حسابرسان داخلی، دانش‌ها و مهارت‌ها
مدت‌هاست مدیران ارشد واحدهای اقتصادی برای دستیابی به راه‌ها و روش‌های بهتر کنترل داخلی بی‌وقفه سعی و تلاش می‌کنند.
مدیران به خوبی می‌دانند در نبود یک سیستم کنترل داخلی اثر بخش، تحقق در رسالت اصلی شرکت، حفظ سودآوری و به حداقل رساندن رویدادهای غیرمنتظره بسیار مشکل است. مدیریت در مصاف با تغییرات سریع محیط‌های اقتصادی و رقابتی و تغییر تقاضا و سلیقه مشتریان، و تجدید ساختار به منظور رشد در آینده سیستم کنترل داخلی را به خدمت می‌گیرد تا بتواند به موقع از خود واکنش مناسب نشان دهد.
انجمن حسابرسان داخلی، کنترل داخلی را این‌گونه تعریف می‌کند:
«هر نوع اقدامی که مدیریت برای بالا بردن احتمال تحقق اهداف اتخاذ می‌کند»، و درباره ماهیت این اقدامات توضیح می‌دهد که کنترل، نتیجه برنامه‌ریزی، سازماندهی و هدایت صحیح توسط مدیریت است.
این دیدگاه وسیع درباره کنترل داخلی با برداشت انجمن حسابرسان داخلی(IIA) از نقش حسابرسان داخلی در واحدهای اقتصادی سازگار است. حسابرسی داخلی برای حصول اطمینان از تحقق برنامه‌ها و بودجه‌ها، به رسیدگی و ارزیابی فرآیندهای برنامه ریزی، سازماندهی و هدایت در واحد اقتصادی می‌پردازد. تمام سیستم‌ها، عملیات، کارکردها و فعالیت‌های واحد اقتصادی در سیطره کنترل داخلی قرار دارند. با این وجود، دامنه فعالیت حسابرسان داخلی در هر یک از واحدهای اقتصادی، به منشور سازمانی آنها بستگی دارد.
در بخش اول استانداردهای صفت، انجمن حسابرسان داخلی نسخه ۲۰۱۱، حسابرسی داخلی را این‌گونه تعریف كرده است:
حسابرسی داخلی یک فعالیت اطمینان بخش و مشاوره‌ای مستقل و بی طرف است که با هدف ارزش افزایی و بهبود عملیات سازمان انجام می‌شود. حسابرسی داخلی با به کارگیری شیوه‌ای اصولی و نظام‌مند برای ارزیابی و بهبود اثر بخشی فرآیندهای حاکمیت، کنترل مدیریت ریسک سازمان را در دستیابی به اهداف یاری مي‌كند.
حسابرسان داخلی باید از دانش، توانایی‌ها و سایر ویژگی‌های حرفه‌ای برای ایفای مسوولیت‌های فردی خویش برخوردار باشند. فعالیت حسابرسی داخلی در مجموع باید از دانش، توانایی‌ها و سایر ویژگی‌های حرفه‌ای لازم برای ایفای مسوولیت‌ها برخوردار باشد یا آنها را فراهم كند.
دانش، توانایی‌ها و سایر ویژگی‌های حرفه‌ای، یک اصطلاح کلی است و به مفهوم کارآزمودگی حرفه‌ای مورد نیاز حسابرسان داخلی برای انجام موثر مسوولیت‌های حرفه‌ای است.استاندارد ۱۲۰۰ بخش صفت انجمن حسابرسان داخلی، در مورد کارآزمودگی و دقت حرفه‌ای حسابرسان داخلی بیان می‌دارد:
اگر حسابرسان داخلی فاقد دانش، توانایی‌ها و ویژگی‌های حرفه‌ای لازم برای انجام تمام یا بخشی از کار حسابرسی باشند، مدیر حسابرسی داخلی باید کمک و مشورت لازم را ارائه دهد.همچنین حسابرسان داخلی باید دانش کافی برای ارزیابی ریسک تقلب و ارزیابی مدیریت آن در سازمان را داشته باشند، ولی انتظار نمی رود که به اندازه دانش کسانی باشد که مسوولیت اصلی جست‌وجو و کشف تقلب بر عهده آنها است.از طرف دیگر حسابرسان داخلی باید از دانش کافی در مورد ریسک‌های مهم فن‌آوری اطلاعات و کنترل‌ها و نرم‌افزارهای حسابرسی داخلی برای اجرای وظایف محول برخوردار باشند. البته انتظار نمی‌رود کلیه حسابرسان داخلی به اندازه فردی که مسوولیت اصلی وی حسابرسی فناوری اطلاعات است خبره باشند.
و در نهایت در صورتی که حسابرسان داخلی، فاقد دانش، توانایی‌ها و ویژگی‌های حرفه‌ای لازم برای انجام تمام یا بخشی از کار حسابرسی مشاوره‌ای باشند، مدیر حسابرسی داخلی باید از قبول آن خودداری كند یا اینکه کمک و مشورت تخصصی لازم را تهیه كند.می‌توان از استاندارد کارآزمودگی و دقت حرفه‌ای نیز این‌گونه برداشت کرد که انتظار می‌رود بر سطح دانش و مهارت حسابرسان داخلی به نحوی اثر بخش نظارت شود و توسط انجمن و نهادی رسمی دانش و مهارت حسابرسان مورد ارزیابی قرار گیرد که این امر لازمه داشتن انجمن حسابرسان داخلی در هر کشور است. ایجاد انجمن حسابرسان داخلی در هر کشور باعث می‌شود که حسابرسان داخلی از طریق کسب مدارک حرفه‌ای مربوطه مثل «حسابرسی داخلی خبره» و سایر مدارکی که می‌تواند توسط انجمن حسابرسان داخلی و یا سایر مراجع حرفه‌ای معتبر ارائه شود، حسابرسان داخلی بتوانند کارآزمودگی و حرفه‌ای بودن خود را به نمایش گذارند. همچنین وجود استانداردهای حسابرسی داخلی، اصول و چارچوبی برای انجام فعالیت حسابرسی داخلی و ارتقای آن بوده و الزام رعایت آنها از سوی کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در این حرفه می‌تواند در ارزیابی عملکرد حسابرسی داخلی مفید باشد.
عليرضا آقايي قهي
کارشناس ارشد حسابداری و حسابرسی
ضمن تشكر از مطلب شما خواهشمند است در صورت امكان راهنمايي بفرمائيد براي آموزش كامل حسابرسي داخلي چه كنيم؟
متشكرم
باسلام و تشكر
به نظرم مركز آموزش حسابداران خبره ، دوره هايي را دراين ارتباط تدارك ديده است.
موفق باشيد.