در حالي بورس تهران پاييزي رويايي را پشت سر گذاشت كه سرمايهگذاران بازار سهام در انتظار نشانههايي هستند كه بتواند ادامه روند صعودي بازار را تضمين كند.
.
رشد خيرهكننده بورس در پاييز امسال از آنجا آغاز شد كه شركتهاي بورسي در گزارشهاي ۶ماهه تعديلات مثبت سنگيني را به بازار گزارش كردند و اين بود كه سرمايهگذاران تشخيص دادند، قيمت سهام به نسبت سود پيشبيني شده توسط شركتها افزايش پيدا نكرده است و از آن زمان رشدهاي خيرهكننده بازار آغاز شد. در همين شرايط، فعالان بازار كه اين روزها احتياط را چاشني فعاليت خود كردهاند، در انتظار گزارشهاي ۹ ماهه شركتها هستند. در ادامه پيشبيني كارشناسان از گزارشهاي ۹ماهه شركتها از نظرتان ميگذرد، ارزيابيهايي كه از ادامه رشد سودآوري شركتها حكايت دارد.
.
P/E بورس اصلاح ميشود
مديرعامل شركت توسعه مديريت و سرمايهگذاري آرمان گوهر ايرانيان در رابطه با گزارشهاي ۹ماهه يادآور شد: بخشي از تعديلات مثبت گروههاي متاثر از نرخ ارز در روند صعودي اخير اصطلاحا پيش خور شده است و افزايش نسبت P/E در ماههاي اخير متاثر از اين موضوع است.
.
همايون هيوند در گفتوگو با دنياي اقتصاد افزود: بنابراين ميتوان انتظار داشت كه با اعلام تعديلات مثبت شركتها نسبت P/E بازار اصلاح شود و به حدود ارقام اواخر تابستان بازگردد تا تناسب خود را با تورم فعلي اقتصاد كشور حفظ كند. مگر اينكه شاهد تغييراتي بنيادي در عرصه سياسي و توافقات جدي در زمينه پرونده هستهاي كشور باشيم كه در اين صورت با توجه به كاهش ريسك سياسي بازار سرمايه ميتوان انتظار داشت كه بازار سرمايه با افزايش P/E مواجه شود. همايون هيوند با اشاره به افزايش نرخ دلار در فصل پاييز تاكيد كرد: بر اين اساس ميتوان انتظار داشت كه سود شركتهاي صادرات محور نسبت به فصل تابستان و بهار افزايش قابل ملاحظهاي پيدا كند كه اين مهم از ديد فعالان بازار سرمايه غافل نمانده است و رشد چشمگير قيمت سهام اين گونه شركتها در فصل پاييز به همين علت بوده است؛ البته بايد ديد كه آيا گزارشهاي اعلامي شركتها ميتواند نظر سرمايهگذاران را براي ادامه روند صعودي قيمت سهام تامين كند يا خير.
.
وي خاطرنشان كرد: با اين حال بيشتر شركتهاي گروه پتروشيمي، فلزات اساسي، معدني و شركتهاي خدماتي كه مبناي محاسبات درآمدهاي متاثر از نرخ ارز را از نرخ مرجع ۱۲۲۶ به نرخ اتاق معاملات ارزي تغيير دادهاند با احتمال تعديل مثبت قابل توجه مواجه هستند. مديرعامل شركت توسعه مديريت و سرمايهگذاري آرمان گوهر ايرانيان درخصوص روند سه ماه پاياني سال ۹۱ نيز گفت: اعلام بودجه سال آينده شركتها در بهمن و اسفند سال جاري اگر براساس واقعيات اقتصادي صورت گيرد و محافظهكاري زيادي از سوي مديران شركتها صورت نگيرد، ميتواند محركي براي ادامه روند صعودي شاخصهاي بورس و قيمت سهام شركتهاي متاثر از نرخ ارز باشد.
.
