ارتقاي حسابداري براي دستيابي به اهداف بازار سرمايه
هشتمين كنفرانس سالانه انجمن حسابداري ايران با عنوان «حسابداري، هسته مركزي اقتصاد» با حضور حدود ۸۰۰ نفر از فعالان حرفه حسابداري، مديران ارشد بازار پول و سرمايه، اساتيد دانشگاه و مديران دستگاه‌هاي مربوط با سخنان دبيركل انجمن حسابداري ايران آغاز به كار كرد.
دكتر ناصر پرتوي بر اين اعتقاد است كه تصميم‌هاي انجمن حسابداري ايران، هميشه بايد تصميم‌هاي خلاق باشد. او اظهار اميدواري كرده است كه انجمن بتواند لغزش‌هاي ادراك خود را كنترل كند.دبير كنفرانس «حسابداري، هسته مركزي‌اقتصاد» نزديكي دانشگاه با صفت را يكي از اهداف انجمن دانسته كه دستيابي به آن، دشواري‌هاي زيادي را به همراه دارد.
دو ارگان تامين‌كننده اهداف عالي
پرتوي در سخنان خود با اشاره به چالش‌هاي ميان دانشگاه‌ها و صنايع به نقش سازمان‌هاي بورس و اوراق بهادار و امور مالياتي اشاره كرد و گفت: سازمان امور مالياتي مي‌تواند با قوانين، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هاي خود صنعت را وادار به انجام موارد علمي بكند و سازمان بورس نيز با توجه به اينكه در كميته برنامه‌ريزي رشته حسابداري نقش فعالي دارد، مي‌تواند نياز صنعت را تشخيص دهد و دانشگاه را در جهت رسيدن به اهداف صنعت ياري دهد.
.
وي سپس گفت: دو سال پيش در چنين روزي به صورت كاملا عملي از ديوان محاسبات و سازمان بازرسي كل كشور خواستيم كه نظارت بايد به هنگام باشد تا اثر مطلوب و موثري را شاهد باشيم و امروز تحقق گوشه‌هايي از اين موارد را نظاره‌گر هستيم.
ده‌ها سوال بي‌جواب
پرتوي با اشاره به بحران‌هاي رخ داده در اقتصادهاي بزرگ دنيا و تبعات اين بحران‌ها كه گريبان بانك‌ها و موسسات مالي بين‌المللي را گرفته است، گفت: سوالي كه در طول اين بحران بارها عنوان شده، اين است كه حسابداران كجا بودند و نقش آنها در اين موارد چيست؟
مگرنه اين است كه حسابداران شاغل در شركت‌ها و موسسات اقتصادي، حسابداران حرفه‌اي بوده و ملزم به رعايت اخلاق و استانداردها هستند؟
.
مگر نه اين است كه حسابرسان ملزم به رسيدگي اين شركت‌ها بودند؟مگر نه اين است كه بايد انواع ريسك، به خصوص ريسك اعتباري را ارزيابي كرد و براي آن ذخيره گرفت؟دبيركل انجمن حسابداران ايران ادامه داد: چرا طيف وسيع استفاده‌كنندگان از صورت‌هاي مالي را از بروز مخاطرات آگاه نكردند؟ و صدها سوال ديگر…
.
پرتوي سپس با اشاره به تخلف مالي اخير گفت: مگر نه اين است كه در اين واحدها، حسابداران حرفه‌اي اشتغال دارند؟چگونه مي‌توان اعتبار اسنادي جعلي گرفت و چطور مي‌توان در جاي ديگري آن را تنزيل كرد؟
.
وي با اشاره به محدود شدن شرايط ورود به حرفه حسابرسي از نبود استانداردهاي كارآمد براي رسيدگي انتقاد كرد و گفت: در شرايطي كه بيش از ۱۸۰ صفحه استاندارد در مورد حسابرسي و نظارت بر عملكرد بانك‌ها در دنيا وجود دارد و حتي در هند و پاكستان اعمال مي‌شود، آيا حتي ۱ صفحه آن در كشور ما به صورت مكتوب وجود دارد؟
.
آيا استانداردهاي بين‌المللي را درست ترجمه كرده‌ايم؟آيا استانداردهاي حسابداري ايران بومي‌سازي شده است؟ آيا مردم حق ندارند از ما حسابداران بپرسند كه در اين گونه موارد كجا هستيد؟!وي در پايان سخنان خود اظهار اميدواري كرد: اميدوارم كه اين همايش و همايش‌هاي ديگر بتواند به برخي از اين پرسش‌ها پاسخ بدهد.
.
