي موفق و پيشرو دنيا حكايت از آن دارد كه در شرايط دشوار و مخاطرهانگيز، بهرهبرداري از اطلاعات ارزشمند سيستم حسابداري مديريت، همواره به عنوان پشتوانه اطمينانبخش و تاثيرگذار در جهت پيشبرد اهداف و رشد و پايداري سازمانها ايفاي نقش ميكند.
.
وي تاكيد كرد: امروزه نياز به اطلاعات قابل ارائه از سيستم حسابداري مديريت، از محدوده درون سازمانها فراتر رفته و ذينفعان بيروني فراواني را دربرگرفته است. فخاريان سپس با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه حسابداري مديريت در يكصد سال اخير از جمله تاسيس انجمن حسابداران مديريت (CIMA) و تلاشهاي صورت گرفته در اين حوزه از سوي ساير انجمنها از جمله فدراسيون جهاني حسابداران (IFAC) گفت: تاكنون دهها ابزار و تكنيك براي مديريت هزينه، سنجش عملكرد، كمي كردن برنامههاي استراتژيك، ارزيابي آثار تصميمات مديران و تحليل ارزشآفريني براي سهامداران ابداع شده و هزاران مقاله مبتني بر پژوهش انديشمندان و صاحبنظران در حوزه حسابداري مديريت انتشار يافته و منشا اثر قرار گرفته است.
.
وي افزود: از سوي ديگر محصولات كهنه و سنتي حسابداري مديريت، ديگر خريداري ندارد و بسياري از اطلاعات پايهاي حوزه حسابداري مديريت به طور مستقيم و با پشتيباني تكنولوژي اطلاعات توسط مديران غيرمالي قابل دستيابي و حتي پردازش و آفرينش است.
.
مديران مالي، شركاي تجاري
اين حسابدار خبره سپس گفت: عرصه كار حسابداري مديريت وسعت يافته و امروزه مديران مالي با ارائه گزارشهاي تحليلي به شريك تجاري سازمان در تيم مديريتي تبديل شدهاند و نقش آنها در تصميمسازي از ۱۵ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۵۰ درصد افزايش يافته است. وي سپس به جايگاه حسابداري مديريت در ايران اشاره كرد و گفت: باوجود اهميتيابي حسابداري مديريت و تاثيرات قابل ملاحظه آن بر كاركرد بنگاهها، اكثريت شركتها در ايران از جمله شركتهاي بورسي از نظام حسابداري مديريت و محصولات اطلاعاتي ارزشمند و ارزشآفرين آن بيبهرهاند كه اين موضوع به آساني ميتواند موجب اتخاذ تصميمات نادرست، هدر رفتن منابع و عدم دستيابي به اهداف و استراتژيهاي بنگاهها شود.
.
فخاريان درباره دلايل عدم بهرهمندي شركتها و سازمانهاي ايراني از ابزارهاي حسابداري مديريت گفت: عدم آگاهي و اعتقاد مديريت نسبت به جايگاه حسابداري مديريت، نبود موسسات مشاورهاي مديريت توانمند، الزامي نبودن كاربرد حسابداري مديريت در بنگاهها و فقدان دورههاي آموزشي فراگير حسابداري مديريت موجب شده است به حسابداري مديريت توجه نشود. وي در پايان گفت: حسابداران مديريت بايد در چنين شرايطي خود را به ابزار و تكنيكهاي نوين و تحول يافته حسابداري مديريت تجهيز كنند و از چارديواري امور مالي بيرون آمده و به شناخت محيط و حوزههاي فعاليتهاي مختلف بپردازند.
.
منبع : دنياي اقتصاد
.