هيوند افزود: البته اعلام رسمي نرخ دلار در بودجه سال آينده كشور از سوي دولت نيز ميتواند تاثير زيادي بر نحوه اعلام بودجههاي شركتها و انتظارات سرمايهگذاران از بورس بگذارد. همچنين در گزارشهاي حسابرسي شده سالانه شركتها كه در بهار سال آتي و قبل از برگزاري مجامع سالانه اعلام خواهد شد مجددا ميتوان انتظار داشت سود شركتهاي صادرات محور نسبت به سود اعلامي در گزارشهاي ۹ماهه افزايش داشته باشد. از نظر وي، دليل اصلي اين شرايط را ميتوان انتظار حفظ يا حتي افزايش نرخ دلار در زمستان و برخي رويههاي حسابداري مانند تسعير موجوديها و داراييهاي ارزي در پايان سال مالي دانست.
.
گزارشهاي مثبت ۹ماهه در راه است
در همین حال، یک استاد دانشگاه گفت: با توجه به کاهش محدودیتها در صادرات محصولات پتروشیمی در مقایسه با دوره ۶ماهه و با توجه به روند متغیرهای کلان سیاسی و اقتصادی که باعث تثبیت قیمت دلار در محدوده بالای ۳ هزار تومان شده است، به نظر میرسد گزارشهای ۹ماهه برای گروههای صادرات محور به مراتب مطلوبتر از عملکرد ۶ماهه باشد. علی نجفیمقدم در گفتوگو با دنياي اقتصاد با تاکید بر تعدیلات مثبت ۹ماهه افزود: اگر مباحث مربوط به تعلیق افزایش نرخ خوراک پتروشیمیها تا پایان سال صحیح باشد و از سوی دیگر تغییری در وضعیت فروش صنایع صادراتی از جمله پتروشیمیها، کانیهای غیرفلزی و سنگآهنی رخ ندهد، تعدیل مثبت دستهجمعی این گروهها را شاهد خواهیم بود. وی درخصوص صنایعی که فروش داخلی دارند نیز یادآور شد: گروه کانیهای فلزی مانند فولاد مباركه كه فروش و مواد اولیه داخلی دارند، نیز به دلیل افزایش قیمت فروش محصولات و نیز تامین مواد اولیه از داخل به رشد خود ادامه میدهند. این در حالی است که گروه خدماتي نظیر رایانه و مخابرات نیز به دلیل افزایش تورم، بهای ارائه خدمات خود را افزایش میدهند و به دلیل مخاطبان میلیونی خود با سودآوری خوبی همراه خواهند شد.
.
نجفی مقدم خاطرنشان کرد: روند نرخ دلار و بهرهبرداری از پروژههای افزایش ظرفیت شرکتها از عوامل دیگری است که میتواند پیشبینی سود سال آینده و سه ماه پایانی سال ۹۱ را تحت تاثیر قرار دهد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: P/E متوسط بازار در حال حاضر بالاتر از ۶ مرتبه است که با توجه به گزارشهای جدید روند افزایشی را تجربه خواهد کرد. زیرا همزمان با رشد سودآوری و پیشبینی شرکتها، خریداران با افزایش قیمتها همچنان به خرید سهام اقدام ادامه خواهند داد تا قیمتها نیز در کنار EPS سهام افزایش یابند. نجفی مقدم تاکید کرد: به دلیل پایین آمدن ارزش ریال، سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی در تلاش هستند تا سرمایههای خود را به داراییهای با نقدشوندگی بالا تبدیل کنند. بنابراین با وجود افزایش P/E و احتمال افزایش ریسک سهام به دلیل نرخ تورم، سرمایهگذاران همچنان دارایی را به سهام تبدیل میکنند.
.
این تحلیلگر بازار سرمايه تصریح کرد: بازار به این نتیجه رسیده است که P/E بالا میتواند با افزایش ارزش جایگزینی که در بین شرکتها در حال مشاهده است، پوشش یابد. بر این اساس سهامداران P/E 4 تا ۵ در بین بانکها را رها کرده اند و با توجه به بحثهای مربوط به ارزش جایگزینی همچنان تمایل به خرید در بازار سهام دارند، زیرا معتقدند روند دلار این P/E بالاتر را پوشش میدهد. نجفیمقدم با اشاره به اینکه P/E بازار با روند افزایشی اصلاح میشود، تاکید کرد: انتظار برای افزایش ۲۵ تا ۳۰ درصدی در سود سال آینده شرکتهای پیشرو باعث میشود سود مورد انتظار سال ۹۲ نیز از هم اکنون مورد توجه بازار قرار گیرد و به نوعی بازار در حال محاسبه افزایش قیمتها بر اساس اطلاعات جدید است و روند افزایشی در این دوره نیز بر این اساس شکل گرفته است.
