توضیح سایت: برای این استاندارد پیشنویس [1] استاندارد تجدید نظر تهیه شده است.
هدف اين استاندارد، ارائه استانداردها و راهنماييهاي لازم درباره استفاده از تاييديه مديران به عنوان يكي از شواهد حسابرسي، روشهاي ارزيابي و مستندسازي آن و بيان اقداماتي است كه در صورت خودداري مديران از ارائه تاييديه مناسب بايد انجام شود.
فهرست
| بند | |
| كليات | ۲ – ۱ |
| تاييديه مديران به عنوان اعلام قبول مسئوليت صورتهاي مالي | ۳ |
| تاييديه مديران به عنوان يكي از شواهد حسابرسي | ۹ – ۴ |
| مستندسازي اظهارات مديريت | ۱۴ – ۱۰ |
| اقدامات حسابرس در صورت خودداري مديران از ارائه تاييديه | ۱۵ |
| تاريخ اجرا | ۱۶ |
| پيوست : نمونه تاييديه مديران |
این استاندارد باید همراه با استاندارد حسابرسی ۲۰۰ ” هدف و اصول کلی حسابرسی صورتهای مالی ” مطالعه شود .
كليــات
۱ – هدف اين استاندارد، ارائه استانداردها و راهنماييهاي لازم درباره استفاده از تاييديه مديران به عنوان يكي از شواهد حسابرسي، روشهاي ارزيابي و مستندسازي آن و بيان اقداماتي است كه در صورت خودداري مديران از ارائه تاييديه مناسب بايد انجام شود.
۲ – حسابرس در هر حسابرسي بايد تاييديه‌اي مناسب از مديران دريافت كند .
تاييديه مديران به عنوان اعلام قبول مسئوليت صورتهاي مالي
۳ – حسابرس بايد شواهدي را گردآوري كند كه نشان دهد مديران، مسئوليت ارائه صحيح صورتهاي مالي را در انطباق با استانداردهاي حسابداري، پذيرفته و صورتهاي مالي را تاييد كرده‌اند. حسابرس مي‌تواند شواهد مربوط به پذيرش چنين مسئوليت و تاييدي را از طريق تاييديه مديران (كه تاكيد مجددي است بر صحت ادعاهاي مديريت درباره مندرجات صورتهاي مالي) و نسخه امضا شده صورتهاي مالي بدست آورد .
تاييديه مديران به عنوان يكي از شواهد حسابرسي
۴ – حسابرس در مواردي هم كه منطقا انتظار نمي‌رود شواهد كافي و قابل قبول ديگري وجود داشته باشد بايد تاييديه مديران را درباره موضوعات با اهميت صورتهاي مالي، دريافت كند . اگر اظهارات شفاهي مديران مكتوب شود، احتمال بروز سوءتفاهم بين حسابرس و مديريت، كاهش مي‌يابد . موضوعاتي كه مي‌تواند در تاييديه مديران مورد تاييد قرار گيرد، در نمونه پيوست اين استاندارد ارائه شده است.
۵ – تاييديه درخواستي از مديران مي‌تواند به موضوعاتي (شامل رعايت الزامات قانوني) محدود شود كه به تنهايي يا در مجموع، از نظر حسابرس با اهميت است. حسابرس ممكن است برداشت خود را از اهميت برخي موضوعات به آگاهي مديران برساند.
۶ – مديريت واحد مورد رسيدگي، در جريان حسابرسي و در پاسخ به پرسشهاي مشخص حسابرس و غير آن، مطالبي را به حسابرس اظهار مي‌كند . در مواردي كه چنين مطالبــي درباره موضوعاتي اظهار مي‌شود كه نسبت به صورتهاي مالي داراي اهميت است، حسابرس بايد اقدامات زير را انجام دهد :
الف- مدارك مثبته مربوط را از منابع داخل يا خارج از واحد مورد رسيدگي بدست آورد.
ب – منطقي بودن موارد ارائه شده و تطابق آن را با ساير شواهد حسابرسي بدست آمده، شامل ساير اظهارات مديريت، ارزيابي كند .
پ – ميزان آگاهي و تسلط شخص ارائه كننده آن اظهارات را با توجه به موقعيت و رده سازماني وي، ارزيابي كند .
