وقتی قیمت روز یا بازاری سهام شرکتی پایین تر از ارزش اسمی ۱۰۰ تومانی در بازار سهام معامله می شود، نشان دهنده این مطلب خواهد بود که ارزش دارایی ها منهای بدهی های این واحد اقتصادی، حتی کمتر از ارزش اسمی سهام آن می ارزد.
.
موضوع افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها مدتی است که مدیران بنگاه های اقتصادی و صاحبان سهام آنها را به خود مشغول داشته است.
.
بویژه آنکه مجلس شورای اسلامی با گنجاندن بندی [1] در بودجه سال ۱۳۹۱ کل کشور، سرمایه بنگاه های اقتصادی ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های آنها را از شمول مالیات معاف کرده است.
.
براساس جزء چهار بند ۱۲ بودجه ۹۱، “افزایش سرمایه بنگاه های اقتصادی ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های آنها، از شمول مالیات معاف است مشروط بر آنکه متعاقب آن به نسبت استهلاک دارایی مربوطه و یا در زمان فروش، منبای محاسبه مالیات اصلاح گردد و بنگاه یاد شده طی پنج سال اخیر تجدید ارزیابی شده باشد”.
.
این اتفاق اگر چه می تواند در نگاه نخست برای شرکت های کوچک و شاید زیانده بورسی خبری مسرت بخش باشد اما از دید مدیر نظارت بر ناشران سازمان بروس با ایرادهایی مواجه است.
.
امیر حمزه مالمیر در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز با بیان اینکه در تجدید ارزیابی دارایی های یک واحد اقتصادی پیش از همه باید هدف از این فرآیند را جستجو کرد، می گوید: اگر غرض از افزایش سرمایه یک بنگاه اقتصادی از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها، ارایه مناسب تر اقلام ترازنامه ای باشد، از آنجایی که ممکن است فقط یک طبقه از دارایی ها تجدید ارزیابی گردد، نتیجه لازم بدست نمی آید.
.
چراکه عمده شرکت ها در این فرآیند به سراغ دارایی های استهلاک پذیر نرفته و تنها به دنبال تجدید ارزیابی دارایی هایی همچون زمین و ملک می روند.
.
زیر و بم تجدید ارزیابی دارایی ها
وی افزود: در تجدید ارزیابی این گونه دارایی ها، بخش عمده ای از قیمت ساختمان و موارد دیگر در نرخ زمین مورد نظر گنجانده می شود حال آنکه عرصه، اعیان و نیز نوع کاربری آن هر کدام با نرخ مشخصی رو به رو هستند.
.
در مجموع بخاطر اینکه در فرآیند مذکور، ساختمان مورد تجدید ارزیابی قرار نگیرد افزایش قیمت آن در ارزیابی نرخ زمین لحاظ می گردد.
.
در نتیجه همه اقلام ترازنامه با وجود گزارش دقیق، کامل و منصفانه کارشناس رسمی و حسابرس به روز نمی شود و تنها بخشی از آن ارزیابی شده است.
.
حساب و کتاب یک معادله
این مقام مسئول توجه به قیمت بازاری سهام یک شرکت را مناسب ترین شکل موجود برای بررسی نحوه ارزیابی دارایی های آن اعلام کرد و گفت: وقتی قیمت روز یا بازاری سهام شرکتی پایین تر از ارزش اسمی ۱۰۰ تومانی در بازار سهام معامله می شود، نشان دهنده این مطلب خواهد بود که ارزش دارایی ها منهای بدهی های این واحد اقتصادی، حتی کمتر از ارزش اسمی سهام آن می ارزد.
.
حال چگونه است که یکباره در گزارش های کارشناسی، ارزش روز دارایی های شرکت پس از تجدید ارزیابی، با افزایش ۵۰۰ تا ۶۰۰ درصدی و حتی بالاتر رو به رو و تعداد سهام آن به شدت افزایش یافته ولی ارزش اسمی سهام شرکت در بورس با افت مواجه می شود؟ جالب آنکه تا اینجا تنها بخشی از دارایی ها تجدید ارزیابی گردیده است.
.
پرسشگر یک پاسخ
مالمیر با طرح این پرسش که مبنای کاری که تجدید ارزیابی دارایی ها و افزایش سرمایه از این محل چه می تواند باشد، اظهار داشت: در فرآیند تجدید ارزیابی دارایی ها، ایرادهایی در نحوه عملکرد وجود دارد. در غیر این صورت باید این گونه تصور کرد که با توجه به این فرآیند؛ به نحوی ارزش روز سهام شرکت محاسبه و اعلام می شود.
