اين روزها اقتصاد مقاومتي و چگونگي اجراي آن به يكي از مباحث مهم حوزههاي اقتصاد تبديل شده است. براي بررسي اقتصاد مقاومتي، به بحث درخصوص اين مهم از منظر مهندسي سيستمها خواهيم پرداخت.
.
اقتصاد در يك نگاه ساده، سيستمي با مجموعه پارامترهاي مختلف است. دشمنان اگر بخواهند به كشور ضربه بزنند هرگز نخواهند توانست كل سيستم را مختل كنند، بلكه قاعدتا تلاش خواهند كرد تا در ابتدا اجزاي اين سيستم را مختل کنند. پس به طور قطع براي مقابله با ايجاد اخلال در چنين اقتصادي بايد اجزاي سيستم را به خوبي شناسايي و مورد بررسي قرار دهيم.
.
يكي از موضوعاتي كه همواره به عنوان يك زيرسيستم مورد توجه همگان بوده، نيروي انساني است كه به عنوان زيرسيستمي اساسي از جمله اهداف تحريمكنندگان به شمار ميآيد. كارگر، مدير و همه آنهايي كه به عنوان انسان قرار است در اين اقتصاد نقشي داشته باشند ميتوانند يكي از اهداف تحريم باشند، بايد تلاش كنيم نيروي انساني، اميدوار، بهرهور، برنامهريز و پرتلاش باشد.
.
حوزه دومي كه ممكن است هنگام تحريم در سيستم اقتصاد مورد مخاطره واقع شود، ابزار، تجهيزات و نظامهاي توليد و توزيع است. مثلا فناوريهاي نو را به ما ندهند يا در تهيه آن هزينههاي بالايي صرف كنيم. در اينجا نيز ابتكارات و نوآوريها بايد مبناي عمل باشد.
.
زيرسيستم بعدي را ميتوان قواعد كاري و مقررات برشمرد. مسالهاي كه امروزه به عنوان فضاي كسبوكار به شدت مورد توجه قرار گرفته است. با وجود اينكه فضاي كسبوكار مهم است؛ اما زيرسيستمي نيست كه تنها بتوانند از بيرون در آن مشكل ايجاد كنند، بلكه خودمان بايد آن را بهبود دهيم. برخي از فعالان اقتصادي بر اين باورند كه قوانين و فرآيندهاي دستوپاگير و غيرضرور در كشورمان خود به نوعي به تحريم داخلي تبديل شده است كه در صورت حذف آنها، قادر خواهند بود بر تحريمهاي خارجي غلبه كنند.
.
زيرسيستم چهارم در اقتصاد مقاومتي، نهادهاي مالي يعني پول، سرمايه، ارز، انتقال پول و سرمايهگذاري خارجي است. البته كنترل همه آنها در اختيار ما نيست و برخي كنترلها دست خارجيهاست. بنابراين اين زيرسيستم به شدت آسيبپذير شده و ميتواند مشكل ايجاد كند. پس اين زيرسيستم توسط دشمن هوشمندانه انتخاب شده و از سوي ما نيز هوشمندانه بايد مديريت شود.
.
زيرسيستم بعدي، ارتباطات تجارت خارجي يعني همان صادرات و واردات است. اين مهم نيز به دليل جنبه بينالمللي آن تا حدي مورد تهاجم واقع شده است. نبايد بگذاريم حجم تجارت خارجي ما كاهش يابد. به ويژه بايد از صادرات مراقبت کنیم. نهادهاي رسانهاي كه وظيفه شكلدهي به افكار عمومي را داراست از ديگر زيرسيستمهاي اقتصاد مقاومتي به شمار ميآيد. به طوري كه ميتوانند در مديريت اقتصاد مكل مسوولان و هادي افكار مردم باشند.
.
اين در حالي است كه در مقابل، با عملكرد نادرست رسانهها به نوعي تحريم به بدنه اجتماع نفوذ داده ميشود. بر همين اساس ميتوان گفت كه اين بار با پيچيدگيهايي در تحريم مواجه هستيم كه در تحريمهاي گذشته وجود نداشته است كه براي مقابله با اين پيچيدگيها نهادهاي رسانهاي بايد در اقتصاد مقاومتي به درستي حركت كنند. رسانهها بايد بدانند كه ما به انسانها و انديشههايي نياز داريم كه مقاومتي باشد. دستهدسته كردن مردم و ايجاد بدبيني، اعتمادشكني و ترويج اختلافات، خلاف اقتصاد مقاومتي است.
.
زيرسيستم بعدي، اتحاد و انسجام ملي و عدالت اجتماعي است. شايد اين سوال در اذهان ايجاد شود كه چه ارتباطي بين اين زيرسيستمها و اقتصاد مقاومتي وجود دارد. در پاسخ به اين سوال بايد گفت كه بازخوردهاي دريافتي از دشمنان كشور مويد اين مطلب است كه بيشترين شادكامي آنها در عدم تحقق اين موارد است.
.
اين در حالي است كه در اقتصاد مقاومتي اين احساس بايد در مردم ايجاد شود كه منافع آنها توسط حكومت و حاكميت، مراقبت و محافظت ميشود. توازن و عدالت در جامعه وجود دارد. فرصتها برابر بوده و هيچ رانتي در كشور وجود ندارد. فناوري، تحقيقات، دانشگاه و تجاريسازي زيرسيستم بعدي است. تحريمها برخلاف آنچه كه مدعي هستند نميتوانند در مورد اين زيرسيستم موفق باشند، چرا كه ما در كشورمان با جوانان و دانشمنداني مواجه هستيم كه ميتوانند به راحتي پاسخگوي نيازهاي كشورمان در اين زمینه باشند.
.
محور يا زيرسيستم بعدي، بنگاه، سودآوري، بهرهوري و رقابت است. اگر ميخواهيم اقتصاد ما آسيب نبيند يكي از محورهاي بسيار مهم در سال توليد ملي، بهرهوري، قيمت، رقابتپذيري و سودآوري در بنگاه است.
.
زيرسيستمهاي ديگر همچون نهادهاي قضايي و حضور بخش خصوصي نيز در اقتصاد و بهتبع آن در اقتصاد مقاومتي نقش دارند كه توضيح و تشريح آن در اين مجال نميگنجد. با وجود بررسي همه عوامل موثر و زيرسيستم در اقتصاد مقاومتي بايد گفت كه تحريمها نميتوانند خلل مهمي براي كشوري با قدرت جمهوري اسلامي ايران و با اين مرزهاي گسترده و منابع خدادادي ايجاد كنند. كشوري كه به خدا اتكا دارد و ملتي استوار و هوشمند دارد حتما پيروز اين ميدان خواهد بود.
.
مهدی غضنفری – وزير صنعت، معدن و تجارت
منبع : دنیای اقتصاد
.