۷ – تاييديه مديران نمي‌تواند و نبايد جايگزين ساير شواهدي محسوب شود كه حسابرس منطقا مي‌تواند انتظار بدست آوردن آنها را داشته باشد؛ براي مثال، تاييديه مديران در مورد بهاي تمام‌شده يك دارايي نمي‌تواند جايگزين مدارك تحصيل آن دارايي باشد كه حسابرس بطور معمول انتظار دستيابي به آنها را دارد . اگر حسابرس نتواند شواهد كافي و قابل قبولي را درباره موضوعي بدست آورد كه اثر با اهميتي بر صورتهاي مالي دارد، يا ممكن است داشته باشد، و چنين شواهدي قاعدتا بايد وجود داشته باشد، اين امر موجب محدوديت در دامنه رسيدگي مي‌شود، حتي اگر تاييديه‌اي درباره آن نيز از مديريت دريافت شده باشد .
۸ – گاه تاييديه مديران ممكن است تنها شواهدي باشد كه منطقا مي‌توان انتظار بدست آوردن آن را داشت ؛براي مثال، حسابرس قاعدتا انتظار ندارد كه شواهد حسابرسي ديگري جز تاييديه مديران را درباره قصد مديريت از نگهداري يك سرمايه‌گذاري براي افزايش ارزش آن در بلندمدت، بدست آورد .
۹ – اگريكي از اظهارات مديريت با ساير شواهد حسابرسي مغاير باشد، حسابرس بايد دلايل آن را بررسي و درصورت لزوم، قابليت اعتماد ساير اظهارات مديريت را دوباره ارزيابي كند .
مستندسازي اظهارات مديريت
۱۰ – حسابرس بايد اظهارات مديريت را از طريق ثبت خلاصه مذاكرات در كاربرگهاي حسابرسي و دريافت تاييديه‌هاي مديران، مستند كند .
۱۱ – تاييديه، مدرك بمراتب بهتري نسبت به اظهارات شفاهي است و بايد پس از ارائه نسخه امضا شده صورتهاي مالي، به شكل تاييديه مديران دريافت شود .
اجزاي اصلي تاييديه مديران
۱۲ – تاييديه مديران بايد خطاب به حسابرس باشد، اطلاعات مشخصي ارائه دهد و به گونه‌اي مناسب تاريخگذاري و امضا شود .
۱۳ – تاييديه مديران نبايد به تاريخي پس از تاريخ گزارش حسابرس تاريخگذاري شود . درصورت دريافت تاييديه مديران به تاريخي پيش از تاريخ گزارش حسابرس، بديهي است برخي مندرجات آن بايد تا تاريخ گزارش حسابرس، بهنگام شود. در مواردي خاص، تاييديه‌هاي جداگانه‌اي ممكن است درباره معاملات يا رويدادهاي بخصوصي (چون عرضه اوراق بهادار به عموم)، پس از تاريخ گزارش حسابرس نيز دريافت شود.
۱۴ – در صورتي كه تاييديه مديران در جلسه هيات‌مديره تصويب شده باشد، امضاي آن توسط نمايندگاني از هيات‌مديره مناسب است. در غير اين صورت، تاييديه مديران توسط اكثريت هيات‌مديره امضا مي‌شود. در پاره‌اي موارد، حسابرس ممكن است بخواهد علاوه بر تاييديه مديران، از ساير اعضاي مديريت واحد مورد رسيدگي نيز تاييديه‌هايي درباره موضوعاتي خاص دريافت كند؛ براي مثال، حسابرس ممكن است بخواهد تاييديه‌اي مبني‌بر رعايت كامل استانداردهاي بهداشتي در توليد محصولات، از مسئول آزمايشگاه واحد مورد رسيدگي دريافت كند.
اقدامات حسابرس در صورت خودداري مديران از ارائه تاييديه
۱۵ – اگر مديران از ارائه تاييديه‌اي كه حسابرس دريافت آن را ضروري مي‌داند خودداري كنند، اين امر موجب محدوديت در دامنه رسيدگي مي‌شود و حسابرس بايد نظر مشروط يا عدم اظهارنظر ارائه كند. در اين گونه موارد، حسابرس بايد اعتمادي كه در جريان حسابرسي نسبت به ساير اظهارات مديريت داشته است و هرگونه آثار احتمالي خودداري مديريت را از ارائه تاييديه بر گزارش حسابرس، ارزيابي كند.
