“تاريخ حسابداري ايران در آينه جهان” منتشر شد
آقايان غلامحسين دواني حسابدار رسمي و پروفسور ذبيح‌الله رضايي، رييس دانشكده حسابداري دانشگاه ممفيس آمريكا توانسته‌اند نسخه نهايي « تاريخ حسابداري در ايران » را تسليم ناشر كنند.
سال گذشته وقتي روزنامه دنياي اقتصاد براي اولين بار اعلام كرد قرار شده تاريخ حسابداري ايران به صورت يك «فصل مستقل» بخشي از كتاب با اهميت «تاريخ حسابداري جهان» درآيد كمتر كسي باور مي‌كرد اين مهم به اين سرعت جامه عمل بپوشد.
باخبر شديم آقايان غلامحسين دواني حسابدار رسمي و پروفسور ذبيح‌الله رضايي، رييس دانشكده حسابداري دانشگاه ممفيس آمريكا توانسته‌اند نسخه نهايي «تاريخ حسابداري در ايران» را تسليم ناشر كنند. در اين خصوص گفت‌وگويي با آقاي غلامحسين دواني انجام شده كه از نظرتان مي‌گذرد:
آقاي دواني ضمن تبريك به جنابعالي كه توانسته‌ايد ويرايش نهايي «تاريخ حسابداري ايران» را به ناشر آمريكا تحويل دهيد اگر ممكن است در اين مورد توضيح بيشتري ارائه دهيد.
اگر يادتان باشد سال گذشته شما مصاحبه‌اي را با پروفسور ذبيح‌الله رضايي كه براي ايراد سخنراني به ايران آمده بود ترتيب داديد كه وي اعلام كرد به اتفاق اينجانب طي قراردادي كه با پروفسور گري‌جون پرويتز (Gary Jon Previtz) منعقد كرده‌ايم متعهد شده‌ايم فصلي را به نام «تاريخ حسابداري ايران» تدوين و در اختيار نامبرده قرار دهيم تا در چاپ جديد كتاب «تاريخ حسابداري جهان» اضافه كند. خوشبختانه با تقسيم كاري كه بين ما انجام شد قرار شد متن اوليه را من به فارسي تهيه كنم و سپس پروفسور رضايي ضمن بازنگري الحاقات خاصي را انجام دهند. باوجود همه گرفتاري‌ها به دليل علايق شخصي و از آنجا كه اعتقاد راسخ دارد توانمندي ما ايراني‌ها بسيار فراتر از آن هست كه وجود دارد طي اين مدت با تلاش بي‌وقفه‌اي كه انجام شد توانستم تقريبا به همه منابعي كه در اين ارتباط چه فارسي و چه انگليسي وجود داشت دسترسي يابم. يادآور مي‌شود كه تاريخ هر مقوله‌اي نوشتني نيست بلكه با تحقيق و جمع‌آوري اسناد و مدارك، اين تاريخ تدوين مي‌شود فقط حوصله و صبر و روحيه كنجكاوي مي‌خواهد تا اين مهم انجام شود.
آيا افراد ديگري هم در اين ارتباط به شما كمك كردند؟
با كمال تاسف به جز جناب آقاي عباس ارباب‌سليماني عضو سابق هيات مديره جامعه حسابداران رسمي و مدير آموزش فعلي جامعه، احدي حاضر به مشاركت نشد. البته از همان آغاز هم براي ما روشن بود كه به دليل فقدان فرهنگ كار تيمي و فقدان منبع مالي نبايد انتظار خاصي داشته باشيم. ما تا مرحله پيش‌نويس اوليه دوتايي كاركرديم بعد پيش‌نويس اوليه را به تني چند از استادان و همكاراني كه هم علاقه‌مند و هم به زبان انگليسي مسلط بودند ارسال كرديم اما دريغ از يك پاسخ، جز لطف دوستانه جناب ارباب‌سليماني كه هم اصلاحات نگارشي را يادآور شدند و هم نكات بااهميتي را يادآور شدند كه به متن اضافه كرديم. به هر حال چون ما تعهد ارائه پيش‌نويس را تا پايان اكتبر داده بوديم متن را با حوصله نهايي به ناشر تحويل داديم.