لازمه اعتماد به بورس ايفاي نقش حسابداران است
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار، در اين همايش به نقش و جايگاه حسابداران اشاره كرد و گفت: بازار سرمايه براي ارتقا و رسيدن به جايگاه واقعي خود به تعامل با حرفه حسابداري نياز دارد، بنابراين همگرايي با استانداردهاي بين‌المللي حسابداري در بازار سرمايه يك ضرورت اجتناب‌ناپذير است.
.
دكتر علي صالح‌آبادي با بيان اينكه سرمايه‌گذاران نيازمند اطلاعات قابل اتكا در بازارهاي مالي هستند، اظهار كرد: بورس به دنبال جذب سرمايه‌هاي خارجي است و براي اين منظور بايد اطلاعات بازار با ساير بورس‌ها قابل مقايسه و قابل اتكا باشد كه اين امر جز با ابزارها و ضوابط معتبر قابل انجام نيست.
.
صالح‌آبادي با بيان اينكه حركت به سمت استانداردهاي بين‌المللي توسط سازمان حسابرسي به تصويب رسيده است عنوان كرد: براي عملياتي كردن اين بخش به يك نقشه راه نياز داريم تا با برنامه زمان‌بندي مشخص و با همكاري حرفه حسابداري و دستگاه‌هاي ذي‌ربط اين كار دنبال شود. رييس سازمان بورس و اوراق بهادار با بيان اينكه بايد با گسترش بازارهاي مالي بازار سرمايه بتواند در كنار بازار پول نقش مهمي در تامين مالي ايفا كند، اظهار كرد:
.
از حرفه حسابداري تقاضا دارم كه كمك كند تا اين هدف در عمل پياده‌سازي شود.
وي در ادامه اين همايش به اهميت صورت‌هاي مالي تلفيقي در بازار سرمايه اشاره كرد و گفت: امروز با پذيرش شركت‌هاي جديد كه شركت‌هاي تابعه فراواني دارند تهيه صورت‌هاي تلفيقي بسيار مهم و ضروري است و بايد حرفه حسابداري در زمينه استانداردها و آموزش به اين موضوع توجه كرده و آن را تقويت كند.
.
به گفته صالح‌آبادي با پيچيدگي فضاي كسب و كار و شركت‌ها طبيعتا بايد توجه بيشتري به اين مباحث شود تا اين حوزه ارتقا يابد.
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره كنترل داخلي در شركت‌ها گفت: امروزه توجه خاص به كنترل داخلي در شركت‌ها بسيار مهم و ضروري است و بايد نظام كنترل داخلي در شركت‌ها ارتقا پيدا كند. وي توضيح داد: با وقوع مساله اخير مالي در كشور اهميت اين موضوع بيشتر نمايان شد و اين موضوع نشان داد كه شركت‌ها بايد به سمت كنترل داخلي دقيق و سامان يافته حركت كنند.
.
صالح‌آبادي اضافه كرد: شركت‌هايي كه در بازار سرمايه حضور دارند بايد به انتظار سهامداران و انتظار نهادهاي نظارتي از جمله سازمان بورس پاسخ دهند.
وي يادآور شد: متاسفانه در حال حاضر برخي مديران شركت‌ها از اطلاعاتي كه بايد به بورس ارائه دهند اظهار بي‌اطلاعي مي‌كنند و خود را عضو غير موظف مي‌دانند. انتظار از مديران شركت‌ها اين است كه نظام كنترلي خود را ارتقا دهند و حسابرسان نيز بايد در خصوص اينكه آيا كنترل‌ها به نحو مناسبي در شركت استقرار پيدا كرده است يا نه، اظهارنظر كنند.
.
صالح‌آبادي در ادامه به اهميت حاكميت شركتي اشاره كرد و گفت: هر چقدر كه به سمت جلو حركت مي‌كنيم اهميت حاكميت شركتي بيشتر مي‌شود. به طوري كه در همين مساله مالي اخير كه اتفاق افتاد اگر حسابرسي داخلي در شركت‌ها پررنگ‌تر بود، مي‌شد از وقوع آن جلوگيري كرد. نقش حاكميت شركتي بعد از وقوع بحران مالي در دنيا مطرح شده است تا اعتماد به بازارهاي مالي بازگردد. رييس سازمان بورس و اوراق بهادار عنوان كرد:
.
در ايران به دليل خلاهاي موجود در قانون تجارت و به روز نبودن استانداردها، در خصوص حاكميت شركتي خلأ وجود دارد كه بايد برطرف شود، ولي برخي جنبه‌هاي حاكميت شركتي توسط بورس در حال پيگيري بوده و مقررات آن در حال تصويب است كه در اين زمينه الزام ايجاد كميته حسابرسي در شركت‌هاي سهامي عام و حقوق سهامداران اقليت مدنظر قرار مي‌گيرد.
