در حال حاضر به موجب قوانين و مقررات، وزارت كشور، وزارت كار و وزارت علوم مجوز تاسيس انجمنهای صنفی و علمی صادر میكنند. به عنوان مثال میتوان به ماده ۱۳۱ قانون كار اشاره كرد كه به موجب آن اجازه تشكيل انجمنهای صنفی به كارگران مشمول قانون كار و كارفرمايان حرفهها داده شده است.
معمولا اين انجمنها پس از تاييد نهادهای ذيربط در وزارتخانههای مربوط تشكيل میشوند و آغاز به فعاليت میكنند، اما در بسياری از موارد در اداره ثبت شركتها و موسسات غيرتجاری به ثبت نمیرسند، دفاتر قانونی پلمب شده دريافت نمیكنند و حتی در ادارات امور مالياتی تشكيل پرونده نمیدهند.
به نظر میرسد ثبت نشدن اين انجمنها در مرجع ثبت شركتها و موسسات غير تجاری مغاير با مواد ۵۸۴ و ۵۸۵ قانون تجارت ايران مصوب ۱۳/۰۲/۱۳۱۱ است. به موجب ماده ۵۸۴ اين قانون، «تشكيلات و موسساتی كه برای مقاصد غير تجاری تاسيس شده يا بشوند، از تاريخ ثبت در دفتر ثبت مخصوص كه وزارت عدليه معين خواهد كرد، شخصيت حقوقی پيدا میكنند».
همچنين به موجب ماده ۱ آييننامه اصلاحی ثبت تشكيلات و موسسات غيرتجاری مصوب ۰۵/۰۹/۱۳۳۷ با اصلاحات بعدی آن: «مقصود از تشكيلات و موسسات غيرتجاری مذكور در ماده ۵۸۲ قانون تجارت، كليه تشكيلات و موسساتی است كه برای مقاصد غير تجاری از قبيل امور علمی و ادبی يا امور خيريه و امثال آن تشكيل میشود، اعم از آنكه موسسين و تشكيلدهندگان قصد انتفاع داشته يا نداشته باشند. تبصره- تشكيلات و موسسات مزبور میتوانند عناوينی از قبيل انجمن، كانون يا بنگاه و امثال آن اختيار نمايد ولی اتخاذ عناوينیكه اختصاص به تشكيلات دولتی و كشوری دارد از طرف موسسات مزبور ممكن نخواهد بود.»
همانگونه كه مشخص است، پيدايش شخصيت حقوقی انجمنها به استناد مواد قانونی فوق، از زمان ثبت آنها در مرجع ثبت شركتها است و صرف صدور مجوز تشكيل از سوی مراجع ذيربط در وزارتهای كشور، علوم و كار منجر به پيدايش شخصيت حقوقی آنها نمیشود. ثبت اين انجمنها در اداره ثبت شركتها و موسسات غير تجاری به عنوان مرجع اين امر علاوه بر رعايت الزامات قانونی، منجر به تجميع اطلاعات مربوط به كل انجمنهای ثبت شده دارای شخصيت حقوقی در اين اداره شده و كنترل اين انجمنها از نظر رعايت موازين حقوقی و قانونی مترتب بر شخصيتهای حقوقی از جمله قانون تجارت و قوانين مالياتی امكانپذير خواهد شد. ضرورت دارد حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی نيز كه عهدهدار وظيفه حسابرس يا بازرس اين گونه انجمنها هستند، در صورت ثبت نشدن اين انجمنها در مرجع ثبت شركتها، مراتب را به نحو مقتضی در گزارش حسابرس يا بازرس خود مطرح كنند. همچنين لازم است مراجع صدور مجوز فعاليت اينگونه انجمنها در وزارتخانههای ذيربط، به اين امر واقف بوده و اجازه آغاز فعاليت اين انجمنها را پس از ثبت در مرجع ثبت شركتها و موسسات غير تجاری صادر كنند.
عباس وفادار
حسابدار رسمی – کارشناس رسمی دادگستری – مدرس دانشگاه
در صورتیکه انجمن های مذکور در وزارت عدلیه ثبت نشوند آیا شخص حقیقی به شمار می روند در اداره مالیات باید اظهارنامه شخص حقیقی تکمیل نمایند.
سلام
بیشتر توضیح می دهید ؟