تاريخ اجرا
۱۶ – اين استاندارد براي حسابرسي صورتهاي مالي كه دوره مالي آن از اول فروردين ۱۳۷۸ و پس‌از آن مي‌باشد، لازم‌الاجراست.
پيوست
نمونه تاييديه مديران
هدف اين پيوست، ارائه نمونه تاييديه مديران به شكل استاندارد نيست؛ زيرا، شكل و محتواي تاييديه مديران از يك واحد اقتصادي به واحد ديگر فرق مي‌كند. علاوه بر اين، لازم به يادآوري است كه حسابرس بايد نسبت به محدوديتهاي كاربرد تاييديه مديران به عنوان شواهد حسابرسي، به شرح متن اين استاندارد، هشيار باشد.
سر برگ واحد مورد رسيدگي
_________________________
| موضوع : تاييديه مديران | تاريخ ……………….. |
به : … (نام حسابرس) …
اينجانبان ضمن قبول مسئوليت ارائه صحيح صورتهاي مالي … (نام شركت) … براي سال مالي منتهي به … طبق استانداردهاي حسابداري و با توجه به مقررات ” لايحه اصلاح قسمتي از قانون تجارت مصوب اسفند ۱۳۴۷ “، اطلاعات و مندرجات زير را كه در ارتباط با حسابرسي صورتهاي مالي مزبور در اختيار … (نام حسابرس) … قرار گرفته است، در حد اطلاع و اعتقاد خود تاييد مي‌كنيم.
(مواردي كه بايد تاييد شود، در اين قسمت مي‌آيد. نمونه‌هايي از اين گونه موارد به شرح زير است):
- عاري بودن صورتهاي مالي از هرگونه اشتباه و يا تحريف با اهميت.
- انطباق صورتهاي مالي با دفاتر.
- انجام شدن كليه معاملات و فعاليتهاي شركت طبق قوانين و مقررات كشور و الزامات مقرر توسط مقامات ذيصلاح قانوني و رعايت كليه قوانين و مقررات مربوط توسط مديران شركت، با ذكر هرگونه مورد خلاف يا نقض احتمالي قوانين و مقررات و دلايل آن (در مورد شركتهاي دولتي بر انطباق عمليات اجرايي شركت با اهداف و هزينه‌هاي مصوب – موضوع قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت و اصلاحيه بعدي آن نيز تصريح مي‌شود).
- رويه‌هاي حسابداري مورد استفاده در تهيه صورتهاي مالي و يكنواختي كاربرد رويه‌هاي مزبور.
- ثبت كليه رويدادهاي مالي انجام شده در دفاتر شركت (از جمله معاملات انجام شده با بانكها و ساير موسسات پولي و اعتباري).
- ارائه كليه صورتجلسات مجامع عمومي صاحبان سهام و هيات مديره و كميته‌هاي آن (مانند كميسيون معاملات، كميته حسابرسي و …) تا اين تاريخ به حسابرس.
- افشا و انعكاس مناسب هرگونه معاملات غيرعادي، وضعيتهايي با ماهيت استثنايي يا غير مكرر و اقلام مربوط به سنوات گذشته در صورتهاي مالي.
- هرگونه رويداد واقع شده در فاصله بين تاريخ ترازنامه و تاريخ صدور تاييديه كه مستلزم تعديل صورتهاي مالي يا افشا در صورتهاي مزبور است.
- هرگونه قصد يا برنامه‌اي كه بتواند ارزشهاي ثبت شده يا طبقه‌بندي داراييها و بدهيهاي منعكس در صورتهاي مالي را به گونه‌اي با اهميت تغيير دهد.
- افشاي هرگونه برنامه براي تعطيل يا تغيير خطوط توليد.
- افشاي مناسب هرگونه قصد و برنامه براي ايجاد تغييرات در سرمايه يا ساختار آن.
- افشاي بدهيهاي احتمالـي.