.
وي در پايان با بيان اينكه نقش و جايگاه حرفه حسابداري و حسابرسي در بازارهاي مالي بايد ارتقا يابد، تاكيد كرد: بازار سرمايه بدون حمايت اين حرفه نمي‌تواند به اهداف عالي خود دست پيدا كند و لازمه اعتماد به بازار مالي ايفاي نقش حسابداران است.
.
حسابرسي مالياتي بايد با حساسيت همراه باشد
رييس سازمان امور مالياتي نيز در همايش يادشده به نقش حسابداران اشاره كرد و گفت: در حوزه مالياتي علاقه‌منديم كه تعداد حسابرسان و حسابداران در كشور به دليل اهميت مسائل مالي و حسابرسي افزايش يابد.علي عسكري با بيان اينكه نقش حسابداران براي پيشبرد امور بسيار حساس و كليدي است، اظهار كرد:
.
امروزه در حوزه مسائل اجرايي، حساسيت‌هاي اجتماعي در جامعه ايجاد شده است و تقريبا يك سوال عمومي مطرح است كه جايگاه و نقش حسابداران چيست و چه ميزان اخلاق حرفه‌اي در اين حوزه رعايت مي‌شود؟ عسكري ادامه داد: از كساني كه در حرفه حسابداري مشغول به فعاليت هستند تقاضا دارم كه به حساسيت‌هاي اجتماعي توجه جدي كنند و در مسائل حرفه‌اي و فني و تكنيكي نهايت دقت و توجه را اعمال كنند.
.
رييس سازمان امور مالياتي كشور عنوان كرد: جا دارد كه جامعه حسابداري به اصلاح نقص‌هاي موجود اقدام كند تا در آينده شاهد ايجاد مسائل و مشكلات مالي نباشيم كه در اين ميان انجمن حسابداران خبره، جامعه حسابداران رسمي و سازمان حسابرسي مي‌تواند نقش كليدي داشته باشد و سازمان مالياتي نيز به آنها كمك كند.
.
وي به مقايسه عملكرد ادارات مالياتي و حسابرسان در پرونده‌هاي مالياتي اشاره كرد و گفت:
در رسيدگي عملكرد سال ۸۸، دو هزار و ۲۶۱ پرونده مالياتي مورد رسيدگي قرار گرفت كه در نتيجه، رسيدگي حسابداران نسبت به درآمد ابرازي مودي هفت درصد رشد داشته است كه اين ميزان عدد قابل توجهي نيست، زيرا در همين رسيدگي كه توسط ادارات مالياتي انجام شد نسبت به درآمد ابرازي مودي كه به نتيجه قطعي رسيده ۵۵ درصد رشد داشته است، بنابراين نمي‌توان به راحتي از آن گذشت.
.
رييس سازمان امور مالياتي كشور در ادامه به ابهاماتي كه در رسيدگي مالياتي در واحدهاي مالياتي وجود دارد اشاره كرد و گفت: در بررسي پرونده مالياتي در يكي از استان‌ها در سال ۷۸ پرونده مقايسه درآمد ابرازي مودي و درآمد رسيدگي شده توسط حسابرسان بيانگر اين بود كه رسيدگي ادارات مالياتي نسبت به رسيدگي درآمد ابرازي مودي ۴۶۸ درصد افزايش داشته است، در حالي كه حسابرسان در رسيدگي خود به يك پنجم اين عدد هم نرسيده بودند.
.
عسگري اضافه كرد: همچنين در رسيدگي عملكرد سال ۸۷ از چهار هزار و ۶۷۷ پرونده، هزار و ۶۷۶ پرونده به هيات هماهنگي ارسال شد كه پنج هزار و ۸۰۳ ابهام مطرح شد كه در اين ميان در چهار هزار و ۸۷۴ مورد، نظر همكاران ما و در هزار و ۲۹ مورد نظر حسابرس تاييد شد. وي تاكيد كرد:
.
وجود اين آمار نشان مي‌دهد كه جايگاه انجمن و جامعه حسابداران و شاغلان در رسيدگي به پرونده‌هاي مالياتي بايد بيش از گذشته با حساسيت همراه باشد. رييس سازمان امور مالياتي كشور در پايان عنوان كرد: براي ارتقا بخشي به مسائل مالي كشور بايد دست به دست هم دهيم و تراز كشور را در اين زمينه افزايش دهيم.