.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه برخی موارد فرامالی نیز همواره باید مدنظر سرمایهگذاران باشد، افزود: هر چه به فضای پایان سال نزدیک میشویم، اطلاعات و عملکردها شفافتر و واقعی میشوند و میتوانند دید روشنتری را برای سرمایهگذاری ترسیم کنند. این در حالی است که با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاستجمهوری تصمیم گیریهای کلان و متغیرهای سیستماتیک در کنار قوانین و مقررات اقتصادی از جمله تعرفههای واردات و صادرات و نیز قوانین مالیاتی میتوانند بر عملکرد شرکتها تاثیرگذار باشند. بر این اساس بسته به این که سیگنالهای ایجاد شده از فضای روانی، مثبت و حمایتی باشد یا منفی، در ماههای پایانی سال مشخصتر میتوان روند سال آینده را تحلیل و پیشبینی کرد.
.
تعديل مثبت شركتها قطعي است
از سوي ديگر يك كارشناس ارشد بازار هم با تاكيد بر قطعي بودن تعديلات ۹ماهه گفت: در دوره ۳ ماه پاییز امسال شرایط فاندامنتال حاکم بر اقتصاد کشور به واسطه رشد قابل توجه قیمت دلار و آزادسازی نسبی قیمتها با تغییرات زیادی همراه شد که طبعا اثرات آن بر شرکتهای بورسی نیز قابل توجه بوده است. به همین جهت در گزارشهاي ۹ ماهه بسیاری از شرکتها انتظار اینکه وضعیت سوددهی نسبت به بودجه با انحراف زیادی همراه شده باشد، وجود دارد.
.
محمد شكوريراد در گفتوگو با دنياي اقتصاد خاطرنشان كرد: همانطور که گروههاي فلزات اساسی، استخراج کانیهای فلزی و محصولات شیمیایی، در ماههای اخیر با رشد قیمتی مناسبی در بازار مواجه شدهاند، بیشترین انتظار را نیز برای تعدیلات مثبت به وجود آوردهاند. وي ادامه داد: این ۳ گروه که سال قبل جمعا ۳۸ درصد از ارزش بازار سرمایه را تشکیل میدادند، در حال حاضر سهم خود از بازار را به نزدیک ۵۰ درصد رساندهاند. بنابراین انتظار میرود که با تعدیلات گزارشهاي ۹ ماهه سهم خود از کل سود بازار را نیز به همین محدوده ۵۰ درصد نزدیک کنند.
.
شكوريراد تصريح كرد: در حال حاضر سهم این ۳ گروه از مجموع ۶/۱۷ هزار میلیارد سود پیشبینی شده شرکتهای بورسی برابر ۳۷ درصد است که برای افزایش به ۵۰ درصد لازم است که حداقل ۲ هزار میلیارد به سود شرکتها اضافه شود. بنابراین به طور میانگین انتظار تعدیل مثبت ۲۵ تا ۳۰ درصدی در این ۳ گروه وجود دارد.
اين تحليلگر بازار با اشاره به اينكه در حال حاضر P/E بازار حدود ۷/۵ مرتبه است، گفت: اين موضوع نشان میدهد که وضعیت بازار بهرغم رشد پیاپی شاخص کل نگرانکننده نیست و سهام متناسب با رشد سودآوری خود با افزایش قیمت مواجه شدهاند و بازدهیها نامتعارف نبوده است. با توجه به اینکه بازار معمولا زودتر از رشد سودآوری، قیمت سهام را بالا میبرد، انتظار اصلاح P/E وجود ندارد و اگر این نسبت تا فصل مجامع در همین محدوده ۵/۵ تا ۶ واحد باقی بماند ایدهآل است.
.
