دادنامه ۱۷۹ مورخ ۹۰/۴/۲۰(ابطال نامه شماره ۱۲۶۴۳۵ مورخ ۲۶/۱۱/۱۳۸۷ مدیرکل دفتر تنظیم و نظارت بر روابط وزارت کار و امور اجتماعی)
در اجرای مقررات فصل هفتم از قانون کار، تحت عنوان « مذاکرات و پیمانهای دسته جمعی کار»، پیمان دسته جمعی کار میان شرکت سهامی صنایع شیر ایران و شورای اسلامی کار کارگران مجتمع کارخانه های شیر پاستوریزه پگاه تهران منعقد مي شود.
تاريخ دادنامه: ۲۰/۰۴/۱۳۹۰
کلاسه پرونده: ۸۹/۵۹۷
شماره دادنامه: ۱۷۹
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاكی: آقای احمد مصباح
موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه شماره ۱۲۶۴۳۵ مورخ ۲۶/۱۱/۱۳۸۷ مدیرکل دفتر تنظیم و نظارت بر روابط وزارت کار و امور اجتماعی
گردش کار:
” در اجرای مقررات فصل هفتم از قانون کار، تحت عنوان « مذاکرات و پیمانهای دسته جمعی کار»، پیمان دسته جمعی کار میان شرکت سهامی صنایع شیر ایران و شورای اسلامی کار کارگران مجتمع کارخانه های شیر پاستوریزه پگاه تهران منعقد مي شود و به موجب این پیمان نامه، حذف استراحت بین کار کارگران با توجه به بهبود شرایط کار و تغییر شیفتهای تولیدی از ۲ شیفت ۱۲ ساعته به ۳ شیفت ۸ ساعته پیش بینی مي شود و همچنین مقرر مي شود در ازای آن به لحاظ کسر میزان دریافتی کارگران به علت حذف اضافه کار، فوق العاده ای تحت عنوان مزایای جبران تغییر شرایط کار پرداخت شود.
آقای احمد مصباح در دادخواست تقدیمی، اعلام داشته است که مدیرکل تنظیم و نظارت بر روابط کار وزارت کار و امور اجتماعی، به موجب نامه شماره ۱۲۶۴۳۵ مورخ ۲۶/۱۱/۱۳۸۷، بر خلاف ماده ۱۴۶ قانون کار که مقرر مي دارد:
« در کلیه قراردادهای انفرادی کار، که کارفرما قبل از انعقاد پیمان دسته جمعی کار منعقد ساخته و یا پس از آن منعقد مي نماید مقررات پیمان دسته جمعی لازم الاتباع است مگر در مواردی که قراردادهای انفرادی از لحاط مزد دارای مزایایی بیشتر از پیمان دسته جمعی باشند.»
برخورداری از مزایای پیمان دسته جمعی را شامل کسانی دانسته که پس از انعقاد پیمان دسته جمعی با شرایط کار به صورت ۲ شیفت ۱۲ ساعته به استخدام آن شرکت درآمده و سپس شرایط کارکرد آنها به ۳ شیفت ۸ ساعته تغییر یافته باشد و کارگرانی را که از ابتدا با شرایط کاری غیر از ۲ شیفت ۱۲ ساعته به کار گرفته شده باشند و یا به عبارتی با شرایط پیمان نامه به کار گرفته شده باشند، مشمول پیمان نامه نمي داند.”
با توجه به مراتب، ابطال نامه شماره ۱۲۶۴۳۵ مورخ ۲۶/۱۱/۱۳۸۷ مدیرکل دفتر تنظیم و نظارت بر روابط وزارت کار و امور اجتماعی را خواستار شده است.
در پاسخ به شکایت شاکی :
مدیرکل دفتر تنظیم بر روابط کار وزارت کار و امور اجتماعی، به موجب لایحه دفاعیه شماره ۵۰۲۸۰ مورخ ۱۴/۶/۱۳۸۹، توضیح داده است که:
“۱-
موضوع اصلی پیمان دسته جمعی کار منعقده في مابین شرکت پگاه و شورای اسلامی شرکت مذکور، تغییر شرایط کار کارگران و برقراری مزایایی در ازای آن تغییر بوده است. بنابراین مزایای موضوع ماده (۳) آن پیمان در عوض تغییر شرایط کار کارگران مشمول مي باشد.