.
براین اساس یا باید قبول کنیم که ارزش روز برآوردی سهام شرکت با اشکال مواجه است یا فرآیند ارزیابی که صورت گرفته صحیح نیست.
.
انتظار سودآوری نداشته باشید!
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس با اعتقاد به اینکه افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها هیچ کمکی به سودآوری شرکت نمی کند، خاطر نشان کرد: وقتی سرمایه شرکت به نحوی پس از تجدید ارزیابی دارایی ها، با رقم قابل توجهی افزایش می یابد به صرف اینکه تنها گفته شود بخشی از دارایی ها که به قیمت تمام شده تاریخی ثبت شده اکنون به قیمت روز ارزیابی شوند در مقابل، انتظار سودآوری برای آن شرکت بوجود می آید ولی این رویه افزایش سودی را به دنبال نخواهد داشت.
.
استثنا برای بانکی ها و یک مثال ساده
وی با مستثنی کردن گروه بانکداری در فرآیند مذکور، با ذکر مثالی افزود: فرض کنیم شرکت “الف” زمین یا ملزوماتی به قیمت یک ریال را پس از ارزیابی مجدد به قیمت ۱۰۰ ریال در ترازنامه ثبت کند.
.
در این زمینه چون منابعی به شرکت وارد نشده، سودآوری نیز تحت تأثیر قرار نمی گیرد و تنها به لحاظ کاغذی، سهام و تعداد سهامداران افزایش می باشد.
.
اگر پیش از این به ازای هر سهم شرکت ۱۰ ریال سود تعلق می گرفته پس از تجدید ارزیابی به ازای هر ۱۰ سهم، یک ریال سود تخصیص یافته و به شدت سهام آنرا رقیق می کند.
.
در صنعت بانکداری اما به لحاظ ضریب کفایت سرمایه و دسترسی برای تغییر آن، احتمال تأثیر پذیری سودآوری آنها از محل تجدید ارزیابی دارایی ها البته پس از بررسی های جداگانه وجود دارد.
.
با تجدید ارزیابی به کاهش سودآوری می رسیم
مالمیر در ادامه با ذکر این نکته که ارزیابی دارایی استهلاک پذیر یک واحد اقتصادی به سودآوری آن در سال های آتی نمی افزاید، یادآور شد: در این رابطه، به جهت افزایش هزینه استهلاک که ناشی از تجدید ارزیابی آن دارایی با افزایش رو به رو و در دفاتر ثبت شده است، در دوره های مالی پیش رو، منجر به کاهش سودآوری شرکت خواهد شد.
.
تکلیف درخواست های تجدید ارزیابی چه می شود؟
وی در برابر این پرسش که سازمان بورس در برابر درخواست شرکت ها برای افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها چه اقدامی خواهد نمود؟ پاسخ داد: در صورت اعلام درخواست هایی که صرفاً افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها باشد باید بررسی شود که پس از این فرآیند آیا قیمت تئوریک سهام آنها در تابلوی معاملات به کمتر از یکصد تومان کاهش می یابد یا خیر. از طرفی احتمال تأثیر منفی این فرآیند در روند سودآوری و شرط موافقت هیأت سه نفره کانون کارشناسان و یا هیأت های مورد تأیید قوه قضاییه در زمینه ارزیابی دارایی ها باید مد نظر قرار گرفته و صرفاً برای افزایش تعداد کاغذی سهام صورت گرفته نباشد.
.
نگاهی دوباره به تجدید ارزیابی دارایی ها
بنابراین اگر هر سهم شرکتی ۲۰۰ تومان در بورس ارزش دارد در صورت هزار درصد افزایش سرمایه و ۱۰ برابر شدن تعداد سهام، قیمت تئوریک هر سهم به ۲۰ تومان تنزل می یابد که این با منطق سازگار نیست و باید بررسی کرد که اشکال از ارزش بازاری سهم بوده یا گزارش کارشناسی تجدید ارزیابی.
.
هیچ مجوزی صادر نکردیم
این مقام مسئول با بیان اینکه تاکنون سازمان بورس به هیچ شرکت یا واحد اقتصادی مجوز افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها را صادر نکرده است، عنوان کرد: سهامداران باید به این نکته توجه کنند که تجدید ارزیابی صرفاً تعداد سهام شرکت را افزایش داده ولی به سودآوری آن کمکی نمی کند البته به جز گروه بانکداری که شاید تأثیراتی از این موضوع برای آنها در بر داشته باشد.