فكر مي‌كنيد دليل مشاركت نكردن ساير دوستان چه بوده است؟
بدون تعارف عرض كنم، اول اينكه ما روحيه كار جمعي ضعيفي داريم و بيشتر انتظار داريم كنترل كار، دست خودمان باشد (ليدر باشيم) يا حتي بيشتر از اينها مي‌خواهيم يك تاريخ جديد را خودمان بنويسيم! در حالي كه تاريخ نوشته شده وجود دارد. به طور مثال دو تن از همكاران تركيه‌اي ما تاريخ نسبتا جامعي از حسابداري قبل و بعد از اسلام را تدوين و ارائه كرده‌اند يا تاريخ حسابداري جهان همانطوري كه عرض كردم در هشت مجله قبلا تهيه شده كه بخش‌هاي قابل توجهي از آن به خاورميانه و جهان اسلام باز‌مي‌گردد. اما در مورد نقش حسابداري در ايران منبع خاص انگليسي وجود نداشت، اما در چند كتاب فارسي تاريخچه نسبتا مختصري از چگونگي پيدايش حسابداري نوين در ايران بحث شده كه ما هم با ذكر منبع و ماخذ از بيشتر اين نوشته‌ها استفاده كرديم.
فكر مي‌كنيد اين كتاب چه موقع چاپ و منتشر شود؟
توجه كنيد كه اين يك كتاب نيست، بلكه يك فصل از چهار جلد كتاب است كه جلد اول تاريخ حسابداري امريكا، جلد دوم، تاريخ حسابداري اروپا شامل كشورهاي (بلژيك، فرانسه، آلمان، ايتاليا، هلند، لهستان، اسپانيا، سوئد، سوئيس، انگلستان) و جلد سوم، تاريخ حسابداري آسيا و اقيانوسيه شامل كشورهاي (ژاپن، اندونزي، چين، استراليا، و كره جنوبي) كه به تازگي منتشر شده و جلد چهارم، تاريخ حسابداري خاورميانه و آفريقا شامل كشورهاي (ايران، مصر، عربستان، امارات متحده عربي كه به زودي منتشر خواهد شد. هر سه جلد اول اين مجموعه از طريق جست‌وجو در گوگل قابل دسترسي است. البته چون به موجب قرارداد ما متعهد به ارائه آن به ناشر هستيم متاسفانه قادر نيستم قبل از چاپ آنرا در اختيار همگان قرار دهيم. يادآور مي‌شود نويسندگان كتاب، سه نفر شامل آقايان Gary Jon Previtz، Peter Waltan، Pelen Wolnizer بوده كه هر سه داراي عنوان پروفسور هستند و تحت سرپرستي پروفسور
Gary Jon Previtz اين كتاب تدوين شده است.
اگر امكان دارد بفرماييد حق‌الزحمه شما در اين ارتباط چقدر بوده است؟
سوال خوبي است. اتفاقا بنظرم چون پولي در كار نبود خيلي‌ها مشتاق مشاركت نشدند. ما به طور داوطلبانه در راستاي مسووليت‌هاي اجتماعي و براي اعتلاي حرفه حسابداري ايران حاضر به همكاري با ناشر شديم اما بر اساس عرف اين جور كارها حق‌الزحمه‌اي معادل هزار دلار پيش‌بيني شده كه به هر دو نفرمان پرداخت شود يعني هر نفر پانصد دلار كه ما رسما خواستار شده‌ايم كه از خير اين مبلغ گذشته‌ايم، اما چند جلد كتاب را به صورت مجاني در اختيارمان بگذارند تا به دانشكده‌هاي حسابداري و نهادهاي حرفه‌اي تقديم كنيم.
مگر قيمت كتاب چقدر است؟
به نظرم بهاي هر دوره كمتر از يك‌هزار دلار نباشد چون اين كتاب ارزنده تاكنون چندين بار چاپ شده و در هر چاپ «تاريخ يك كشور» به آن اضافه شده است. اميدواريم ما هم هر چه زودتر شاهد چاپ و معرفي جهاني تاريخ حسابداري ايران باشيم. ما هم در اين تحقيق كوشش كرديم نام «پيش‌كسوتان» و «بنيانگذاران» حرفه حسابداري را درج كنيم تا شايد سهمي از مسووليت خودمان را نسبت به آنها ادا كرده باشيم.
پروفسور رضايي در حال حاضر به چه فعاليتي مشغول است؟
خوشبختانه هفته‌اي يكبار در تماس هستيم. از ساعت ۸ يا ۹ صبح تا ساعت ۵ بعدازظهر روزهاي كاري هميشه در دانشگاه در دسترس است و همواره در حال نوشتن، تدريس، مسافرت‌هاي علمي و سخنراني‌هاي جهاني است تا آنجا كه من اطلاع دارم ايشان تنها استاد رشته حسابداري است كه كتاب‌هايش توسط انتشارات وايلي و مك‌گروهيل چاپ و منتشر مي‌شود. موسسه حسابرسي دايارايان درصدد است كه كتاب اصول حسابداري را با همكاري نامبرده تدوين و چاپ كند كه پيش‌نويس اوليه آن خوشبختانه دو ماه قبل تسليم ايشان شده است.
جناب دوانی بسیار در زمینه توسعه و اشاعه اطلاعات مفید و کاربردی کوشا هستن، خداوند خیرشون بده