به عبارت دیگر کارگرانی محق به برخورداری از مزایای موضوع ماده (۳) آن پیمان هستند که شرایط کارشان به ترتیب موضوع اصلی پیمان دسته جمعی کار منعقده في مابین شرکت پگاه و شورای اسلامی شرکت مذکور، تغییر شرایط کار کارگران و برقراری مزایایی در ازای آن تغییر بوده است. بنابراین مزایای موضوع ماده (۳) آن پیمان در عوض تغییر شرایط کار کارگران مشمول مي باشد. به عبارت دیگر کارگرانی محق به برخورداری از مزایای موضوع ماده (۳) آن پیمان هستند که شرایط کارشان به ترتیب مذکور در ماده (۱) پیمان تغییر مي یابد.
۲-
بند (۲)ماده (۱) پیمان دسته جمعی فوق الذکر، تغییر شرایط کار از دو شیفت ۱۲ ساعته به سه شیفت ۸ ساعته را مقرر نموده است.
۳-
به موجب ماده (۱۴۶) قانون کار جمهوری اسلامی- مصوب ۲۹/۸/۱۳۶۹ مجمع تشخیص مصلحت نظام در کلیه قراردادهای انفرادی کار که کارفرما قبل از انعقاد پیمان دسته جمعی کار منعقد ساخته و یا پس از آن منعقد مي نماید، مقررات پیمان دسته جمعی کار لازم الاتباع است، مگر در مواردی که قراردادهای انفرادی از لحاظ مزد دارای مزایایی بیشتر از پیمان دسته جمعی باشند. بنابراین علاوه بر کارگرانی که در زمان انعقاد پیمان دسته جمعی شرایط کارشان از دو شیفت ۱۲ ساعته به سه شیفت ۸ ساعته تغییر یافته است، سایر کارگرانی که پس از انعقاد پیمان دسته جمعی با شرایط کار به صورت دو شیفت ۱۲ ساعته به استخدام آن شرکت درآمده و سپس شرایط کارکرد آنها به سه شیفت ۸ ساعته تغییر مي یابد مشمول آن پیمان بوده و به ازای تغییر شرایط مذکور محق به برخورداری از امتیازات مقرر آن پیمان مي باشند. بدیهی است به این ترتیب کارگرانی که از بدو استخدام با شرایط کاری غیر از دو شیفت ۱۲ ساعته به کار گرفته مي شوند، مشمول آن پیمان نخواهند بود.
حکم فوق در خصوص کارگرانی که در زمان انعقاد پیمان دسته جمعی مشمول مقررات خاص استخدامی بوده (و به این اعتبار مشمول مقررات آن پیمان نبوده اند) پس از تغییر وضعیت استخدامی و شمول قانون کار بر روابط استخدامی آنها و آن شرکت نیز جاری مي باشد، به عبارت دیگر چنانچه این قبیل کارگران در زمان تغییر وضعیت استخدامی، شرایط کارشان به صورت دو شیفت ۱۲ ساعته بوده (و این نحوه کارکرد پس از تغییر وضعیت استخدامی تداوم داشته) و سپس به سه شیفت ۸ ساعته تغییر یابد، مشمول آن پیمان بوده و محق به برخورداری از امتیازات مقرر پیمان مي باشند و در غیر این صورت مشمول آن پیمان نخواهند بود.”
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان علی البدل شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی و مشاوره با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت می کند.
رأی هیأت عمومی
به موجب اصل ۱۷۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند یک ماده ۱۹ قانون دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۸۵، تصویب نامه ها و آیین نامه ها و سایر مقررات دولتی از حیث اعلام مغایرت آنها با احکام شرع یا قوانین یا خارج بودن آنها از حدود اختیارات مقام تصویب کننده، قابل رسیدگی و اتخاذ تصمیم در هیأت عمومی دیوان است. نظر به این که نامه شماره ۱۲۶۴۳۵ مورخ ۲۶/۱۱/۱۳۸۷ مدیرکل تنظیم و نظارت بر روابط کار در خصوص مورد تنظیم شده و متضمن وضع قواعد عام وکلی نیست، بنابراین از مصادیق مقررات و مصوبات دولتی مقرر در بند یک ماده ۱۹ قانون دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۸۵ تشخیص نمي شود، رسیدگی به خواسته شاکی در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری قرار دارد و پرونده برای رسیدگی به شعبه دیوان ارسال مي شود./
رییس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
محمدجعفر منتظری