.
این مطلب را به دقت بخوانید!
وی در مورد تکلیف افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی های شرکت هایی همچون صنایع آذرآب و گروه قندی، گفت: در این باره یا گزارش کارشناسی ارزیابی از سوی هیأت منتخب وجود نداشته و یا در بررسی ها مشخص شده که قیت تئوریک سهام به کمتر از یکصد تومان کاهش می یابد. از طرفی تأثیر پذیری سودآوری از فرآیند تجدید ارزیابی ها نیز مد نظر قرار گرفته که در صورت عدم تأیید آنها با مخالفت می توانند مواجه شوند.
.
چاره ای جز توقف طولانی نماد نداریم
بررسی علت توقف و زمان بازگشایی برخی نمادهای معاملاتی پایان بخش این گفتگو بود که این مقام مسئول تصریح کرد: گرچه دلایل توقف و اقدام هایی که شرکت برای بازگشایی نماد باید انجام دهد از طریق پیغام ناظر اعلام می شود اما به دلیل وجود پاره ای از ابهامات، چاره ای جزء توقف طولانی مدت نماد نیست.
.
گرچه با بازگشایی فوری نماد معاملاتی، امکان ورود و خروج سهامداران تسهیل می شود ولی در برخی موارد احتمال واگذاری یا ورود یکسری سهامدار جدید که از رانت اطلاعاتی برخوردارند، وجود داشته و ممکن است دارایی مورد نظر را به قیمت نازلی از چنگ دیگر سهامداران خارج کنند. براین اساس چنانچه ابهام های عملکردی یک شرکت، با اهمیت و اساسی باشد راهی جز توقف نماد تا زمان همکاری و ارایه کامل مدارک و اسناد مورد نظر از سوی شرکت وجود ندارد.
.
گزارش حسابرس صدرا حاکی از شناسایی زیان نبود
وی درباره علت توقف و زمان بازگشایی نماد معاملاتی شرکت های صدرا، ایران خودرودیزل، پتروشیمی اصفهان، داروگر، تولی پرس و بانک گردشگری، گفت: در مورد شرکت صدرا گزارش های مالی با اظهار نظر مردود حسابرس مواجه شده و طبق دستورالعمل تا زمانی که نظر حسابرس در مورد صورت های مالی پایان سال مالی اخیر حداقل به مشروط باز نگردد نماد معاملاتی آن متوقف خواهد ماند.
.
در مورد “خصدرا” گزارش مردود حسابرس به معنای آن بوده که در یک بخش از سود شناسایی شده یا بحث درآمدی شرکت موافقت صورت نگرفته بنابراین زیانی نبوده که شناسایی شود و حسابرس بگوید قبول ندارم.
.
پتروشیمی اصفهان باید اطلاعات بدهد
در مورد پتروشیمی اصفهان نیز موضوع همچنان در حال پیگیری است و قرار شده “شصفها” اطلاعات مورد نظر به خصوص در مورد تسعیر نرخ ارز را طبق استانداردهای حسابداری به سازمان بورس ارسال کند تا پس از آن نماد از توقف خارج شود.
.
“خاور” در مسیر توافق
مباحثی نیز میان سازمان بورس و شرکت ایران خودرو دیزل مطرح بوده و شاید نیاز به اظهار نظر حسابرس داشته باشد تا با صحبت های ضمنی که راجع به موارد خواسته شده صورت می گیرد بتوان به توافقی دست یافت که نماد معاملاتی این شرکت بازگشایی شود. ولی در حال حاضر احتمال بازگشایی زود هنگام نماد “خاور” وجود ندارد.
.
امیدوار بازگشایی نماد گردشگری نباشید
در مورد بانک گردشگری اما به این زودی ها نمی توان به بازگشایی نماد معاملاتی این بانک امیدوار بود. مباحث مطرح شده بسیاری بین سازمان بورس و این بانک مطرح بوده اما در زمنیه انحلال یا ادغام آن هیچ نکته یا نامه نگاری وجود ندارد.
.
“شکف” و “شتولی” بدون بازگشایی نماد در مجمع
بازگشایی نماد معاملاتی دو شرکت کف و تولی پرس نیز با احتمال ضعیفی مواجه بوده بطوریکه امکان برگزاری مجمع عادی سالیانه آنها بدون بازگشایی نماد نیز وجود دارد.
.