- رعايت كليه مفاد قراردادهايي كه عدم رعايت آنها مي‌تواند اثر با اهميتي بر صورتهاي مالي داشته باشد.
- تعهدات سرمايه‌اي (شامل قراردادهاي منعقد شده و يا اشاره به مصوبات هيات مديره يا ساير مراجع).
- فهرست و مشخصات معاملات با اشخاص وابسته و معاملات موضوع ماده ۱۲۹ اصلاحيه قانون تجارت، شامل نام اشخاص وابسته، نوع وابستگي، شرح و مبلغ هر معامله.
- در اختيار قراردادن كليه دفاتر و مدارك پشتوانه آنها.
- تفكيك هزينه‌هاي جاري و سرمايه‌اي.
- ثبت بودن كليه داراييهاي متعلق به شركت در دفاتر و انعكاس آنها در صورتهاي مالي.
- مالكيت شركت بر كليه داراييهاي منعكس در ترازنامه با ذكر هرگونه محدوديت در باره آنها (مانند در اختيار نبودن يا در گرو بودن).
- تعيين موجودي نقد پايان دوره مالي براساس شمارش آن.
- فهرست كليه حسابهاي بانكي شركت شامل هرگونه حساب بانكي به نام اشخاص حقيقي مربوط به فعاليتهاي شركت (داخل يا خارج كشور) و نيز حسابهاي بسته شده طي دوره مالي.
- تعيين مقادير موجوديهاي مواد و كالا از طريق سوابق و مدارك حسابداري و اثبات مقادير مزبور از طريق شمارش مداوم موجوديها يا شمارش آنها به صورت حداقل يك نوبت در سال.
- هدف مديريت از تحصيل سرمايه‌گذاريها.
- به حساب دارايي منظور شدن مخارجي كه انتظار مي‌رود داراي منافع آتي باشد.
- خارج كردن بهاي تمام‌شده و استهلاك انباشته كليه داراييهاي فروخته شده، اسقاط يا غيرقابل استفاده از حسابهاي اموال، ماشين‌آلات و تجهيزات.
- مناسب بودن نرخها و روشهاي استهلاك داراييها.
- اموال، ماشين‌آلات و تجهيزات استفاده نشده طي سال، شامل مدت و دليل عدم استفاده.
- تامين ذخيره لازم براي كاهش ارزش هرگونه دارايي.
- انعكاس كليه بدهيها در دفاتر شركت (اعم از خريدهاي انجام شده و هزينه‌هاي تعلق گرفته).
- در تعهد شركت بودن كليه بدهيهاي منعكس در دفاتر و صورتهاي مالي.
- تامين ذخيره كافي براي بدهي مالياتي شركت.
- تامين ذخيره كافي براي زيانهاي (قطعي يا براوردي) ناشي از عمليات شركت تا تاريخ ترازنامه (شامل هرگونه دعواي مطرح شده عليه شركت).
- تامين ذخيره كافي براي مزاياي پايان خدمت كاركنان.
- توانايي شركت در ايفاي تعهدات جاري، حداقل طي يك سال پس از تاريخ ترازنامه.
- صدور صورتحساب فروش براي سفارشهاي اجرا شده و پيمانهاي تكميل شده و عدم احتساب كالاي فروخته شده به عنوان موجودي.
- به حساب گرفتن كامل هرگونه تخفيف يا كميسيون دريافتي در رابطه با معاملات داخلي و خارجي در دفاتر.
- هرگونه تعهد خريد به قيمتي بيش از قيمتهاي رايج و هرگونه فروش به قيمتي كمتر از نرخهاي رايج.
- فقدان هرگونه قراردادي خلاف مصالح شركت.
- جمع مبلغ دريافتي اعضاي هيات مديره و مديرعامل بابت حقوق، مزايا، حق حضور و غيره و انطباق آن با مصوبات مجمع عمومي.
مـديرعامـل عضو مالي هيات مديره (*)
(*) در صورتي كه تاييديه مديران در جلسه هيات مديره تصويب شده باشد، امضاي آن توسط نمايندگاني از هيات مديره مناسب است؛ در غير اين صورت، تاييديه مديران توسط اكثريت هيات‌مديره امضا مي‌شود.