شكوريراد در پاسخ به اينكه روند P/E بازار چگونه خواهد بود؟ گفت: برای پاسخ دقیقتر باید وضعیت گروههای تاثیر گذار یک به یک بررسی شود. به عنوان مثال گروه بانکی از کل سود پیشبینی شده بازار سهم ۲۵ درصدی دارد، ولی ارزش بازار شرکتهای حاضردر این گروه معادل ۱۲ درصد ارزش کل بازار است. در واقع قیمتهای نازل سهام این گروه سهم زیادی در پایین ماندن P/E بازار دارد. به دلیل اینکه انتظار کاهش سودآوری بانکها نیز وجود ندارد، این اثر کاهنده باقی خواهد ماند.
.
وي خاطرنشان كرد: سایر گروهها هم یا دارای وضعیت باثباتی هستند یا اینکه سهمشان در بازار آنقدر کم است که تغییرات در سوددهی آنها اثر چندانی برP/E کل بازار نخواهد گذاشت. فقط گروه خودرو که در حال حاضر سهم ۸ درصدی از کل EPS بازار دارد، ممکن است با توجه به وضعیت نامناسب خود حداقل ۵۰ درصد از این سهم را از دست بدهد که این کاهش توسط گروههای دیگر قابل جبران است. اين در حالي است كه ۳ گروه پیش رو محصولات فلزی،شیمیایی و استخراج کانیهای فلزی نیز رشد سودآوری خود را با رشد قیمتی خود پوشش میدهند. بنابراین نباید انتظار تغییرات قابل توجه در P/E بازار را داشت. مگر اینکه نقدینگی وارد شده به مرور به سمت سایر گروهها و خصوصا گروه بانکی نیز حرکت کند.
.
اين دلار تاثيرگذار…
شكوريراد با تاكيد بر اينكه بدون شک رشد قیمت دلار اصلیترین عامل تاثیرگذار در گزارشهای ۹ ماهه شرکتهاست، تصريح كرد: در حال حاضر دلار حدود ۲۵۰۰ تومانی در اقتصاد ایران تا حدودی جا افتاده است و بيشتر کارشناسان معتقدند که بقای این نرخ در بلندمدت به رشد اقتصادی کشور کمک میکند. بسیاری از صنایع و شرکتهای بورسی در سالهای قبل در رقابت بازار مغلوب واردکنندگان شده و سهم خود را از بازار از دست میدادند؛ ولی حالا نه تنها به بازگشت موقعیت خود در بازار داخلی امیدوارند، بلکه مزیت صادراتی نیز پیدا کردهاند. البته به دلیل رشد یکباره قیمت دلار بدیهی است که بسیاری از شرکتهای کوچک با افزاش شدید هزینهها شوکه شده و حتی با کاهش سودآوری مواجه شوند، ولی در بلندمدت اگر دولت قیمتها را آزاد کند و به جای نقش کنترلی، فقط ناظر باشد، بدون تردید تمامی صنایع حتی گروه خودرویی از رشد قیمت دلار بهرهمند خواهند شد.
.
وي با بيان اينكه رشد قیمت دلار مستقیما روی ارزش جایگزینی شرکتهای بورسی اثر میگذارد، ادامه داد: به همین جهت دولت باید طوری رفتار کند که سودآوری صنایع نیز متناسب با رشد ارزش جایگزینی آنها افزایش یابد تا سرمایهگذاری با دلار ۲ برابر شده نیز توجیه اقتصادی داشته باشد. در حال حاضر بزرگترین نگرانی بازار آن است که دولت سعی کند به نوعی خود را در افزایش سود صنایع پیش رو که انتفاع سریع از رشد دلار دارند، شریک کند یا از صنایعی که در کوتاه مدت با رشد قیمت دلار با مشکل مواجه شدهاند، حمایت کافی را صورت ندهد. در این صورت ریسکهای بازار افزایش یافته و تحلیلگران بازار نمیتوانند از وقوع محاسبات خود از وضعیت سودآوری آینده شرکتها اطمینان داشته باشند. بنابراین تداوم روند صعودی با مشکل مواجه میشود. اين تحليلگر در پايان تصريح كرد: اگر دولت حداکثر حمایت را از صنایع داخلی در وضعیت فعلی انجام دهد و هزینههای پیشبینی نشده را به حساب آنها وارد نکند و شرکتها را در قیمتگذاری محصولات آزاد بگذارد، میتوان به تداوم رشد بازار امیدوار بود.
.
اين شركتها تعديل مثبت دارند
در همين حال، معاون كارگزاري بانك پارسيان نيز در گفتوگو با خبرنگار ما با اشاره به گزارشهاي ۹ماهه گفت: آن دسته از شرکتهای بورسی که طی سال جاری با توجه افزایش نرخ ارز، افزایش نرخ فروش محصولات و به دنبال آن افزایش سودآوری، درآمد پیشبینی شده هر سهم خود را در گزارشهای ۶ماهه تعدیل نکردهاند، در گزارشهای ۹ ماهه قطعا تعدیل خواهند كرد.
.
حجت سرهنگي افزود: همچنین پیشبینی ميشود در گزارشهای ۹ماهه بیشترین تعدیل سود را از سوی شرکتهای معدنی، فولادی، فلزات اساسی، پتروشیمی و پالایشگاهی ببینیم. وي با اشاره به روند كنوني و P/E بازار تاكيد كرد: با توجه به تعريف عمومي كه از وجود حباب در بازار سهام میشود، هرگاه میانگین نسبت P/E کل بازار سهام از میانگین تاریخی خود فراتر رود در آن صورت بازار سهام دچار حباب شده است. اما در حال حاضر نسبت P/E طبق آخرین گزارش ارائه شده از سوی شرکت بورس اوراق بهادار تهران برای پایان آذر ماه سال جاری ۷/۵ است که از بیشترین ميانگين تاریخی خود (بالاتر از ۶ مرتبه) هنوز کمتر است. سرهنگي افزود: همچنین این نکته ضروری را باید در خصوص نسبت P/E فعلی بازار در نظر گرفت که با ارائه گزارشهای ۹ماهه و اعلام تعدیل سود از سوی شرکتهای بورسی از جمله معدنیها، پتروشیمیها و… این نسبت کاهش خواهد یافت و از نگرانیهای مطرح شده در خصوص حبابی بودن بازار کاسته خواهد شد.
.
معاون كارگزاري بانك پارسيان درخصوص امکان افزایش مجدد سودآوری شرکتهای فعال در صنایع مطرح شده برای سه ماهه پایانی سال گفت: پس از ثبات نسبی دلار در محدوده ۳ هزار تومان در بازار آزاد و ۲۵۰۰ تومان در اتاق مبادلات ارزی و پیشبینی عدم تغییر قابل محسوس در سایر متغیرهای موثر بر صنایع در سه ماهه پایانی سال پیشبینی ميشود پس از تعدیل سود در گزارشهای ۹ ماهه تغییر قابل توجهي در سودآوری شرکتها برای سه ماهه پایانی سال صورت نگیرد. سرهنگي معتقد است: نگاه بازار در حال حاضر بیشتر معطوف به سود سال آینده شرکتهاي بورسی است، چرا که در سال آینده اگر کل فروش شرکتها (صنایع مورد نظر) برای کل سال بر اساس نرخهای حال حاضر دلار صورت گیرد، بازهم سودآوری اين شرکتها در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۱ با افزایش مواجه خواهد بود.
.
سرهنگي يادآور شد: با توجه به وجود تعدیلهای مثبت در گزارشهای ۹ماهه پیشبینی ميشود تا زمان ارائه این گزارشهای حرکت صعودی بازار ادامه دار باشد و سرمایهگذاران طی این مدت با بازار همراه باشند، اما پس از ارائه گزارشهای ۹ماهه و با توجه به رشد صورت گرفته در قیمتها و نزدیک شدن به پایان سال پیشبینی ميشود بازار وارد فاز استراحت شود و سرمایهگذاران جهت شناسايي سود اقدام به فروش بخشی از پرتفوی خود کنند. معاون كارگزاري بانك پارسيان در خاتمه گفت: با نزدیک شدن به پایان سال و زمان ارائه گزارشهای سال بعد بازار نیز یک حرکت رو به جلو دیگر خواهد داشت، البته مسائل سیاسی را هم باید در نظر گرفت.
.